Anıtlar, insanların hayatlarının önemli bir aşamasında dikkatleri üzerine çeken olayları taşa kazıyarak somutlaştırdıkları ve nesillerin hafızasında ölümsüzleştirdikleri için ülkeden ülkeye farklılık gösteren dikkat çekici hikayelere sahiptir.
Ancak dünyanın çeşitli bölgelerinde dimdik ayakta duran bu semboller, siyasi, askeri, kültürel veya dini geçmişi anlatırken, genel yaşam sistemlerinde çatlaklar meydana gediğinde, hükümet sistemlerinin değişmesiyle, darbeler, halk ayaklanmaları veya savaşlar sonucunda, bu semboller yıkılma veya ortadan kaldırılma tehditinde olabilirler.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Yemen'in başkenti Sana'da bulunan ve ülke tarihindeki önemli olaylara tanıklık eden bazı anıtlar, Yemen’i, Arap ve uluslararası toplumlarla bir araya getiren çeşitli alanlardaki kaliteli ilişkileri temsil eder.
Bunlar arasında Türk Anıtı, Mısır Anıtı ve Çin Mezarı gibi yapılar bulunmakta.
Ancak bu anıt heykellerinin bazılarının kısmen veya tamamen kaldırılma, yıkılma tehditi altında olduğu görüldü.
Diğerleri de aynı kaderle karşı karşıya olabilir. En azından bazıları için savaş yıllarında kaldırılması için çağrılar veya talepler ortaya çıktı.
Türk Anıtı
Husiler, Mart 2022’de Sana’daki Türk anıtını yıktı. Yemen Savunma Bakanlığı yakınında, Tahrir Caddesi ile Eski Sana Duvarı arasına dikilen Başkentin merkezindeki anıt, Yemen ile Türkiye arasındaki ortak tarihin simgesi olup, Yemen'in çöllerinde ve dağlarında hayatını kaybeden binlerce Türk'ün anısını hatırlatmaktaydı.
O dönemde Türk hükümeti, Husilerin davranışını hain bir saldırı ve Türkiye ile Yemen arasındaki köklü ilişkilere hakaret olarak değerlendirmiş ve kınamıştı.
Bu arada Husi yetkilisi Hüseyin el-Azzi, "Kimse bu anıtın yıkılmasına üzülmesin çünkü bu aslında gereksiz. Bu bize iki kardeş halkın tarihinin olumsuz yanını, yani kanın, savaşların ve büyük acıların tarafını hatırlatıyordu" dedi.
Dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 2011 yılında Sana’da ülkesinin anıt heykelinin açılışına merhum Yemenli mevkidaşı Abdullah Salih ile birlikte katılmıştı.
Mısırlı Asker
Yemen'in başkenti Sana'da bulunan ve temel taşı 26 Eylül 1974'te merhum Cumhurbaşkanı İbrahim el-Hamdi tarafından atılan Mısır anıtına gelince, Mayıs 2006'da eski Mısır Başbakanı Ahmed Nazif, Yemen'in kuzeyinde ölen Mısır ordusundaki ölümlerin anısına Sana'da Mısır Anıt Parkı'nın açılışını yaptı.
Mısırlı askerler, merhum lider Cemal Abdünnasır'ın desteğiyle, 1962'de monarşiye karşı 26 Eylül Devrimi'nin patlak vermesinden sonra devrimcilerin yanında savaşıyorlardı.
Eylül ayında Husilerle ilişkilendirilen bir aktivist olan Vael Şemseddin’in, Mısır anıtının kaldırılması ve yerine Yemen’in kuzeyindeki 26 Eylül Devrimi’nin lideri İmam Yahya Hamid ed-Din ve oğlu Ahmed’in anıtının konulması talepleri ortaya çıktı.
Mısır anıtının Yemen kırsalında, modern araçların ulaşamadığı köylerde ve şehir hizmetlerinden uzakta yaşayan insanların hayatını sürdürdüğü, eğitimli nesiller yetiştirmek için çaba sarf eden Mısırlı öğretmenin varlığına işaret eden milletvekili Şevki el-Kadi Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada "Mısır anıtının Yemen’deki sembolik önemi var ve bu anıt yaşatılmalı, önemsenmeli hatta başka kültürel ve sanatsal semboller haline getirilmelidir" diye belirtti.
Çin Mezarı
Çin anıtına gelince, bu üç anıt arasında bir işgal ya da savaşın arka planında yer almayan tek anıt.
Daha ziyade bu, Yemen halkı ile Çinli mevkidaşı arasında umutların acıyla karıştığı bir işbirliği ve insanlık aşamasının anısıydı.
Bu Çin heykeli, 1950'li yılların sonunda altyapı projeleri ve diğer kalkınma projeleri kurmak için Yemen'e gelen ve onlarca kişinin öldüğü Çinli işçilerin anısına dikildi.
Bu işçilerin bazılarının ölümleri kazalardan kaynaklanmıştı, bu nedenle bu anıt, Yemen'de hayatını kaybeden Çinli işçi ve mühendislerin anısına yapıldı.
Sana'a-Hudeyde yol projesinin genel mühendisi 39 yaşındaki Zhang Zixiu da dahil olmak üzere, Yemen'de çalışırken düşen 60'tan fazla Çinli, Sana'a'daki Çin mezarlığına defnedildi.
Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından 2014 yılında yayınlanan bir raporda, o dönemde yaşananları "Yemenli babaların umutlarının ve çocuklarının Çinli dostlarıyla birlikte dağların zirvelerinde hayatlarını riske atarak ilkel aletler ve en basit asfaltlama ekipmanları kullanarak yol açtığı bir dönem olarak" tanımladı.
Yemen, 24 Eylül 1956'da Çin ile diplomatik ilişki kuran ilk ülkelerden biriydi. Buna paralel olarak Çin, 1959 yılında bir hizmet paketi ve kalkınma projelerini finanse ederek ve uygulayarak Yemen'e yardım etme girişiminde bulunan ülkelerden biriydi.
Yemen ve Çin tarafları arasındaki ilişkiler, Çin'in en önemli iki hayati arter olan Sana-El-Hudeyde yolu ve Aden-Mukalla yolunun finansmanı olarak, bir takım başka geliştirme projelerinin uygulanması ve hayata geçirilmesiyle özel bir önem kazandı.
Toplam uzunluğu 231 km olan ilk yolun inşaatına 1959 yılında başlanmış ve 1962 yılında tamamlandı.
Independent Arabia
