Çok sayıda analist, ABD ve Birleşik Krallık'ın 11 Ocak'ta Husilere karşı başlattıkları ve korkuları artıran hava saldırılarının ardından Gazze'deki savaşın kolayca daha geniş çaplı bir bölgesel savaşa dönüşebileceğini düşünüyor.
Fakat şu an, Avusturya, Rusya ve Almanya gibi ülkelerin topyekûn savaşa girme niyetinde olduğu 1914 Avrupası yok.
Bu kez ne Washington ne de Tahran sınırsız bir bölgesel savaş istiyor.
Bunun yanında her ikisi de kendi askeri güçlerini doğrudan bir çatışmadan uzak tutabilecek kabiliyete sahipler.
Sonuç olarak Gazze savaşı muhtemelen büyük bir bölgesel yangına neden olmayacağı, buna karşın tüm büyük aktörleri zayıflatacağı söylenebilir.
Biden büyük bir savaş çıkmasını istemiyor
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, İran'ı ve müttefiklerini ABD ya da İsrail'in çıkarlarına saldırmaktan caydırmaya, askeri operasyonların eninde sonunda azaltılmasını ve bölgenin göreceli de olsa yeniden istikrar kazanmasını sağlamaya çalışıyor.
ABD'nin askeri konuşlanmasına bir bakın: 5 Ocak'ta bir grup donanma gemisi USS Gerald Ford uçak gemisiyle birlikte Akdeniz'den ayrıldı.
Bu gelişme, Washington'ın sınırlı hava saldırıları düzenleyebileceğinin güçlü bir göstergesi olurken İran'la büyük bir savaş istemediği ya da beklemediği anlamına geliyor.
Washington'da siyasi hesaplar yapılıyor. Daha da önemlisi, İran'la büyük bir savaşa yönelik halk desteği asgari düzeyde kalıyor.
Gallup tarafından geçtiğimiz aralık ayında yapılan bir anket, ABD'lilerin yüzde 36'sının ABD'nin İsrail'e yardım etme konusunda çok ileri gittiğini düşündüğünü ve sadece yüzde 24'ünün ABD'nin İsrail için daha fazlasını yapması gerektiğine inandığını gösterdi.
J.L. Partners, tarafından geçtiğimiz yıl ekim ayında yapılan bir anket ise ABD'lilerin yalnızca yüzde 32'sinin İsrail'in yanında savaşmak üzere asker gönderilmesini desteklediğini, yüzde 48'inin ise buna karşı olduğunu ortaya koydu.
İran'ın büyük bir gerilimin fitilini ateşlemek için çizdiği kırmızı çizgi, Hamas'ın İran'ın askeri bir aracı olarak hayatta kalmasını içermeyebilir gibi görünüyor.
İran da caydırıcılık istiyor
Gazze'deki savaş devam ederken Tahran da rahat değil. Ekonomisi zayıf ve halkın düzenlediği protesto gösterilerini güç kullanarak bastırmak zorunda kalıyor.
Öte yandan müttefiki Hamas'a doğrudan somut yardım sağlayamaması bölgesel gücünün sınırlarını gösteriyor.
Ayrıca Hamas'ın ortadan kaldırılması ya da ciddi şekilde zayıflatılması, Lübnan'da Hizbullah'ı İsrail'in olası bir saldırısına karşı daha savunmasız hale getiriyor. Bu da İsrail'i İran'a saldırmaktan caydırma yeteneğini sınırlıyor.
ABD'li bazı analistler, 7 Ekim'den hemen sonra Hamas Hareketi'ni yok etmenin İran'ın çizdiği kırmızı çizgiyi aşacağına inanıyordu.
Aslında Tahran, kamuoyu önünde bölgesel bir savaş istemediğine dair açıklamalar yaparken müttefiki olan silahlı grupların hiçbirini sınırsız askeri operasyon başlatmaya yönlendirmedi.
İran'ın büyük bir gerilimin fitilini ateşlemek için çizdiği kırmızı çizgi, Hamas'ın İran'ın askeri bir aracı olarak hayatta kalmasını içermeyebilir gibi görünüyor.
Kızıldeniz'de hava saldırıları düzenleniyor ama bu bir savaş değil!
