Yeni bir arkeolojik çalışma, kömürün insanlarca yakıt olarak kullanıldığı en eski sistematik madenciliği ve maden işlemeyi ortaya çıkardı.

İnsanlar, başlangıçta yaklaşık 790 bin yıl önce bitkilerin ve daha sonra yakıt olarak odun, odun kömürü ve gübrenin yaygın kullanıldığı kökenlerinden bu yana enerji elde etmek için yeni yakıt kaynakları arayışı içinde oldu.

Yakın zamanda Science Advances'ta yayımlanan yeni çalışma, ilk madencilik faaliyetlerinin yaklaşık 3 bin 600 yıl önce Kuzeybatı Çin'de gerçekleştiğini ortaya koyuyor.

Kömür, yaklaşık 670 ila 990 yıl önce Çin Song Hanedanlığı döneminde daha önemli hale gelmiş ve sonrasında Avrupa Sanayi Devrimi'nde önemli bir rol oynamıştı.

Önceki araştırmalar, bazı tarih öncesi arkeolojik alanlarda ara sıra kömürün yakıt olarak kullanıldığına işaret etse de insanların sistematik biçimde kömür kullanmaya başlamasından bu yana geçen süre belirsiz kalmıştı.

Şimdiye kadar kömürün yakıt olarak sistematik biçimde tüketildiğine dair metinsel kanıt niteliğindeki en eski güvenilir kayıt, yaklaşık 1730 ila 2 bin 152 yıl önceki Çin Han Hanedanlığı döneminden kalma.

Bazı akademisyenler, yaklaşık 3 bin ila 4 bin yıl önce Kuzey Çin'in Tunç Çağı'nda kömürün birkaç yerde kullanılmış olabileceğini ileri sürmüş olsa da ayrıntılı ve güvenilir arkeolojik bağlam elde edilememişti.

Şimdiyse Çin'in Sincan Özerk Bölgesi'ndeki Jirentaigoukou adlı Tunç Çağı yerleşim yerinde yapılan yeni bir analiz, insanların erken kömür kullanımı tarihine yeni bir bakış sağlıyor.

Bilim insanları, yaklaşık 2 bin 900 ila 3 bin 600 yıl önce hareketli bir yerleşim yeri olduğunu söyledikleri Çin'in Kashi nehri yakınlarındaki arkeolojik alanda çeşitli formlarda kömür buldu.

Araştırmacılar, yaklaşık 3 bin 800 yıl öncesinden başlayarak, bölgenin eski insanlarının karmaşık tunç işçiliğinin yanı sıra birden fazla ekin yetiştirmeye ve çok sayıda çiftlik hayvanı türünü evcilleştirmeye başladığına dair kanıtlara da ulaştı.

Bunlar, yerel toplumların karmaşıklığının ve dayanıklılığının çarpıcı biçimde artmasına ve daha fazla yakıt kaynağı gerektiren metalürjik (metal ve alaşımların kullanım sürecine uygun kalitede üretilmesini hedef alan bilim dalı -ed.n.) faaliyetlerinin giderek genişlemesine yol açtı.

Çalışmada, burada eski dönemlerde kullanılan kömürün, bireyin söz konusu yerleşimdeki sosyal statüsü veya mesleğinden bağımsız, ortak bir kaynak niteliğinde olduğu ve herkesin ona erişebildiği öne sürülüyor.

Çin'deki Lanzhou Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Guanghui Dong, Science'a yaptığı açıklamada, "Tüm bu alanlardaki kömürü yakmayı denediklerini ve daha sonra bazılarının diğerlerinden daha kaliteli olduğunu keşfettiklerini tahmin edebiliyorum" dedi.

Bilim insanları, tarih öncesi sakinlerin kömürü birincil yakıt kaynağı olarak nasıl kullandığını daha iyi anlamak için bir saha araştırması yürüttü.

Sahada yapılan yeni araştırma, o dönemdeki soğuk koşulların, iğne yapraklı orman kuşağının gerilemesine ve daralmasına neden olduğunu, bunun da bölgedeki odun kaynaklarının arzını azalttığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, bölgenin ilk toplumlarının genişleyen metalürjik faaliyetlerinin taleplerini karşılamak için kömüre yöneldiğini, daha sonra da bu yakıtı çıkarmak ve kullanmak için iyi planlanmış bir sistem geliştirdiğini düşünüyor.

Çalışmada, "Daha büyük bir topluluğun ve metalürjik üretimin getirdiği yoğun yakıt enerjisi talebinin, daha sınırlı odun kaynaklarıyla birleştiğinde, yerel toplumla çevre arasındaki çatışmayı tırmandırdığını ve bunun sonunda alternatif bir enerji kaynağı olan kömürün benimsenmesi şeklinde yerel gelenekten bir kopuşu tetiklediğini düşünüyoruz" deniyor.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik