Yetkililere göre Netanyahu'nun savaş kabinesi ise İran'ın İsrail'e yönelik kapsamlı insansız hava aracı (İHA) ve füze saldırısının ardından İran'a karşı saldırı ile cevap vermekten yana bir tutum içerisinde.

İki hasım ülkenin doğrudan çatışma ihtimali ve çatışma ortamına ABD'nin de sürükleneceği endişeleri bölgede gerilimi daha da tırmandırdı. Küresel güçler ve Arap ülkeleri itidal çağrılarında bulundu. Beyaz Saray ulusal güvenlik sözcüsü John Kirby, dün ABD'nin İsrail'in kendisini savunmasına yardım etmeye devam edeceğini ancak savaş istemediğini söyledi.

İsrail karşılık verme kararı aldı

İsrail’deki Kanal 12 Televizyonu, kaynak göstermediği haberinde, Tel Aviv yönetiminin İran’ın hava saldırısına karşı verilecek yanıt konusunda karar verdiğini öne sürdü. Haberde, Savaş Kabinesi'nin İran’ın saldırısına karşı “açık ve etkili” bir şekilde karşılık verme kararı aldığı belirtilirken, İsrail’in tepkisinin, İran’ın gerçekleştirdiği “büyüklükteki bir saldırının tepkisiz kalmayacağı” mesajını vermeyi amaçladığı ifade edildi. İsrail’in İran’a vereceği “yanıt”ın bölgesel savaş çıkartmasını ya da İran saldırısına karşı yardımcı olan koalisyonun parçalanmasını istemediği belirtilen haberde, İsrail’in eylemlerini ABD ile koordine etme niyetinde olduğu kaydedildi. Haberde, Savaş Kabinesi’nin yarın yeniden bir araya geleceği bilgisi paylaşıldı. Kanal 12, daha önceki bir haberinde de, Savaş Kabinesi'nin toplantısında İran'ın saldırısına yanıt olarak çeşitli seçeneklerin tartışıldığını ve bu seçeneklerin her birinin "İran'a karşı acı verici misilleme saldırısı" olduğunu öne sürmüştü.

İran saldırıları önceden bildirdi

Türk, Ürdünlü ve Iraklı yetkililer dün verdikleri bilgide, İran'ın İHA ve füze saldırılarından günler önce bu saldırılar hakkında bilgi verdiğini belirtirlerken, ABD'li yetkililer ise İran'ın ABD'ye bir uyarıda bulunmadığını ve büyük hasar yaratmayı hedeflediğini söylediler. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan ise İran'ın İsrail'e saldırısının sınırlı ve meşru müdafaa amaçlı olacağını ABD'ye bildirdiğini ve planlanan saldırıdan 72 saat önce bölgedeki komşuların haberdar edildiğini açıkladı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ise saldırı öncesinde hem ABD hem de İran ile temasa geçtiğini ve aracı olarak tepkilerin orantılı olması yönünde gerekli girişimlerde bulunduğunu açıkladı. Türk diplomatik kaynak, "İran tepkinin İsrail'in Şam'daki elçiliğine yapılan saldırıya bir yanıt teşkil edeceğini ve ötesine geçmeyeceğini aktardı. İhtimallerden haberdardık. Gelişmeler süpriz olmadı" dedi. İran, saldırının "İsrail'in işlediği suçlara" misilleme olduğunu fakat konunun artık "sonuçlanmış görüldüğünü" söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, İran'ın saldırısının ardından dün ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Türk, Ürdünlü, Suudi ve Mısırlı mevkidaşlarıyla ayrı ayrı telefonda görüştüğü duyurdu.

