Son yıllarda Sosyal Güvenlik Kurumu'nun denetim konularından biri olan sahte işyeri ve sahte sigortalılık, vatandaşların ve işverenlerin dikkate alması gereken önemli konulardan biri.

Sahte işyeri, fiziki olarak hiç var olmayan işletmenin ilgili kurumlara bildiriminin yapılarak kurulmuş gibi gösterilmesidir. 

Bu tip kötü niyetli uygulamalarda amaç, para karşılığı prim ödeyerek emeklilik şartlarını sağlamak, rapor parası alınabilmesi için gerekli gün şartlarının yerine getirmeye çalışmaktır.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bir kimsenin işçi sıfatıyla sigortalı olabilmesi için hizmet akdine bağlı olarak işveren tarafından çalıştırılmasını şart koşmuştur. Yani sigortalı olabilmek için bir işverene bağlı olarak "çalışmak" şarttır. 

Bu bağlamda sigortalının, sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmesi için işverenin çalışanı SGK'ya işe giriş bildirgesi ile bildirmesi zorunludur. 

Fiili çalışması olmayan, sigortalı olma şartlarını yerine getirmeyen kişi için yapılan sigortalı bildirimi ise "sahte sigortalı" olarak adlandırılır. 

"Sahte sigortalılık" tespiti oldukça kolaydır. İş yeri adresini tarif edememek bunlardan biri.

İlk defa sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortasına tabi bir çalışmanız var ise kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşını doldurmuş olmanız ve 4/a kapsamında adınıza 7200 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şarttır.

Bu şartı yerine getiren sigortalıya yaşlılık aylığı bağlanır.

Sahte olarak bildirilen günlerin tamamı iptal edilir. İptal edildikten sonra gerçeğe dayanan gün sayınız emekli olmaya yetmiyorsa, ödenen emekli aylıkları, emekli statüsündeyken yararlanılan hastane sağlık giderleri faiziyle kurumca alınır. 

Kadın sigortalının analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği alabilmesi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şarttır.

Bu şartı yerine getiren sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. 

SGK, aykırılığı tespit ederse öncelikle ödenen analık geçici iş göremezlik ödeneklerini faizi ile geri alır.

Ardından da sahte sigortalı olarak kuruma bildirilip ödenen primler irat kaydedilir. Yani ödediğiniz primler de yanar. 

Sahte hizmet kazandırmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması nedenleriyle kurumun yanlış işlem ve ödeme yapmasına sebebiyet veren ve bu suretle adına borç tahakkuk ettirilen ve/veya borç tahakkuk ettirilmesine neden olan kişiler hakkında  "Resmi Belgede Sahtecilik", "Özel Belgede Sahtecilik", "Resmi Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyan" kapsamında cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulur.

Dürüst işveren ve sigortalılara öneriler

İşyerini kapatanlar; SGK'ya faaliyete son verildiğini ve artık sigortalı çalıştırılmayacağına dair dilekçe ile bilgi vermeleri iyi olabilir.

SGK kullanıcı şifrelerinin iptal edilmesi için başvuru da önemli. Aksi halde faaliyetin sona erdiği tarihten sonra kötü niyetli kişilerce sahte bildirim yapılabilir.

Sigortalılar ise e-devlet üzerinden sigortalı olarak hizmetlerinin bildirildiği işyerlerini ve işyeri sicil numaralarını görebildikleri için hizmet kayıtlarında şüpheli durumda karşı karşıya kaldıklarında SGK'ya şikayette bulunabilirler.

SGK'nın anlık olarak işe giriş/ çıkış için SMS ile ücretsiz bilgi verdiği "SGK SMS Bilgi Sistemi"ne kaydolunmakta da fayda var. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.