ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından CNN, Çin'in Ortadoğu'da yaşanabilecek büyük bir savaşı engelleyip engelleyemeyeceğini masaya yatırdı.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan pazar günü yapılan açıklamada, İran'ın cumartesiyi pazara bağlayan gece İsrail'e düzenlediği drone ve füze saldırısından "derin endişe duyulduğu" belirtildi. 

Açıklamada, "Çin, başta nüfuz sahibi ülkeler olmak üzere uluslararası toplumu bölgenin barış ve istikrarı için yapıcı bir rol oynamaya çağırmaktadır" dendi.

1 Nisan'da İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına hava saldırısı düzenlenmişti. İsrail'in resmen üstlenmediği olayda, İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan ikisi general rütbesinde toplam 7 kişi ölmüştü. 

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, İranlı mevkidaşı Hüseyin Emirabdullahiyan'ı pazartesi günü arayarak, 1 Nisan'daki saldırıyı açıkça kınadıklarını yineledi.

Diğer yandan CNN, Pekin yönetiminin İran'ın misilleme saldırısını kınamadığına dikkat çekti.

Çin'in Ortadoğu Özel Temsilcisi Zhai Jun, dün İsrail'in Pekin Büyükelçisi Irıt Ben-Abba Vita'leyle yaptığı görüşmede, Tel Aviv'in bir an evvel Gazze'deki askeri operasyonları durdurmasını ve ateşkes sağlanmasını talep etti. 

Haberde, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Wang'ın yanı sıra Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'la da görüşerek, İran'a "gerginliği tırmandırmama mesajı vermelerini istediğine" işaret edildi.

Analizde Washington'ın, İran destekli Husi milislerin Kızıldeniz'deki ticari gemilere saldırılarında da Pekin'den araya girip Tahran'ı uyarmasını talep ettiği hatırlatıldı. 

Haberde, İran'ın petrol ihracatının yüzde 90'ını Çin'le yaptığına dikkat çekilerek, Pekin'in "ABD yaptırımlarına karşı İran'a can simidi olduğu" yazıldı. Ayrıca Çinli firmaların, İran'a güvenlik ve gözetleme ekipmanları sattığı da belirtildi. 

Hollanda'daki Groningen Üniversitesi'nden William Figueroa, "Kağıt üstünde Çin, İran'a karşı güçlü bir koza sahip" dedi. Ancak akademisyen, Pekin yönetiminin pratikte bunu kullanmasının zor olacağına dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı: 

Bu ticari ilişkileri, özellikle de bu kadar açık şekilde bir silah haline getirmek, Çin'in Küresel Güney genelinde yakın ekonomik bağlar geliştirmeye yönelik daha büyük stratejisini zayıflatacaktır.

Analizde, İran ve Suudi Arabistan'ın geçen yıl Çin arabuluculuğunda normalleşme anlaşması imzaladığı da hatırlatıldı. Martta yapılan anlaşma kapsamında Tahran ve Riyad, ilişkileri düzeltme ve diplomatik temsilcilikleri yeniden açma kararı almıştı.

Ancak haberde, Pekin için asıl meselenin Gazze savaşı olduğuna işaret edildi. Figueroa, Çin'in gerçek çözümü "ABD'nin İsrail'i dizginlemesinde ve çatışmayı iki devletli çözümü de içeren anlaşmayla sonlandırmasında gördüğünü" söyledi.

Independent Türkçe, CNN, Nikkei Asia