Amerikan medyasının Suudi Arabistan'ı Beyaz Saray'la ilişkilerdeki gerginlik için hicvettiği zamanlar geride kaldı.
Konuşmalar, "ABD nerede yanlış yaptı ki bölgedeki geleneksel müttefikleriyle ilişkileri bu derece bozuldu. Onlarca yıldır bölgesel ve uluslararası çatışmaların tüm yönlerinde Suudi Arabistan'ın ortağıydı" ifadelerine evrildi.
Bu onarım, ani bir vicdan uyanışının sonucu olmayabilir. Ancak Riyad'ın güçlü Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın liderliğinde, sabrının sınırlarını test etmek için yapılan zorlu girişimlerden sonra Riyad'da gerçekleşen dönüşümün ve "ülkesinin stratejik çıkarlarını tehlikeye attığını düşündüğü konulardaki Amerikan baskısına ne ölçüde dayanabileceğinin" bir nevi anlaşılmasından kaynaklı olabilir.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Washington, bu durumu krallığı koşulsuz itaat evine geri döndürmek olarak görüyor.
Ukrayna savaşından sonra ortaya çıkan yeni küresel kutuplaşma bağlamında ise buna giderek daha fazla ihtiyaç duyuluyor.
Engebeli yol
Suudilerin, "kendilerini arkalarından bıçaklayan, en ihtiyaç duyulan anda geri çekildiğini duyuran ve en iyi ihtimalle parmağını bile kıpırdatmayan müttefikleri karşısında" hayal kırıklığının üstesinden gelinmesi kolay olmadığı için anlaşma zordu.
Aynı şekilde bir zamanlar aşırı güçten sarhoş olarak nitelendirilen Washington, önerilenlerin dışındaki koşulları dinlemeye alışık değil.
Bir şeyleri ona dikte etmek veya onu engellemek söz konusu bile olamaz.
Bu çerçevede Mısırlı düşünür Mustafa el-Fekki, bir seminer sırasında Suudilerden oluşan bir kalabalığın karşısında, "Amerikalılara ne yaptınız? Bizim bölgemize üç taleple gelirlerdi, beş talepte anlaşırdık. Ama bugün ikisini reddedip bir taleple dönüyoruz" ifadelerini kullandı.
Bu bağlamda ABD Başkanı Joe Biden'ın beklenmedik bir yumruk karşısında geçen yıl 15 Temmuz'da Cidde'ye yaptığı ziyarette neler ortaya koyduğunu anlamak mümkün.
Bir ülkeyi ziyaret etmek ve onu 'dışlanmış' kılmaya yemin eden lideriyle bir araya gelmek kendi açısından yeterince utanç verici olduğu için, ziyaretinin düzeltmekten çok bozucu nitelik taşıdığını görünce buna daha fazla dayanamadı.
Ardından Riyad ile tüm ilişkileri gözden geçirme tehdidinde bulundu. Ancak bu tehdit, daha sonra petrol üretimini azaltmanın gerekli olduğu ve Suudilere karşı girişeceği herhangi bir eylemin yönetimine zarar verecek bir bedel ödemeden sonlanmayacağı uyarılarıyla çakıştı.
Washington Post tarafından yayınlanan ve son günlerde sızdırılan istihbarat belgelerine göre Veliaht Prens tarafından yapılan tehdidin doğrudan Amerikalı yetkililere mi yöneltildiği yoksa elektronik dinleme yoluyla mı algılandığı net değil.
Güven tazeleme görevi
Bu çatışma, son yıllarda Riyad ile Washington arasındaki gerginlikler ortasında şimdiye kadarki en yoğun olanıydı.
Bu nedenle yönetimdeki ikinci adam Antony Blinken'in gönderilmesi gerekiyordu.
O, ülkesindeki güvenlik yetkilileri ve stratejistlerin gizli, aleni ziyaretler ve yoğun temaslar aracılığıyla Suudi Arabistan ile görüştükleri meselelere diplomatik dokunuşlar yaparak, başkanın bozduğunu geri getirmeye çalışan usta bir siyasetçi olarak sayılıyor.
