Perseid Meteor Yağmuru'nun zirve noktasına ulaşacağı, gözlemcilerin heyecanla beklediği görsel şölene sayılı günler kaldı.

Her yıl ağustosta meydana gelen şölen, havanın genellikle bulutsuz olması sayesinde belirgin biçimde gözlemlenebiliyor.

Bu meteorlar aslında, en son 1992'de Dünya'nın yakınından geçen Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı'nın yüzlerce yıl önce geride bıraktığı buz ve kaya parçaları.

Söz konusu enkaz kütlesi Dünya'nın yoluna her çıktığında ateş topları halinde atmosferde yanıyor. Bu da yeryüzünden yıldız kayması diye bilinen manzarayı oluşturuyor.

Meteor yağmuru aslında 17 Temmuz'da başladı. Ancak 12-13 Ağustos'ta zirve yapacağı için gözlemciler her yıl bu tarihlerde kozmik olayı bireysel veya toplu izliyor.

NASA'ya göre bu yıl saatte 100'e kadar göktaşı atmosfere girecek. Bunlar, tipik göktaşlarından daha uzun süren parlak patlamalar üretiyor.

Swift-Tuttle kuyrukluyıldızı

Swift-Tuttle, 1862'de gökbilimciler Lewis Swift ve Horace Tuttle tarafından keşfedildi. En son 1992'de Dünya'nın yanından geçtiğinde, çıplak gözle görülemeyecek kadar sönüktü.

Ancak tahminler doğruysa 2126'daki bir sonraki geçiş, onu çıplak gözle 1997'deki Hale-Bopp kuyruklu yıldızına benzer parlaklık seviyesine getirebilir.

Swift-Tuttle, Dünya'nın yanından defalarca geçtiği bilinen en büyük nesne. Çekirdeği yaklaşık 26 kilometre genişliğinde. 

Bu yıl özellikle görkemli olacak

Göktaşlarından oluşan enkaz, Dünya'nın atmosferine saatte 214 bin kilometre hızla çarparak ateş topları üretecek.

Bu yıl, Ay hilal evresinin sonlarında olduğu için koşullar gözlem için özellikle iyi olacak.

Zira dolunay zamanlarında Ay ışığı bu manzarayı belirli ölçüde engelleyebiliyor.

NASA'nın Meteoroid Çevre Ofisi Başkanı Bill Cooke, bilhassa 13 Ağustos gecesinin görkemli bir manzaraya sahne olacağı görüşünde:

Geçen yıl dolunay vardı. Bu yılki harika olacak.

Perseidlerin çoğu bir kum tanesi büyüklüğünde. Daha büyük parçalar gökyüzünde görünür olsa da neredeyse hiçbiri yere çarpmıyor (Reuters)

Nerelerden izlenecek?

Perseid meteorları Perseids, Kuzey Yarımküre'nin her yerinden görülebilir. Ancak bazı noktalar, yağmuru izlemek için gerekli koşulları daha iyi sağlıyor.

Cooke, gözlem için yapay ışıklardan uzak, karanlık bir noktanın bulunması gerektiğini söylüyor. Perseid göktaşları parlak olsa da şehir ışıkları nedeniyle yeterince görünür olamayabilir.

"Oraya vardığınızda kendinize bolca zaman ayırmayı planlayın. Bir battaniye getirin, çünkü yazın bile geceleri hava soğuyabilir. Şafaktan önceki saatlerde meteorları görme şansınız çok yüksek olacak" diyen Cooke, sözlerini şöyle sürdürüyor:

Sonra sırtınızı yere yaslayın ve yukarı bakın. Ay'dan uzağa bakın, çünkü batmakta olan Ay'dan seken ışık huzmeleri de bazı ateş toplarını gölgede bırakabilir.

Perseid Meteor Yağmuru'nu gözlemlemeye 13 Ağustos gecesi 02.00 gibi başlamak en iyisi.

Ancak gözlerin karanlığa alışması için 30 dakika daha gerekebiliyor.

Cooke'a göre, Perseid meteorlarıyla karşılaştırılabilecek tek yağmur, aralık ayında meydana gelen İkizler Meteor Yağmuru:

Aralarındaki fark, Perseidlerin güzel, sıcak bir yaz gecesinde ortaya çıkması. İkizler'i izlerken donarsınız.

Türkiye'de şenlik olacak

Türkiye'de Perseid yağmurunu görmek isteyenler irili ufaklı toplantılar düzenleyebiliyor.

Bunlardan en büyüğü Erciyes'te olacak. Kayseri Büyükşehir Belediyesi Erciyes A.Ş. ve Bilim Merkezi tarafından düzenlenecek etkinlik, Hacılar Kapı'da 2 bin 650 metrede gerçekleşecek. 

Bilim yazarı Daniela Mata da kozmik olayı Erciyes'ten izleyerek izlenimlerini yazacak.

Gökyüzünde nereye bakmalı?

Meteor yağmurları, adını göktaşlarının geldiği yöndeki takımyıldızlarından alıyor. Dünya'dan bakınca Perseid meteorları da Kuzey Yarımküre'deki Perseus Takımyıldızı yönünden geliyor gibi görünüyor.

Gözlem sırasında Perseus Takımyıldızı kuzeydoğu yönünde alçakta görülecek.
 

perseus Perseus Takımyıldızı geniş bir açıdan bakıldığında gökyüzünde bu şekilde görünüyor (ESA)

Uzmanlara göre takımyıldızı bulmak kolay: Doğuya baktığınızda Jüpiter'in parladığını göreceksiniz. Perseus da Jüpiter'den saat 10 yönünde bir çizgi uzatılarak bulunabilir.

Perseid meteorlarının ışıltısı, takımyıldızındaki ana yıldızların hemen üzerinde olacak. Bu bölgeye dikkat edilmesi gerekiyor. Daha uzaktaki meteorların bıraktığı iz de daha uzun görülecek.

"150 meteor görmeyi beklemeyin"

Meteor yağmuru sırasında Dünya atmosferine çok sayıda ateş topu giriyor. Ancak saatte 30-40 kadar meteor görmek bile ender bir fırsat olarak değerlendiriliyor. Bu yüzden hepsini görmeyi bekleyenler hayal kırıklığına uğrayabilir.

Hata 1: Telefona bakmak

Amatör gözlemcilerin sık yaptığı bazı hatalar da görsel şöleni kaçırmalarına neden olabiliyor. Forbes'un bilim yazarı Jamie Carter'a göre en sık yapılan hatalardan biri, telefona bakmak.

Zira yağmuru görebilmek için karanlık bir ortamda olmak gerek. Gözlerin de yarım saat gibi bir sürenin sonunda bu karanlığa alışabileceği biliniyor.

Ancak devamlı telefonun beyaz ışığıyla bölündüklerinde gözlerin karanlık ortama adapte olması mümkün olmayabilir. 

Hata 2: Teleskop veya dürbünle izlemeye çalışmak

Amatör gözlemciler için işin sırrı mümkün olduğu kadar geniş bir alanı gözlem altında tutmak.

Gözler karanlığa alıştıktan sonra bu mümkün olacağı için teleskop veya dürbüne ihtiyaç yok.

Bu yüzden meteor yağmurlarını, teleskopla yapılan diğer gök cismi gözlemlerinden ayırmak gerek.

Yararlanılan Kaynaklar: Space, Forbes, BBC, Business Insider, EarthSky, Son Dakika