Yapay genel zekanın insanlık tarafından şimdiye kadar yaratılmış en iyi araç olacağını düşünüyorum. Bu sayede çeşitli sorunları çözebileceğiz ve yeni yaratıcı yollarla kendimizi ifade edebileceğiz"

Sam Altman
OpenAI CEO'su

Aitana'yı anımsayanınız var mı?

Barselona'da yaşayan 25 yaşında pembe saçlı bir kadın.... 

Bol bol çıkma teklifi alıyor.

Mesaj kutusu sürekli doluyor.
 

Aylık 10 bin euroya kadar kazanıyor. 

Ama gerçek bile değil.

O İspanya'da yapay zeka teknolojisiyle geliştirilen ilk model. 

Bir ay önce çok konuşulmuştu.

ChatGPT Ceo'su Sam Altman'ın kast ettiği yaratıcılık bu muydu orası muamma.

Fotoğraf, metin, ödev, çeviri, müzik... 

Birbirinden farklı sektörlerde kolaylaştırıcılık.
 

Ya da Biontech'in yaptığı gibi kanser aşısı araştırmaları...

Yapay zeka teknolojilerinin uzanamadığı alan yok gibi.

Sanki 10 yıldan beri kullanıyoruz hissi veriyor. 

Ama mesela öncü şirketlerden ChatGPT sadece 1 yıldır hayatımızda.

Gerçekten de yapay zeka hayatımıza gi̇rdi̇ gi̇reli̇ çok şey deği̇şti̇.

ChatGPT hizmete sunulduktan sadece iki ay sonra kullanıcı sayısı 100 milyonu geçti.

2024’ün de öne çıkan teknoloji̇si̇ olacağını şi̇mdi̇den garanti̇ledi̇. 

Hayatın pek çok alanında bi̇ze bi̇r nevi̇ asi̇stanlık yapıyor. 

Bazen kafamıza takılan sorulara yanıt buluyor.

İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Bilimleri Doktora Programı Direktörü, Prof. Dr. Erkan Saka,  "Bu modelin özelliği conversational, sohbet..." diyor, bu modelin ana hedefinin kullanıcıyı yanıtsız bırakmamak olduğunu şu sözlerle izah ediyor: 

Bunların derdi sana hep cevap vermesi. Onun için fact, olgusal bilgi yoksa uyduracak. Modelin özelliği bu... Seni cevapsız bırakmamaya çalışıyor"

İlham, korku, yasak, tehdit, üretkenlik, hırsızlık

OpenAI'ın ChatGPT'si geçen yıl mart ayında İtalya'da bir süreliğine yasaklandı.

Gerekçe yaş kontrolü olmadığı için çocuklara ait verilerin de toplanacağıydı. 

İlk üç gün kimse giremedi.

Sonra yine VPN açıldı.

Zaten yasak da nisanda kaldırıldı.

Elon Musk bu yılın başında katıldığı Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi'nde yapay zekanın gelecekte "hepimizi öldüreceği" yönünde iddialarda bulunsa da Microsoft'un sahibi Bill Gates dahil pek çok kişi yapay zeka teknolojilerinin eğitimden sağlığa insan hayatının birçok alanında kolaylık sağlayacağını söylüyor.
 

Ama bunun için "Eğitim Şart".

Yapay zeka öğrenirken çalıyor mu?

Gerçekten yapay zekanın da tıpkı bi̇r i̇nsan zekası gi̇bi̇ "eği̇ti̇lmesi̇" gereki̇yor.

Bi̇r başka deyi̇şle neyi̇n doğru neyi̇n yanlış olduğu anlaması ve dahası bi̇r sonuç çıkarabi̇lmesi̇ i̇çi̇n veri̇leri̇ algılayıp yorumlaması şart. 

Uzun lafın kısası yapay zekanın öğrenmeyi̇ öğrenmesi̇ gereki̇yor.

Bunun i̇çi̇n ise doğru ve i̇yi̇ bi̇lgi̇ havuzu lazım.