Bölgedeki iki baş düşman Suudi Arabistan ve İran arasında uzlaşmanın ilan edilmesi sonrasında değil, özellikle ABD basınının deprem olarak nitelendirdiği 'Pekin Anlaşması'ndan sonra bu temasların hızı arttı.
Çünkü 'ejderhanın' parmakları, Sam Amca'nın yasaklanmış haritalarına ve etki alanlarına sızdı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü Hala Gharit, Independent Arabia'ya verdiği bir röportajda, bu durumu kabul ederken, "Bizi burada kılan, biz onları dinleyelim ve onlar da bizi dinlesin diye Suudilerle diyalog kapılarını ardına kadar açmaktır. İki ülke arasındaki istenmeyen yanlış anlamaları ortadan kaldırmak için aralarındaki ilişki, bugün yeni değil. 80 yıllık bir tarih boyunca uzanır. Dışişleri Bakanı dinlemeye geldi" dedi.
Gharit, "ABD'nin Pekin aracılığıyla Suudi Arabistan- İran ilişkisinden rahatsız olduğunu düşünenler varsa bu doğru değil. Anlaşmayı başta memnuniyetle karşıladık. Şimdi size bölgede gerginliğin azaltılmasını isteyenin her zaman biziz olduğunu söylüyorum. Anlaşmanın imzalanması için ortamın hazırlanmasını sağlayan bu sakinleşmedir ve bu konuda müttefiklerimizle temas halindeyiz" şeklinde konuştu.
ABD- İran anlaşmasının eşiğinde
Bu noktada ABD'li diplomatı yarıda keserek, söylediklerinin Washington'ın da İran'la bir anlaşma imzalarken Suudi Arabistan'ın izinden gideceği anlamına mı geldiğini sordum.
Hala Gharit ise "Elbette İran ile diplomatik seçeneği her zaman tercih ettik. Ama diğer seçenekler de masada, biz bunu söyledik ve söylemeye devam ediyoruz. Yemen, Irak ve Suriye'de de bölgede yaşanan sükûneti olumlu buluyoruz. Beyaz Saray'daki mevcut yönetimin üzerinde çalıştığı konu buydu" diyerek, ancak ülkesinin yine de diğer gelişmelere karşı önlem almak için çalıştığını da dile getirdi.
Sözcü, "Bu nedenle, istikrarı baltalayan güçlerin istismar edebileceği bir boşluk bırakmamak için bölgedeki ortaklarımızla yoğun bir şekilde çalışıyoruz" ifadelerini kullandı.
Washington'un Tahran ile bile tercih etmediği görülen mücadele seçeneğine ilişkin olarak ise Gharit, "Ukrayna savaşıyla meşgul olduğumuz doğru, ama biz de bölgedeyiz ve her türlü tehdide karşı koymak için etkili araçlara sahibiz. Tahran'ın nükleer silah sahibi olmasının kırmızı çizgi olduğunu açıkça söyledik" dedi.
Uzmanların aşıldığını söylediği bu kırmızı çizginin, kışkırtıcı olup olmadığına dair ise Sözcü, "Uzmanların istediklerini söyleme hakları var ama elimizdeki bilgi bu imkânsız, evet imkânsız" şeklinde konuştu.
Hem ABD hem de İran tarafı, özellikle son zamanlarda 'Axios' gibi ABD medyasında yer alan 'geçici' formüle göre, aralarında beklenen bir nükleer anlaşma olacağını yalanladı.
Ancak İran Dini Lideri Ali Hamaney, Trump'ın 2018 yılında bozduğu anlaşmayı tamamlama yolunda ülkesindeki yürütme makamlarına 'ilerlemeleri' için bir işaret gönderme amaçlı açıklamalar yaptı.
Nükleer anlaşmadan önce esir anlaşması
İranlı yetkililer, ABD tarafıyla dolaylı temasları kabul ederken, Umman aracılığıyla bir esir takası anlaşmasını tamamlamak da muhtemel.