Gerilimi düşürme çağrıları

Rusya, Orta Doğu'da gerilimin tırmanmasından son derece endişe duyduğunu belirterek, bölgedeki tüm ülkelere itidal çağrısında bulundu. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, gerilimi tırmandırmanın kimsenin çıkarına olmadığını ve Rusya'nın tüm anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğine inandığını söyledi. Avrupa Birliği'nin (AB) dışişlerinden sorumlu en üst düzeydeki yetkilisi Josep Borrell, Orta Doğu'nun "uçurumun kenarında" olduğunu söyledi ve İsrail ile İran arasındaki tırmandırılmaması çağrısında bulundu. Borrell İspanyol radyosu Onda Cero'ya yaptığı açıklamada "Uçurumun kenarındayız ve bundan uzaklaşmamız gerekiyor. Frenlere basıp geri vites yapmalıyız" dedi. Borrell, İran'ın benzeri görülmemiş hava saldırısına İsrail'in karşılık vermesini beklediğini ancak bu karşılığın yeni gerilimlere yol açmamasını umduğunu söyledi.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, İsrail'e İran'ın saldırısına misillemede bulunmama çağrısında bulundu ve İran'ın saldırısının başarısız olduğunu belirterek, İsrail'in "duygularının yanı sıra aklıyla hareket etmesinin" gerektiğini söyledi. BBC TV'ye konuşan Cameron, "(İsrail) kendisine saldırıldığı için yanıt vermesinin gerektiğini düşünmekte haklı fakat biz onlara dostları olarak duyguları kadar akıllarıyla hareket etmeleri, sert oldukları kadar akıllı da olmaları çağrısında bulunuyoruz" dedi. Cameron, ayrıca İngiltere'nin İran'a yönelik yaptırımları artırmak üzere müttefikleri ile çalışacağını söyledi ve İsrail'e Hamas ile yeniden ateşkes görüşmelerine odaklanma çağrısında bulundu. Öte yandan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'nın Orta Doğu'da İsrail ile İran arasında gerilimin tırmanmasını önlemek üzere elinden ne geliyorsa yapacağını belirterek, İsrail'in misillemeden kaçınması için çağrıda bulundu. Macron, "Hepimiz (gerilimin) tırmanabileceğinden endişeliyiz. Gerilimin artmaması için elimizden gelen her şeyi yapacağız" dedi.

İran'dan hızlı yanıt

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İsrail'in muhtemel saldırısına "süratli", "daha güçlü" ve "daha kapsamlı" yanıt vereceklerini söyledi. Yarı resmi Tesnim Haber Ajansı'na göre, Abdullahiyan, İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron ile telefonda bölgedeki durumu görüştü. İran'ın İsrail'e saldırısının "meşru müdafaa" kapsamında gerçekleştirildiğini mevkidaşına aktaran Abdullahiyan, bölgedeki krizlerin temelinde İsrail'in yıkıcı politikalarının olduğunu belirtti. İsrail'in Gazze'de on binlerce sivili öldürdüğü saldırıya İngiltere'nin verdiği desteği eleştiren Abdullahiyan, "Son altı ayda mazlum Gazze halkının üzerine yüz binlerce ton bomba atılırken İngiltere'nin, İran'ın Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 51. maddesine göre meşru müdafaa çerçevesinde İsrail rejiminin diplomatik mekanlara barbarca saldırısına verdiği tepkiden endişe duyması şaşırtıcıdır." değerlendirmesinde bulundu. İran Dışişleri Bakanı, Tel Aviv'in İran topraklarına muhtemel saldırısına ilişkin ise, "İran, bölgede gerilimin tırmanmasını istemiyor ancak İsrail rejimi macera ararsa bir sonraki tepkimiz süratli, daha güçlü ve daha kapsamlı olacaktır." ifadelerini kullandı. Cameron ise İran'ın İsrail'e askeri saldırısının endişe verici olduğunu ifade ederek, "İsrail'den karşılık vermemesini isteyeceğiz çünkü son dönemde yaşananların tekrar ve daha geniş çapta yaşanmasını istemiyoruz." dedi.