Tahran ve müttefikleri bir yandan sonu gelmeyecek bir savaşa girmekten kaçınmaya çalışırken diğer yandan İsrail ve müttefikleri üzerinde baskı kurmayı hedefliyorlar.
İran'ın Husileri cesaretlendirmesinin ve Kızıldeniz'deki ticari gemileri taciz etmelerine yardım etmesinin nedeni de bu.
Bu yılın başlarından beri uluslararası deniz taşımacılığı şirketlerinin 10'undan 7'si gemilerini Kızıldeniz'den uzaklaştırdı.
Ekonomik analistler arz kesintileri ve fiyatların önce Avrupa'da, ardından Kuzey Amerika'da artmasını bekliyorlardı.
Halihazırda 2022 sonları ile 2023 başları başlayan fiyat enflasyonu konusunda kamuoyunda memnuniyetsizlikle karşı karşıya olan Başkan Biden ise bu haberi hiç hoş karşılamadı.
ABD liderliğindeki ortak deniz operasyonu, şimdiye kadar Kızıldeniz'in sularını sakinleştirmeyi başaramadı.
ABD'nin 31 Aralık'ta Husilerin 10 üyesinin ölümüne yol açan silahlarla donatılmış üç teknesini batırması, ticari gemilere yönelik saldırıların önünü kesemedi.
Eğer Husilerin uyarıları inandırıcı ise 11 Ocak'taki hava saldırılarının ardından her iki tarafın da Husileri kesin olarak caydırmayı amaçlayan başka saldırılar düzenlemesi gerekebilir.
Ancak İran'ın kırmızı çizgisi Kızıldeniz'deki seyrüsefer özgürlüğün kapsamadığından, İran'ın bu konuda doğrudan bir müdahaleye girişmesi ve ABD'lilerle karşı karşıya gelme kararı alması beklenmiyor.
İran, bunun yerine uzun soluklu bir oyun oynayacak ve Husilerin direnmesini sağlamaya çalışacak.
Kızıldeniz'de ABD ve müttefikleri üzerinde sınırlı, ancak kesintisiz baskıyı sürdürmelerine yardımcı olacak. ABD'liler böyle bir durumla yaşayabilir.
Petrol tankerlerinin Kızıldeniz'den geçmeye devam ettiğini belirtmekte fayda var.
İran, bunun yerine uzun soluklu bir oyun oynayacak ve Husilerin direnmesini sağlamaya çalışacak ve ABD'liler üzerinde sınırlı ancak, kesintisiz baskıyı sürdürmelerine yardımcı olacak.
Irak'ta zaman İran'dan yana
Tahran ve Washington, Irak ve Suriye'de de aynı şekilde hareket etmeyi sürecekler.
ABD'nin Nuceba Hareketi'ne yönelik 26 Aralık'ta Hille'de ve 4 Ocak'ta Bağdat'ta düzenlediği hava saldırıları, 7 Ekim'den bu yana ABD'nin Irak ve Suriye'deki askeri üslerine 130'dan fazla saldırı düzenleyen İran destekli silahlı grupları bu saldırılardan caydırmayı amaçlıyordu.
Nuceba Hareketi liderlerinden Ebu Takva es-Saidi'ye karşı 4 Ocak'ta Bağdat'ın merkezinde insansız hava aracı (İHA) ile düzenlenen saldırı gerilimi tırmandırdı.
ABD'nin Ebu Takva'yı hedef alan saldırısı, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) yurtdışı kolu Kudüs Gücü eski Komutanı Kasım Süleymani ve İran'a yakın Haşdi Şabi Güçleri eski Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in 3 Ocak 2020 tarihinde düzenlenen hava saldırısıyla öldürülmesinden bu yana bir askeri komutana karşı düzenlenen ilk suikast saldırısı oldu.
ABD'nin gerilimi tırmandırması, İran'ın kırmızı çizgisi olabilecek olan silahlı grupları yok etme amacı taşımıyordu. Dolayısıyla İran'ın buna verdiği tepki nispeten ölçülüydü.
Tahran, çok sevdiği Süleymani ve el-Mühendis'in suikast sonucu öldürülmesine misilleme olarak Irak'ta ABD güçleri tarafından kullanılan Ayn el-Esad Hava Üssü'nü balistik füze yağmuruna tuttu.
