Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (OMDB), yılın ilk 6 ayını kapsayan verileri açıkladı.

Buna göre otomobil ve hafif ticari araç pazarı, yılın ilk yarısında 2022'nin aynı dönemine göre yüzde 55,3 artışla 555 bin 867'ye yükseldi.

Otomobil satışları özelinde ise yüzde 54,5'lik artışla 429 bin 870 adet, hafif ticari araçlarda ise yüzde 58,2'lik artışla 125 bin 997 adet araç satıldı.

Bu veriler tüm zamanların en yüksek satış adedi olarak kayıtlara geçti.

Independent Türkçe'nin görüş aldığı uzmanlara göre otomobil piyasasında satış rekoru kırılması ekonomik olarak olumlu bir göstergeye değil, tam aksine işaret ediyor.

Otomobil artık bir ihtiyaçtan öte bir 'yatırım aracı' olarak görüldüğünden yüksek enflasyonda parasının erimesinin önüne geçmek isteyenler, ekonomik kaygılarla araba satın almaya yöneliyor.

Dolayısıyla Türk lirası değer kaybetmeye devam eder, enflasyondaki yükseliş sürerse gerek sıfır araçlarda gerek ise ikinci elde fiyatların da satışların da artışının devam etmesi öngörülüyor.

"Euro yükseldiği sürece araç fiyatları artmaya devam edecek"

EBS Analiz Otomotiv Yönetim Danışmanlığı Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdürü Erol Şahin, 2023'teki satışlara bakıldığında otomotivin tüm aylarda kendi rekorunu yenilediğini belirtti. 

Şahin, yıllık toplam satışların yüzde 60'ının ikinci yarıda yaşandığından yola çıkarak 2023 sonu beklentisinin toplamda 1 milyon 200 binleri bulduğunu aktardı.

Her 100 araçtan 60'ının ithal olduğunu vurgulayan Şahin, döviz kurunun ana belirleyici olduğunu belirterek euro yükseldiği sürece araç fiyatlarının artmaya devam edeceğini vurguladı.

"Fiyatlardaki artış sürse bile satışlar düşmez"

Otomobil firmalarının haziranda üç, temmuzda bir kere olmak üzere toplamda dört kez zam yaptığını ve bu ay ortasında yenisinin beklendiğini belirten Şahin'e göre fiyatlardaki artış sürse bile satışlar düşmeyecek.

Otomobil ticaretinin ihtiyaç nedeniyle gerçekleşmesi gerekirken son yıllarda bir yatırım aracı haline geldiğini vurgulayan Şahin'e göre vatandaş, ekonomideki kötü gidişat nedeniyle parasını bu şekilde korumaya devam edecek.

"Ekonomik anlamda stabil pozisyonda değilseniz, paranız sürekli değer kaybediyor, enflasyon artıyor, faizler yükseliyorsa vatandaş parasını korumak zorunda" diyen Şahin, "Kimisi ev, döviz, korumalı mevduat faizi kimisi de araç alıyor. 'Satışta rekor' denilen durum aslında gelecek kaygısı ve ekonomik sıkıntısının işareti. Ülkede herkes iyi durumda demek değil. Bolluktan alınmıyor, vatandaşın kendisini koruma iç güdüsü. Gücü yeten araç almaya çalışıyor. Fakirliğimizi rekorlar bile gizleyemiyor. Satışın nedeni insanların ekonomik tabloda kendini güvende hissetmemesi. Pandemiyle başlayan süreçte araç yatırım aracına dönüştü. Otomobil satışlarındaki rekor refahtan değil, ekonomik sıkıntıdan ve gelecek kaygısından" şeklinde konuştu. 

"Türkiye'de satılan her 12 araçtan 11'i ikinci el, biri sıfır"

Türkiye'de satılan her 12 araçtan 11'inin ikinci el, birinin ise sıfır kilometre olduğunu aktaran Erol Şahin'e göre satış adetlerindeki yükseklik de şaşırtmamalı. 

Peki araba almak için en uygun zaman ne zaman?

Erol Şahin bu soruyu şu yanıtı verdi:

Araba almak için en uygun zaman bugün. Dün daha ucuzdu, yarın daha pahalı olacak. TL borçlanın alın. Piyasada daha çok satan aracı almak, ikinci elde de rağbeti artırır. Türkiye'de fiyatların düştüğünü hiç görmedim. Artış hızı eksilebilir sadece o kadar. Hele bu enflasyon oranıyla fiyatlarda düşüş mümkün değil. Tüketicinin kendini korumak için yaptığı alışveriş de bir yerde tıkanamaz."

Satış rakamlarına göre yılın ilk 5 ayında her bin kişiye satılan araç sayısı Türkiye'de 4 olurken, Avrupa'da bunun 9 adeti bulduğunu dile getiren Şahin, "Almanya'da 13,5, Fransa'da 10,5, Hollanda'da ise 9,5 adet. Satılan 4 adetle Avrupa'da sondan 3. sırada olan Türkiye sadece Romanya ve Bulgaristan'ı geçebiliyor. Onlar da AB ülkesi olduğundan Orta Avrupa'dan ikinci el araç ithalatı yapabiliyor" ifadelerini kullandı.

Şahin: Fakirliğimizi rekorlar bile gizleyemiyor / Fotoğraf: EBS Analiz Otomotiv Yönetim Danışmanlığı Sanayi ve Ticaret A.Ş.

"Otomobil satışlarındaki rekor refahtan değil, ekonomik sıkıntıdan ve gelecek kaygısından"

Şu an satılan orta sınıf araçların yüzde 95'inin yüzde 80'lik ÖTV dilimine girdiğini ve ivedi şekilde matrah güncellemesi gerektiğini savunan Erol Şahin, hükümetin en önemli gelir kaleminin başında otomotiv olması nedeniyle bunun gerçekleşmediğini ileri sürdü. 

ÖTV'nin toplam vergideki payı eskiden yüzde 2,5 - 3 seviyesindeyken şimdilerde yüzde 10'a çıktığına değinen Şahin, matrah güncellemesine ilişkin ise şu yorumu yaptı:

"Matrah güncellemesinde karşımıza yeni ÖTV dilimleri çıkar mı korkusu taşıyoruz. 90'lık ve 100'lük iki dilimin gelmesi bizi şaşırtmaz ama sektör ve vatandaş açısından olumsuz olur. Umarım bu gerçekleşmez, matrah yeterli miktarda yükseltilir ve düşük gelirli vatandaşı için yüzde 45'lik, 50'lik dilim hayata tekrar döner ister ama iyimser olamıyoruz."

"Satılan her 100 otomobilin yüzde 69'u benzinli, 2,2'si elektrikli"

Karbon salımının azaltılması ve daha yaşanabilir bir dünya için elektrikli araçların yaygınlaşması gerekiyor.

Türkiye'de elektrikli araç kullanımının mevcut durumu da merak konusu.

Satılan her 100 otomobilin yüzde 69'u benzinli. Dizelin payı ise 16,8. Otogaz yüzde 1'lerde, elektrikli araç ise yüzde 2,2.

Geçen yıl bu oranın 0,8 olduğu göz önünde bulundurulursa yüzde 2,2'nin nispeten iyi olduğunu aktaran Şahin, Avrupa genelinde ise en alt sırada olduğumuzu belirtti.

"Toplamda 30 bin adet elektrikli araç var sokaklarda. Aylık 2 bin adet elektrikli araç satışına ulaştık, bundan sonra da üzerine koyarak artacaktır. Elektrikli otomobillerin payı artmaya devam edecek. Avrupa kıtasında hala gerideyiz sayı olarak ama hızlı gelişiyoruz" diyen Şahin; altyapı, şarj noktası gibi konularda istenilen durumda olunmadığını ve tüketicinin yavaş yavaş adapte olmaya başladığını, zamanla talebinin artacağını savundu.

Fotoğraf: AA

"Sıfır araç fiyatları arttıkça bu durum ikinci ellere de yansıyor" 

İkinci el otomotiv piyasasındaki durumu ise Cardata Genel Müdür Hüsamettin Yalçın'la konuştuk.

Dövizdeki yükselişle Türk lirasının değersizleştiği ve enflasyonun yükseldiğini belirten Yalçın'a göre de bu tabloda otomobil günümüzde bir 'yatırım aracı' olarak görüldüğünden satışlardaki yükseklik devam eder.

"Talep çok sıfırda da ikinci elde de satışlar düşmez"

"Talep çok" diyen Yalçın'a göre sıfır kilometre araç satışları yıl sonu toplamda 1 milyon 100 bini geçer.

Ayrıca sıfır araç fiyatları arttıkça bu durum otomatikman ikinci el fiyatlarına da yansır.

Hüsamettin Yalçın / Fotoğraf: Cardata 

"İkinci eldeki artış, yılın ikinci yarısında da devam eder"

Sıfır otomotiv satışları tüm zamanların haziran ayı rekorunu kırarken, ikinci elde de ocak-haziran arası (genel ortalama) artışın yüzde 80'e yükseldiğini dile getiren Hüsamettin Yalçın, bunun yüksekliğini üç ana etkene bağladı:

Öncelikle sıfır araç fiyatlarına gelen zamlar yani döviz kuru nedeniyle sıfır kilometre araçlara gelen fiyat zamları. İkincisi sıfır kilometrede araç bulma sorunu var, çünkü talep çok yüksek. Araç var ama yetişmiyor. İkinci eldeki artış, yılın ikinci yarısında da devam eder. Sıfır araçtaki talep 555 bini geçti, bu devam ederse 1 milyonu aşkın araç satışı öngörüyoruz, bunu 6 katı da minimumda tekil ikinci el satışı öngörüyoruz. Enflasyon-faiz-dövizin altın üçgeni, birbiriyle dengede olmaz ve vergisel olarak desteklenmezse ne sıfır ne ikinci el fiyatları düşer! Sıfır kilometre araç fiyatları dövize endeksli. Dövizdeki artış sıfır fiyatını etkiliyor."

"Markalar üretim miktarlarını revize ediyorlardır"

Yalçın, yüksek satış rakamlarını gören otomotiv firmalarının üretim miktarlarını revize edeceği görüşünü de paylaştı.

Ufukta ÖTV değişikliğinin görünmediğini savunan Yalçın, ikinci el araç ithalatına da izin verilmeyeceğini, böyle olursa Türkiye'nin ikinci el araç çöplüğü haline geleceğini de ileri sürdü.