Netanyahu potansiyel hedefleri belirleme talimatı verdi

Washington Post gazetesine konuyla ilgili açıklama yapan İsrailli bir yetkili; Netanyahu'nun İsrail Savunma Bakanlığına "potansiyel hedefleri belirlemesi" talimatını verdiğini iddia etti. Yetkili, İsrail'in amacının İran'a bir mesaj göndermek olduğunu ancak zayiata neden olmak istemediğini sözlerine ekledi. Kabinenin toplantısındaki görüşmelere vakıf bir diğer yetkili ise İsrail'in seçeneklerinin, Tahran'daki bir tesisi hedef almak ya da bir siber saldırı düzenlemek olabileceğini kaydederek, "Herkes İsrail'in karşılık vermesi gerektiğinde hemfikir. Buradaki soru ne zaman ve ne şekilde karşılık verileceği sorusu." değerlendirmesini yaptı.

Gallant'tan Austin'e İran uyarısı

Diğer yandan ABD'den yayın yapan "Axios" haber sitesinde yer alan ve adı açıklanmayan ABD’li bir yetkiliye dayandırılan haberde, İsrail'in, İran’ın saldırısına karşılık vermeye hazırlandığı iddia edildi. Haberde, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın ABD'li mevkidaşı Lloyd Austin ile dünkü telefon görüşmesinde, “İsrail’in topraklarına balistik füze atılmasını karşılıksız bırakmayacağını ve İran’ın saldırısına yanıt vermekten başka seçeneği olmadığını söylediği” savunuldu. Gallant’ın, "İsrail'in Suriye'deki hedefleri her vurduğunda, İran'ın doğrudan saldırıyla karşılık vereceği bir denklemi kabul etmeyeceğini ifade ettiği" de öne sürüldü.

ABD Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri: İsrail'in İran'a ilişkin kararını destekleyeceğiz

ABD Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde, İsrail'in İran'a karşı misilleme yapmasına ilişkin alınacak her türlü kararı desteklediklerini belirtti. İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan yazılı açıklamaya göre, ABD Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu telefonda görüştü. Scalise, görüşmede, İsrail'in İran'a karşı misilleme yapmasına ilişkin alınacak her türlü kararı destekleyeceklerini söyleyerek, ABD Kongresinde İran aleyhinde ve İsrail lehine bir dizi kararı getireceğini kaydetti. Netanyahu da Scalise'e desteğinden ötürü teşekkür ederek, İsrail'in kendini savunmak için gereken her şeyi yapacağını aktardı.

İsrail Genelkurmay Başkanı: Yanıt verilecek

 İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, İran'ın İsrail'e hava saldırısına karşılık vereceklerini belirtti. İsrail ordusundan yapılan yazılı açıklamaya göre, Halevi, İran'ın 13 Nisan'da düzenlediği saldırıda "hafif" hasar oluştuğu söylenen İsrail'in güneyindeki Nevatim Hava Üssü'nü ziyaret etti. Halevi, burada yaptığı açıklamada, İran'ın "İsrail'in stratejik yeteneklerine zarar vermek istediğini" ama bu saldırıya hazırlıklı olduklarını dile getirdi. İsrail Genelkurmay Başkanı Halevi, "İleriye bakıyoruz, adımlarımızı düşünüyoruz ve bu kadar çok füzenin, seyir füzesinin ve İHA'nın (insansız hava aracı) İsrail topraklarına fırlatılması bir yanıtla karşılık bulacaktır." ifadesini kullandı. Öte yandan İsrail Ordu Sözcüsü Daniel Hagari de düzenlediği basın toplantısında İran saldırısında birisi pist yakınına, ikisi açık alana ve biri de bir binanın yakını olmak üzere 4 füzenin Nevatim Hava Üssü'ne isabet ettiğini belirtti. Hasarın "küçük" olduğunu ifade eden Hagari, Nevatim Hava Üssü'nün her zamanki gibi faaliyet gösterdiğini kaydetti.