Suudi Arabistan ve İran'ın vardığı mutabakatın ardından bölgede bir sükûnet ortamının oluşmasına zemin hazırlayan büyük anlaşma öncesi esir takasının, bir başlangıç ve iyi niyetin bir tezahürü olduğuna inanılıyor.
Ayrıca iki ülke arasındaki mutabakat, Tahran'daki rejimi ülkede genişleyen gösterileri bastırmasının ardından giderek artan yalnızlığından çıkarıyor.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 14 Haziran'da yaptığı açıklamada, Körfez ülkelerinin İran ile nükleer programı konusunda herhangi bir müzakereye dahil edilme taleplerini reddederek, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerinin açıklamasını 'uygunsuz' olarak nitelendirdi.
KİK ülkeleri, herhangi bir İran cephaneliğinden ilk etkilenen ve tehdit edilen ülkeler olmaları nedeniyle bu talepte bulundu.
Bölge ülkelerinin 'önceki geleneksel söylemden' uzaklaşarak, geleceğe bakabileceğini ve işbirliği için yeni çerçeveler oluşturabileceğini söyleyen Kenani, KİK devletlerinin tüm toplantılarında 'İran'ın, BAE'nin üç adasını işgaline' sürekli atıfta bulunmasını ve çözüm bulma taleplerini kastediyor.
ABD'li diplomat ile genişletilmiş görüşmeye ve Blinken'in Suudi Veliaht Prens ile görüşmelerinin içeriğine dönersek Hala Gharit, "Enerji, Suudi nükleer programı, İsrail ile ilişkiler ve Filistin meselesi gibi sorduğunuz tüm dosyaların tartışıldığı samimi bir diyalogda bulunduk. Ancak diyalog, yetkililer arasında gizli ve özeldir" dedi.
Gharit, en önemli konuların, daha sonra Sudan ve Yemen konularında olmak üzere iki ülke ilişkilerinde son dönemde hâkim olan uyum, güven ve bütünleşme olduğuna dikkat çekti.
Suudi Arabistan üzerinde İsrail ile ilişki kurması için baskı yok
İki başkent arasında anlaşmazlık konusu olarak gündeme getirilen konular bağlamında ABD'li yetkili, Amerikan basınının tasvir ettiği gibi, Suudi Arabistan'ın İsrail ile ilişki kurma anlaşmasının Washington'un meşguliyeti olduğunu yalanladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü, "Riyad'a Tel Aviv ile bir Filistin devletinin kurulmasıyla sonuçlanacak bir ilişki kurmasını teklif ediyoruz, ama bunun için ona baskı yapmıyoruz. Başkan Biden yönetimi, bunu gerçeğe dönüştürmenin kolay bir mesele olmadığını ve uzun tarihi bir anlaşmazlığı çözmenin bir gecede olmayacağını bilse de iki devletli çözüme desteğini açıkça ilan etti" açıklamasında bulundu.
ABD'li yetkili, Independent Arabia'ya verdiği röportajda, gizli bir taraftan basında yer alan haberlere, ABD yönetiminin sadece bölgeyle ilgilendiğine, liderlere ders verdiğine ve boyunlarına dikte ve baskı uyguladığına değinirken, "Biz ortağız ve özellikle temiz enerjide köklü ilişkilerimiz ve ortak savunma, güvenlik, kültürel ve ekonomik çıkarlarımız var" dedi.
Ancak Gharit, Suudi nükleer programının bu enerji programlarına dahil edilip edilmediğini açıklamayı reddetti.
Suudi Arabistan nükleer programı, Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan Al Suud'un ABD'li mevkidaşı ile düzenlediği basın toplantısında ele aldığı konular arasındaydı. Riyad, 'barışçıl amaçlarla bir nükleer program geliştirdiğini' gizlemiyor.
Suudilerin baskı teorisi
Suudi Arabistan Veliaht Prens Muhammed bin Selman, daha önce ABD dergisi 'Atlantic'e verdiği röportajda 'baskının tarih boyunca fayda sağlamadığını ve işe yaramayacağını' belirtti.
Veliaht Prens ayrıca, "Doğru fikre ve doğru düşünme şekline sahipseniz, yaptığınız şeyi yapmaya devam edin. Yapılanlar doğruysa insanlar sizi takip edecek. Eğer yanlışsa, insanlar kendi düşünce tarzlarını benimserler ve siz de bunu kabul etmelisiniz" açıklamasında bulundu. Daha sonra röportajın bir başka bölümünde ise "Aslında, zaten inandığımız bir şey hakkında bize baskı yapmaya çalışırsanız, bunu yapmamızı zorlaştırmış olursunuz" dedi.
Medya, Suudi liderler ile Amerikalı mevkidaşları arasında kapalı odaların arkasında yaşananlara tanık olmazken, doğrudan diyaloglar ise benzerliğin yanı sıra saygının da var olduğu ilişkinin doğasını göstermeye yeterliydi.
İki bakanın Independent Arabia'nın da yer aldığı görüşmesinde kibir dili, sıfırdı. Cevaplar, İsrail ile ilişkiler, nükleer program, Çin ile yakınlaşma ve insan hakları konuları gibi ana çatışma noktalarına değindi.
Aksine bazı konularda iki taraf arasındaki görüş farklılıklarını beyan etmek, iki tarafın konuşmalarında yer alan olağan bir durum haline geldi. Gözlemciler, bu durumu iki müttefik arasındaki sağlıklı bir ilişkinin en önemli başlangıçlarından biri olarak nitelendiriyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
1 Mayıs 2024 - İtalya'nın orta kesimindeki Cocullo'da geleneksel "Serpari" (Yılan Yakalayıcıları) festivali kapsamında düzenlenen geçit töreni sırasında canlı yılanlar Aziz Dominik heykelinin etrafına dolandı. Festivalden günler önce bulunan tüm yılanlar mikroçiple tanımlanıyor, ölçülüyor, tartılıyor ve yılanların sismik hareketlere duyarlılığı üzerine yapılan bir çalışmanın parçası olarak biyologlar tarafından laboratuvar testlerine tabi tutuluyor. Küçük Cocullo köyü her mayısın ilk günü, yılan sokması ve diş ağrısına karşı koruyucu aziz olan Aziz Dominic di Sora'yı onurlandırıyor. Yılan yakalayıcıları aynı zamanda Bari Aldo Moro Üniversitesi ve Max Planck Enstitüsü'nden araştırmacılardan oluşan bir ekibin yürüttüğü çalışmaya katılarak bölgedeki yılan türlerinin izlenmesine de katkıda bulunuyor. Bazı örneklere, uydu teknolojisi aracılığıyla sismolojik faaliyetlerin izlenmesini sağlamak için küçük bir verici yerleştirildi. Günün sonunda yılanlar doğaya salınıyor (Tiziana Fabi/AFP) -
2/30
30 Nisan 2024 - Fransa'nın doğusundaki Lyon kentinde Siyasi Bilimler Akademisi binasının avlusunda düzenlenen Filistin yanlısı eylemde bir protestocu böyle görüntülendi. ABD'de önde gelen üniversitelerden birçoğunu sarsan ve gerginlik yaratan gösterilerde olduğu gibi, Paris Siyasi Bilimler Akademisi öğrencilerinin düzenlediği birden fazla eylemde öğrencilerden bazıları Gazze Savaşı ve yaşanan insani kriz dolayısıyla son derece öfkeliydi (Olivier Chassignole/AFP) -
3/30
29 Nisan 2024 - Gençler, Kenya'nın Mai Mahiu bölgesi yakınlarındaki Kamuçiri köyünde sel nedeniyle sürüklenen tahrip olmuş arabayı inceliyor. Kenya'nın bu bölgesi son bir aydır sağanak yağış ve ani su baskınlarının etkisi altında. Su baskınlarının başkent Nairobi'yi de etkilediği ve bazı yolların kapatıldığı aktarılırken, birçok mahallenin de sular altında kaldığı kaydedildi. Polis, Rift Vadisi'ndeki bir kasabanın yakınlarındaki barajın çökmesi sonucu en az 45 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Polis sözcüsü, "Durum kontrol altına alınmaya çalışılıyor ancak sel riski devam ediyor" dedi. Yaşanan bu son can kayıplarıyla birlikte marttan bu yana şiddetli yağış ve seller sebebiyle ölenlerin sayısı 100'ü aşmış oldu (Luis Tato/AFP) -
4/30
28 Nisan 2024 - Yunanistan'ın Olimpiyat meşalesini Fransız organizatörlere teslim etmesinin ardından Fransa'ya doğru yola çıkan Belem, meşaleyle birlikte Korint Kanalı'ndan geçiyor. 2024 Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapacak olan Paris'ten organizatörler, 1896'daki ilk etkinliğin düzenlendiği Panathinaiko Stadyumu'nda meşaleyi cuma günü devraldı. Meşaleyi taşıyan 127 yaşındaki Fransız gemisi Belem dün Atina yakınlarındaki Pire Limanı'ndan yelken açtı. Akdeniz'deki yolculuğunun 8 Mayıs'ta tamamlanması beklenen gemi, yaklaşık 2 bin kilometre yol kat ettikten sonra Marsilya'ya varacak. Daha sonra çeşitli kasaba ve şehirler üzerinden yolculuğuna devam edecek meşale, Paris Olimpiyatları'nın 26 Temmuz'daki açılış törenine taşınacak (Aris Messinis/AFP) -
5/30
27 Nisan 2024 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın gerçekleştirdiği füze saldırısında isabet alan hastanede bir kadın enkaz temizliyor. Rus füzeleri bugün Ukrayna'nın orta ve batı kesimlerindeki enerji tesislerini vurarak, ABD'nin askeri yardımına rağmen hava savunma sistemi sıkıntısı çeken Ukrayna'nın zor durumdaki enerji sistemi üzerindeki baskıyı artırdı. Ukraynalı yetkililer, son haftalarda ağır bombardımana maruz kalan kuzeydoğu şehri Harkiv'de bir füzenin 60 hastanın bulunduğu bir hastaneye isabet ettiğini, bir kadının yaralandığını ve binaya, yakındaki su borularına ve elektrik hatlarına zarar verdiğini açıkladı (Vyacheslav Madiyevskyy/Reuters) -
6/30
26 Nisan 2024 - Almanya'nın başkenti Berlin'de polis, Federal Meclis'le Başbakanlık arasında kurulan "Gazze'ye destek" kampını tahliye etmek istedi, eylemcilerin direnişi üzerine arbede yaşandı. Polis, çadırları sökerek kamp alanının dışına çıkardı. Alman Polisi, X'te yayımladığı açıklamada protesto kampındakilerin polis memurlarına yönelik şiddet eylemleri dahil olmak üzere "tekrarlanan suçlar" işlediğini yazdı (Odd Andersen/AFP) -
7/30
25 Nisan 2024 - Portekiz'in başkenti Lizbon'da, Karanfil Devrimi'nin 50'inci yıldönümünü kutlamak için gerçekleştirilen askeri geçit töreninde askeri araçlar 25 Nisan Devrimi'ne katılan eski askerleri taşıyor. Portekiz, Avrupa'nın en uzun süreli diktatörlüğüne ve Afrika'da 13 yıl süren sömürge savaşlarına nokta koyan askeri darbenin 50'inci yılını kutladı. Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, ülkesinin kölelik ve sömürgecilik döneminde işlediği suçların bedelini ödemesi gerektiğini söyledi (Patricia De Melo Moreira/AFP) -
8/30
24 Nisan 2024 - Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Berlin'de düzenlenen askeri karşılama töreninde. Bugün gerçekleştirdikleri görüşmede daha yüksek savunma işbirliğinde fikir birliğine varan iki lider, Avrupa'nın bir araya gelip Ukrayna'yı Rus istilasına karşı sonuna kadar desteklemesi gerektiğini belirtti. Almanya'nın başkentinde düzenlenen karşılama töreninde iki ülkenin ulusal marşları çalarken küçük bir protesto grubundan "Filistin'e Özgürlük" sloganı atıldı. Bu, Sunak'ın Ekim 2022'de başbakanlık koltuğuna oturduğundan beri Almanya'ya yaptığı ilk ziyaret (Liesa Johannssen/Reuters) -
9/30
23 Nisan 2024 - Fransa'nın başkenti Paris'te hayvan hakları organizasyonu PETA'dan aktivistler, Mısır Büyükelçiliği'nin önünde Mısır'ı protesto etti. Gize Piramitleri'ne turist taşımak için hayvanların kullanılmasını durdurma çağrısı yapan eylemciler, "Mısır, develere ve atlara kötü muameleyi durdur", "Gize'de hayvanların çektiği araçları yasakla" ve "Hayvanlar araç değildir" yazılı dövizleri taşıdı (Antonin Utz/AFP) -
10/30
22 Nisan 2024 - Eylemciler, Kolombiya'nın Cali kentinde Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro hükümetini sağlık ve emeklilik reformları nedeniyle prostesto ediyor. Başta başkent Bogota'nın tarihi Bolivar Meydanı olmak üzere birçok kentte sokaklara dökülen ve çoğunluğu sağ görüşlü grupların oluşturduğu kalabalık, Petro'yu "diktatörlük"le suçluyor. Ayrıca muhalifler, bu reformların ülkenin halihazırda zor durumdaki ekonomisine zarar vereceğini öne sürüyor. Devlet Başkanı Gustavo Petro, muhalefetin ülkedeki değişime karşı çıktığını iddia etmişti. Bu, 2022'de iktidara geldiğinden bu yana Gustavo Petro hükümetinin karşı karşıya kaldığı en büyük protesto (Joaquin Sarmiento/AFP) -
11/30
21 Nisan 2024 - Çin Grand Prix'sinde Red Bull'un Hollandalı sürücüsü Max Verstappen yarışırken görevli sarı bayrak sallıyor. Çin'in 2019'dan beri ilk kez ev sahipliği yaptığı grand prix yarışını Verstappen kazandı. Formula 1 Dünya Şampiyonası'nın 5. etabında McLaren'dan Britanyalı Lando Norris ikinci olurken Verstappen'in Meksikalı takım arkadaşı Sergio Perez ise yarışı üçüncü sırada tamamladı. Son üç yıldır dünya şampiyonu olan Hollandalı pilotun bu yılın şampiyonasında halihazırda en yakın rakibi Perez. Şanghay'daki yarışın ardından Verstappen'in 110, Perez'inse 85 puanı var. Sezonun 6. yarışı Miami Grand Prix'si 5 Mayıs'ta düzenlenecek (Pedro Pardo/AFP) -
12/30
20 Nisan 2024 - ABD merkezli uluslararası yardım kuruluşu World Central Kitchen'ın üyesi Damian Sobol'un cenazesi, Polonya'nın Przemyśl kentinde düzenlendi. Sobol, İsrail'in Gazze'de düzenlediği saldırıda öldürülmüştü. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, World Central Kitchen'ın 7 personelinin hayatını kaybettiği İsrail bombardımanını kınamıştı. İsrail'in 7 Ekim'de Gazze'ye başlattığı saldırıda hayatını kaybedenlerin 34 bini geçti ve yaralıların sayısı 77 bine yaklaştı (Sergey Gapon/AFP) -
13/30
19 Nisan 2024 - Eski ABD Başkanı Donald Trump, evlilik dışı ilişkilerle bağlantılı sus payı ödemelerini örtbas ettiği iddiasıyla yargılandığı davada öğle yemeği molasının ardından New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesine giriyor. Eski bir ABD başkanının ilk kez ceza davasında yargılandığı mahkemede 12 jüri 18 Nisan'da yemin etmişti. Öte yandan Trump'ın yargılandığı tarihi "sus payı" davasının görüldüğü mahkeme binasının önünde bir kişi kendini yaktı. Görgü tanıkları, havaya broşürler atan bir erkeğin bir tenekeden kendisini yakıta buladığını ve ateşe verdiğini söyledi (Spencer Platt/AFP) -
14/30
18 Nisan 2024 - Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde sağanak yağışların ardından arabalar sular altında kalmış caddede böyle görüntülendi. Ortadoğu'nun finans merkezi olan kentin devasa otoyolları sel yüzünden tıkandı ve büyük havalimanında kaos yaşandı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1949'dan beri görülen en şiddetli yağışlarda BAE'de bir, Umman'da 20 kişi hayatını kaybetti. Afetin ardından aşırı yağışların bulut tohumlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair tartışma başladı (Giuseppe Cacace/AFP) -
15/30
17 Nisan 2024 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Goma kentinin dış kesimlerindeki Bulengo kamponda savaştan kaçan çocuklar bulaşık yıkıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, silahlı çatışmaların pençesindeki bölgeyi 16-18 Nisan'da ziyaret ediyor. Ruanda ordusunun desteklediği M23 isyancıları 2021'in son aylarından bu yana doğudaki Kuzey Kivu bölgesinin büyük kısımlarını ele geçirdi ve yaklaşık 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı (Alexis Huguet/AFP) -
16/30
16 Nisan 2024 - Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 17. yüzyıldan kalma tarihi borsa binası bu sabah alevlere teslim oldu ve binanın simge kulesi yıkıldı. Başkentteki en eski binalardan olan yapı, nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde alev aldığında yenileme çalışmaları yapılıyordu. Danimarka parlamentosunun yanında yer alan bina, 1620'ler Kral IV. Christian tarafından inşa ettirilmişti (Emil Helms/AFP) -
17/30
15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP) -
18/30
14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP) -
19/30
13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP) -
20/30
12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters) -
21/30
11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS) -
22/30
10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
23/30
9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP) -
24/30
8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP) -
25/30
7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP) -
26/30
6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP) -
27/30
5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters) -
28/30
4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP) -
29/30
3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters) -
30/30
2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters)
Bu, ABD'siz yapılabilir mi?
Washington'un temsilcisini içeren birden fazla Arap ve uluslararası ülkedeki politika deneyimleriyle tanınan ABD'li diplomata, 'Uyum dili hâkim olduktan sonra ABD ve Körfez müttefikleri arasındaki her görüşmede ortaya çıkan bu kritik soluğun arkasında ne var?' diye sorum. Hala Gharit, "Onlara neden böyle hissettiklerini sorun. Bize gelince bölgedeki büyükelçiliklerde gece gündüz çalışıyoruz. Ortaklıklar ve tartışılan konular konusunda harika bir geçmişe sahibiz. Kalmak için buradayız ve geri çekilmedik" diye yanıt verdi.
Konuşmasının tamamında Gharit, bu aşamanın, kara bulut ne kadar fazla olursa olsun sonlanmak üzere olduğuna dikkati çekti.
Gharit, "Başarılara bakarsanız, çok şey bulacaksınız. Örneğin, daha dün DEAŞ'a karşı koalisyonun 86 ülkesinin, terör örgütünün yenilmesinde kilit üyelerden biri olan Riyad'da nasıl bir araya geldiğini gördük. Artık herkes, el-Hol kampındaki ailelerini ülkelerine göndermeden Suriye'de kalan savaşçılara son verilmesi konusunda hemfikir. Ayrıca Afrika kıyılarındaki inisiyatifi yeniden tesis etme ve oradaki bölge ülkelerini, Suriye ve Irak'ta olduğu gibi, örgütün gücünü geri kazanmasına karşı koymak için mali, istihbarat ve bilgi kaynaklarıyla güçlendirme konusunda anlaştık" açıklamasında bulundu. Sanki ABD olmadan bölgede bunun olması mümkün olur mu diye sorar gibiydi.
Bu ifadeler, Washington'u görüşmelerde ve söylemlerde zaman kaybetmekle suçlamak şeklinde yöneltilen bir soruya yönelik yanıtında yer aldı. Zira ABD'nin eylemleri, İran'ın müdahalesi karşısında önemsiz kalıyor. Örneğin bölge rolünü aktifleştirmeye çalışırken Çin, İran da dahil olmak üzere aylar içinde hızlı ve beklenmedik bir ilerlemeye yol açan bir anlaşmaya varma konusunda kararlıydı. Bu noktada konuğun bana kendisiyle konuşma fırsatı verdiğine pişman olduğunu hissettim. Ancak kendisini toparladı ve "Çin'in olumlu bir rolü olması iyi. Bu bizi rahatsız etmiyor" dedi.