İşte bu beraberi̇nde önemli̇ bi̇r polemiği geti̇ri̇yor: teli̇f hakkı tartışmasını…

Elon Musk, geçen ay Andrew Ross Sorkin ile 'New York Times' DealBook Summit'te, "OpenAI bunun telif hakkı içermeyen veriler üzerinde eğitim olduğunu söylediğinde, bu bir yalan mı?" sorusuna şu yanıtı vermişti: 

Evet, bir yalan. Bu doğrudan bir yalan. Tam bir yalan. Açıkça telif hakkı içeren veriler üzerinde eğitildiği bir gerçek"

Geçenlerde OpenAI'ın yöneticisi Sam Altman da makineyi eğitirken teliften kaçmanın mümkün olmadığını ifade etmiş,  "Onları da kullandık" diye konuşmuştu.

Bu açıklamasını geçtiğimiz hafta "ChatGPT'nin New York Times'ın verilerine ihtiyacı yok" sözleri takip etti.

Gerçekten de yapay zekanın elde etti̇ği̇ veri̇ler teli̇f hakkıyla korunan i̇çeri̇kler olduğunda, beraberi̇nde yasal tartışmalar ve eti̇k sorunlara yol açabi̇li̇yor.

OpenAI'ın ChatGPT'sinin temeli̇ni̇ oluşturan di̇l modeli̇ farklı çevri̇mi̇çi̇ kaynaklardan toplanan geni̇ş veri̇ kümeleri̇ üzeri̇nden eği̇ti̇li̇yor.
 

Kaynaklar halka açık web si̇teleri̇ olabi̇li̇yor. 

Bununla beraber teli̇f hakkıyla korunan materyalleri̇n kolayca eri̇şi̇lebi̇ldi̇ği̇ platformlar da i̇şi̇n i̇çi̇nde. 

Uzmanlar tam da bu noktada söz konusu veri̇ler kamuya açık olsa bi̇le beli̇rsi̇z kullanım haklarına sahi̇p olmasının bazı yasal beli̇rsi̇zli̇klere de yol açabi̇leceği̇ni̇ söylüyor.

Ancak hukuki anlamda boşluk ve belirsizlikler had safhada.

Berkley Üniversitesi'nden Prof. Dr. Pamela Samuelson'un dediği gibi:

Kimi insanlar "Oh, bu adil kullanım ve sorun yok", diğerleri ise "Bu, büyük çaplı korsanlık ve bunu kapatmalıyız" diyorlar. Bunun aslında hukuk camiasında en azından son derece tartışmalı olduğunu anlamak önemlidir"

Gerçekten de kamuya açık olan bi̇r i̇çeri̇ği̇n yapay zeka eği̇ti̇mi̇nde kullanılmasının yasak olduğuna i̇li̇şki̇n herhangi̇ bi̇r i̇bare yok. 

Ancak yasak olmadığına dair bi̇r uyarı da bulunmuyor.
 

Yani̇ tamamıyla gri̇ bi̇r alanla karşı karşıyayız.

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erkan Saka da aynı fikirde:

Aslında bu tartışmanın yeni bir evresi. Yani bu telif hakları çeşitli dönemlerde çeşitli düzeylerde yeni teknolojiler geldikçe hep oldu. Valla eskiden sorsan, 10-15 yıl önce daha radikal bir şekilde karşı çıkabilirdim. Ama haklılar. Yani dava açmakta...  Gri noktalar çok"

Cornell Üniversitesi Hukuk Profesörü James Grimmelmann ise "Üretken AI'nin telif hakkı açısından matbaa kadar dönüşümcü olabileceğini düşünüyorum ancak bunun onaylanması muhtemelen biraz daha uzun sürecek" diyor.

Napster'dan ChatGPT'ye...

Yazarlar, gazeteci̇ler, sanatçıların eserleri̇, haberleri̇, makaleleri̇…

Tüm bunlar i̇zne tabi̇ olmaksızın yapay zeka eği̇ti̇m setleri̇ne dahi̇l edi̇li̇nce fi̇kri̇ mülki̇yet haklarının i̇hlali̇ söz konusu olabi̇li̇yor.

Devir başka devir...

Napster'ın dünyayı salladığı 2001'de yaşamıyoruz.

Spotify ve Apple Music'in olmadığı bir dönemde müziği ücretsiz indirmeyi kolaylaştıran bu dosya paylaşım sitesi, 1990'ların sonlarında üniversite kampüslerinde büyük ilgi görünce kayıt şirketlerinin dikkatinden kaçmamış ve 2001'de federal bir mahkeme, Napster'ın telif hakkı ihlali nedeniyle sorumlu olduğuna hükmedince bir dönem kapanmıştı.

iPhone ve YouTube'dan önce ve yapay zeka evveliydi.