İsrail: Hava Kuvvetleri İrana olası bir saldırı için hazırlıklarını bitirdi

İsrail Hava Kuvvetlerinin, İran'a yönelik muhtemel bir saldırı için yürüttüğü hazırlıkları tamamladığı bildirildi. İsrail devlet televizyonu KAN yaptığı yayında, İsrail'in İran'a kontrol edebilmesine imkan verecek, karşılık veremeyeceği ve bölgeyi kapsamlı bir savaşa sürüklemeyeceği, cevap veremeyeceği sınırlı bir saldırı planladığını duyurdu. İran ile gerginliğini tırmandırılmasıyla Gazze'nin ikincil duruma düşmesinin istenmediğine dikkat çekilen yayında, İsrailli yetkililerin İran'ın ilk kez kendi topraklarından doğrudan bir saldırı gerçekleştirildiği için kırmızı çizginin aşıldığını ve buna karşılık vermenin zorunlu olduğu görüşünü taşıdığı belirtildi. İsrail Hava Kuvvetlerinin İran'a yönelik olası bir saldırı için yürüttüğü hazırlıkları tamamladığına işaret edilen yayında, saldırının ne şekilde olacağına dair bilgi verilmezken, İran'da suikast operasyonları ya da geniş çaplı bir elektronik saldırının da uzak görülmediği ifade edildi. Yayında bilgisine başvurulan bir İsrailli yetkili, ülkesinin İran'a yönelik planlanan bir saldırı öncesinde Amerika Birleşik Devletleri'ne bildirimde bulunmak konusunda Washington'a söz verdiğinin altını çizdi.

İran, ülkenin batısında hava sahasının kapatıldığına dair iddiaları yalanladı

İran, ülkenin batısında hava sahasının kapatıldığına dair iddiaların doğru olmadığını duyurdu. İran Yol ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Hava Limanları ve Havacılık Şirketi'nden yapılan yazılı açıklamada, bazı basın organlarında ülkenin batısında uçuşa yasak bölge oluşturulduğuna dair iddiaların yer aldığı belirtildi. Açıklamada, Hatemu'l Enbiya Hava Savunma Karargahı adına yayınlanan iddiaların doğru olmadığı ifade edildi.

İran Dışişleri Bakan'ndan yeni açıklama: Beyaz Saray’ı açıkça uyardık

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İsrail’in, İran'ın çıkarlarına ve güvenliğine yönelik saldırılarını tekrarlamaya kalkması durumunda Tahran'ın bir sonraki eyleminin kesin, hızlı ve kapsamlı olacağı konusunda Beyaz Saray'ı uyardıklarını söyledi. İran Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Abdullahiyan ile Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi telefonda görüştü. Açıklamada, Abdullahiyan ile Wang Yi’nin bölgedeki son gelişmeler ve Tahran ile Pekin arasındaki ikili ilişkileri ele aldığı belirtildi. İran Silahlı Kuvvetlerinin İsrail’e yönelik saldırısı ve yürüttükleri diplomatik çalışmalar hakkında Çinli mevkidaşına bilgi veren Abdullahiyan, “Siyonist rejimin İran'ın çıkarlarına ve güvenliğine yönelik terör saldırılarını tekrarlama macerasına kalkması durumunda Tahran'ın tepkisinin ve bir sonraki eyleminin kesin, hızlı ve kapsamlı olacağı konusunda Beyaz Saray'ı açıkça uyardık." ifadelerinde bulundu. Çin Dışişleri Bakanı da İsrail’in Şam’daki İran konsolosluk binasına yaptığı saldırıyı kınayarak bunun uluslararası anlaşma ve kuralların ihlali olduğunu belirtti.