Washington veya Pekin denklemi
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı, geçtiğimiz günlerde Riyad'da Blinken ile düzenlediği basın toplantısında, Çin ile artan işbirliğini tercih etmesine rağmen, "ABD ile neredeyse her gün yenilenen güçlü bir güvenlik ortaklığımız var" ifadelerini kullandığında, bu konuda daha açık sözlüydü. ABD'li bakan ise ülkesinin kimseden ABD ile Çin arasında seçim yapmasını istemediğini söyleyerek, "Biz sadece ortaklığımızın ve sunduğumuz uyumlu gündemin faydalarını göstermeye çalışıyoruz" dedi.
Bölge Sözcüsü, enerji fiyatlarının şu anda, son dönemde tarihi boyunca görülmemiş bir gerileme yaşayan stratejik stoklarını doldurmak isteyen Washington'un hedefleri ile uyumlu olduğunu kabul etti.
Bunun, başkanlık seçimlerinin eşiğinde tartışılan birkaç konu arasında yer aldığını, ancak Suudi Arabistan ile ortaklıkta bu konunun Washington'un önceliği olmadığını vurgulayan Gharit, Suudi Arabistan'ın nihayet kendi başına üretimini günde 1 milyon varil azaltacağını açıklamasının, Blinken'in Riyad ziyaretini açıklamasının ardından gelen ve görüşmeleri etkilemeyen bir adım olduğunu dile getirdi.
Dönüşüm ve tanınma aşaması
ABD diplomasisinin başının, Suudi Arabistan'a yaptığı son ziyarette, Beyaz Saray Başkanının tamamen bozduğunu düzelttiği kesin olarak söylenemez.
Ancak yaptığı konuşmalarda ve toplantılarda gösterdiği tevazu, yönetiminin Riyad kapılarının nereden geldiğini anladığının bir göstergesi olabilir mi?
Suudi ve Amerikalı yetkililer arasında ziyaretin önünü açan özel görüşmelere katılan Suudi siyaseti araştırmacısı, ABD tarafının 'Suudi Arabistan'ın sadece dünyada en önemli enerji tedarikçisi olarak değil, bölgedeki stratejik önemini anladığını' söyledi.
Araştırmacıyla göre ABD ayrıca, Suudi Arabistan'ın 'Suudi 2030 vizyonunun toplumsal, ekonomik ve hatta sporsal açıdan gösterdiği ivmeye ve Veliaht Prens'in Krallığın daha uzak coğrafi ve uluslararası çevresi ile ortaklaşa kalkınmacı ve siyasi yaklaşımlarına dayalı olarak' bölgedeki mevcut uluslararası ve bölgesel denklemler içinde bir mihenk taşı olduğunu da anladı.
Araştırmacı, Rusya ve Çin'in yanı sıra Irak, Türkiye, İran ve Suriye ile umut verici ufuklar açılmasına olanak sağlayan 'sorunları sıfırlama' politikasına ve öncekinden farklı bir şekilde bölgesel dengelerin inşa edilmesi yaklaşımına atıfta bulundu.
ABD merkezli 'Newsweek' dergisi, geçtiğimiz dönemlerde Suudi Arabistan'ı en çok eleştiren dergiydi ve geçtiğimiz günlerde iki ülke arasındaki güveni sarsan yöntemleri gözden geçirmeden önce Riyad ile Washington arasındaki ilişkiyi onarmanın bir yolu olmadığını belirtti.
Dergi ayrıca, "Suudi toplumunun kaydettiği ilerlemeyi açıkça kabul etmek, kültürel değerlerimizi empoze etmeye aşırı vurgu yapmaktan kaçınmak ve geçmişteki hatalardan ziyade gelecekteki işbirliğine odaklanmak, gelecekte ihtiyaç duyulabilecek geçmiş ilişkilerimizi yeniden inşa etmeye başlamanın iyi bir yoludur" ifadelerine yer verdi.
Independent Arabia