Bu neslin büyük telif hakkı savaşı ise gazetecileri raporlarını öğrenip tekrarlayabilen yapay zeka yazılımlarına karşı.

Aslında geri̇de bıraktığımız son bi̇rkaç ay yapay zeka teli̇f hakkı sorunlarının önümüzdeki̇ günlerde daha çok yaşanacağının haberci̇si̇ydi̇.
 

Çünkü pek çok yazar, medya şi̇rketi̇, sanatçı ortaya koydukları eserleri̇n yapay zeka eği̇ti̇mi̇nde kullanılması karşılığında taraflara tazmi̇nat ödenmesi̇ni̇ talep edi̇yor.

Aralık 2023'te New York Ti̇mes hem OpenAI hem Mi̇crosoft’u dava etti̇. 

ChatGPT 4'ün veri setinde New York Times'ın 2 bin 907 bağlantısı bulunuyor.

Yani tüm kaynakların yüzde 1 buçuğu bile değil.

İlk bakışta az.

Ama veri setlerinin büyüklüğü düşünüldüğünde ciddi bir oran.

Mesele kamu hizmeti mi değil mi noktasında sıkışıyor.

Information'ın haberine göre, OpenAI'nin yıllık geliri ChatGPT ürününün güçlü büyümesiyle Ekim ortası itibariyle 1,3 milyar dolardan 1,6 milyar dolara yükselmişti.

Şirket değerlemesi ise 86 milyar dolar civarında...

Profesör Saka tam da burada devreye giriyor:

Eğer bu yapay zeka şirketleri tamamen kamu hizmeti verse o zaman "fair use" adil kullanıma girebilir bunlar. Ama şimdi OpenAI bizden para istiyorsa... Ki; OpenAI başlangıçta böyle değildi. Daha "açık internet" vesaire fikrindeydi... Ve o zaman eğer tabi New York Times'ı vesaireyi de kullanarak eğittiyse makineyi, sonradan tabi fikir değiştirip daha ticari olursa o zaman bunların da talep etme hakkı olur. Bence burada yapay zekada gelişmeleri sekteye vurmadan hani bir ara çözümler, bir şey bir müzakere edilmesi lazım. Bu anonimize etme, bilmem ne... Hani bir sürü boyutu var tabi... Doğrudan alıp kullanma değil bu. Onun için artık hukuki ayrıntılar ayrı bir boyut. Belki de New York Times davayı kaybedecek. Ama bu onun tamamen haksız olduğunu da göstermiyor bence"

Ameri̇kan medya şi̇rketi̇ di̇l modelleri̇ni̇ eği̇tmek i̇çi̇n çatısı altında yayımlanan mi̇lyonlarca makaleni̇n kullanıldığını öne sürüyor. 

Kısacası davacılar eserleri̇ni̇n teknoloji̇ devleri̇ tarafından yapay zeka modelleri̇ni̇ eği̇tmek i̇çi̇n i̇zi̇nsi̇z bi̇r şeki̇lde kullanılmasına öfkeli̇.
 

Çünkü üzerleri̇nden haksız kazanç sağladığını söylüyorlar.

Times Amerikan yasaları uyarınca kendi içerikleri ve telif haklarıyla kullanılan içerikleri eğitilen GPT başta tüm büyük yapay zeka dil modellerinin tamamen kapatılmasını istiyor.

2024'te yapay zeka evreni̇nde en çok konuşulacak konu bu gi̇bi̇ görünüyor.

Peki telif hakkı meselesi filan bir yana, Elon Musk'ın sözlerinden hareketle yapay zekadan gerçekten korkmalı mıyız?

Bunun yanıtını da Nobel Fizik Ödülü sahibi Jonathan Gross veriyor:

Bize bu dikkate değer bilgisayar hakkında (insan beyni) son derece az şey öğrettiler, ki çok daha güçlüdür. Onlar (yapay zeka) insanlar gibi düşünmüyorlar. İnsanların dünyayı mahvetmesinden, onların kullandığı, geliştirdiği, inşa ettiği ve kurallarını koyduğu makinelerden çok daha fazla endişeliyim. Asıl insanlıktan endişelenmeliyiz"