Beyaz Saray, İran'ın İsrail'e saldırılarını ABD'ye önceden haber verdiği iddialarını reddetti

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik İletişim Danışmanı Kirby, saldırının ardından Washington-Tahran hattında doğal olarak karşılıklı mesajlaşmaların olduğunu ancak saldırıdan önce İranlıların ABD tarafına saldırıyla ilgili herhangi bir uyarıda bulunmadığını belirtti. "İranlıların bu saldırıda aslında başarısız olmayı amaçladıkları ve bu utanç verici başarısızlığın aslında tasarlanmış olduğu yönünde haberler görüyorum. Aynı haberler, İsrail'in saldırıya hazırlanmasına ve potansiyel zararı sınırlandırmasına yardımcı olmak için İranlıların bize önceden haber verdiğini söylüyor. Bunlar kategorik olarak yanlıştır." şeklinde konuşan Kirby, İran'ın ABD'ye bu saldırıyı haber verdiği iddialarının "gülünç" olduğunu ifade etti. Kirby, İran'ın bölgedeki ABD müttefiki ülkelere saldırıya ilişkin önceden haber verdiği yönündeki iddialara ise "İran bize hiçbir şekilde saldırının yeri ve zamanına ilişkin nceden uyarıda bulunmadı." diyerek yanıt verdi.

İran: İsrail'in saldırısına saniyeler içinde yanıt veririz

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bakıri, İsrail'in muhtemel saldırısına saniyeler içinde karşılık vereceklerini söyledi. Devlet televizyonunda katıldığı bir programda konuşan Bakıri, İsrail'in İran'ın Şam'daki konsolosluğuna saldırarak "stratejik hata" yaptığını ifade etti. İran'ın bu sayede meşru müdafaa çerçevesinde askeri ve savunma kapasitesini ortaya koyduğunu söyleyen Bakıri, "Siyonist rejimin, başka bir hata yapması durumunda 12 gününün kalmayacağını ve cevabın günler veya saatler değil saniyeler içinde verileceğini bilmesi gerekiyor." dedi. İran'ın her türlü ihtimale hazır olduğunu belirten Bakıri, "Siyonistler ikinci hatayı yapmamalı çünkü İran'ın tepkisi daha sert, daha güçlü ve daha hızlı olacaktır." ifadelerini kullandı.

İddia: Netanyahu, Likud üyesi bakanlara İran’ın saldırısına karşılık vereceklerini söyledi

İsrail Başbakan Binyamin Netanyahu’nun, lideri olduğu Likud partisi üyesi bakanlara “İsrail’in, İran’ın saldırısına karşılık vereceğini söylediği” belirtildi. İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, Netanyahu Likud üyesi bakanlarla yaptığı toplantıda, İsrail’in İran saldırısına vereceği yanıtı ele aldı. Haberde, Netanyahu’nun bakanlara, “İsrail, İran’ın saldırısına karşılık verecek ancak bunu akıllıca yapmalı, içgüdüsel olarak değil.” dediği kaydedildi. Netanyahu’nun ayrıca, “İran saldırının ne zaman geleceğini bilmeden gergin bir şekilde beklemeli, tıpkı İsrail’e aynısını yaptığı gibi.” ifadelerini kullandığı aktarıldı. Öte yandan üst düzey bir İsrailli yetkilinin ise “İsrail'in İran’a yanıt vereceği ancak meselenin sadece ne zaman ve neresi olduğunu” söylediği belirtildi.

İran'dan ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya'ya "İsrail'e destekten vazgeçin" uyarısı

İran Genelkurmay Başkanlığı Sözcüsü Ebulfazl Şikarçi, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya'ya İsrail'e desteği kesme çağrısında bulunarak, bu ülkelerin veya İsrail'in her türlü saldırısına güçlü karşılık vereceklerini ifade etti. İran resmi haber ajansına göre, Genelkurmay Başkanlığı Sözcüsü Şikarçi, yazılı açıklama yaptı. ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya'nın liderlerine hitap eden Şikarçi, "İran'ın savaş yanlısı olmadığını iyi biliyorsunuz ancak siz veya çaresiz rejimden (İsrail) herhangi bir saldırganın ayağını İsrail'e verilen yanıttan daha güçlü şekilde keseriz." ifadelerini kullandı. Şikarçi, "İran'ın meşru ve hukuka uygun eylemlerini kınamak yerine bataklığa batmış gayrimeşru ve terörist siyonist rejimi desteklememenizi ve kendinizi ateşe atmamanızı tavsiye ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

 

Reuters, AA