Ancak burada İran'ın saldırı öncesinde ABD'yi uyardığını belirtmekte fayda var. İran'dan uyarı yapıldığı haberi daha sonra Ayn el-Esad Hava Üssü'nden ABD'li bir subay tarafından teyit edildi.
Her iki tarafın da büyük kayıplar vermekten kaçınması, ABD'liler ile İranlılar arasında yazılı olmayan kurallardan biridir.
Tahran, Ebu Takva'nın öldürülmesine misilleme olarak kapsamlı bir eylem yerine, Irak'ta Ebu Takva'ya alternatif bir isim bulmaya çalışıyor.
Ayrıca Tahran, geçtiğimiz aralık ayında yapılan il seçimlerinin sonuçlarında da gördüğümüz gibi, Koordinasyon Çerçevesi güçlerinden Iraklı siyasi müttefiklerinin kademeli olarak ilerleme kaydettiğini biliyor.
İran'ın bu müttefikleri, ABD güçlerinin Irak'tan çekilmesini istiyor. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ise ABD güçlerini sınır dışı etme konusunda bir acelesi olmadığını, ancak ABD'lilerin Irak'ta bulunma sebeplerinin sona erdiğini ve onlarla görüştükten sonra ayrılmaları gerektiğini söyledi.
Koordinasyon Çerçevesi güçlerinden bir kaynak, 6 Ocak'ta Irak`ta yayınlanan El Mada gazetesine yaptığı açıklamada, ABD'nin Irak'taki askeri varlığının önümüzdeki beş yıl içinde sona ereceğini söyledi.
Bunun farkında olan İran'ın, ABD'liler Irak'taki güçlü nüfuzunu tehdit etmedikçe gerilimi tırmandırması için hiçbir neden yok.
Aynı durum Suriye için de geçerli. ABD'liler ve İsrailliler, 25 Aralık'ta İran destekli silahlı grupların mevzilerini defalarca kez bombaladılar ve liderlerini öldürdüler.
Öyle ki, DMO'nun Suriye'deki üst düzey komutanlarından Seyid Rıza Musevi de onlardan biriydi.
Ancak bu hava saldırıları İran'ın Suriye'deki derin varlığını tehdit etmezken, İran destekli silahlı grupların saldırılara yönelik misillemesi de sınırlı düzeyde kaldı.
İran'ın, ABD'nin Irak ile Suriye arasındaki Elbukemal (Kaim) Sınır Kapısı'nı kontrol etmeye yönelik hamlesine karşı gerilimi artıracağını hayal etmemiz zor değil.
Çünkü Elbukemal Sınır Kapısı İran için Suriye'de hayati önem taşıyan bir lojistik koridor.
Ancak Washington, şimdiye kadar böyle bir gerilimin patlak vermesinden kaçındı. Biden yönetimi mevcut durumun olduğu gibi kalmasını ve Suriye'de daha geniş kapsamlı bir savaş değil, istikrar istiyor.
Nasrallah ve Tahran, Hizbullah'ın karşı karşıya olduğu siyasi ve askeri risklerin farkında. Bu yüzden İsrail'e karşı geniş çaplı füze saldırıları düzenlemekten kaçındıklarını görüyoruz.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
26 Nisan 2024 - Almanya'nın başkenti Berlin'de polis, Federal Meclis'le Başbakanlık arasında kurulan "Gazze'ye destek" kampını tahliye etmek istedi, eylemcilerin direnişi üzerine arbede yaşandı. Polis, çadırları sökerek kamp alanının dışına çıkardı. Alman Polisi, X'te yayımladığı açıklamada protesto kampındakilerin polis memurlarına yönelik şiddet eylemleri dahil olmak üzere "tekrarlanan suçlar" işlediğini yazdı (Odd Andersen/AFP) -
2/30
25 Nisan 2024 - Portekiz'in başkenti Lizbon'da, Karanfil Devrimi'nin 50'inci yıldönümünü kutlamak için gerçekleştirilen askeri geçit töreninde askeri araçlar 25 Nisan Devrimi'ne katılan eski askerleri taşıyor. Portekiz, Avrupa'nın en uzun süreli diktatörlüğüne ve Afrika'da 13 yıl süren sömürge savaşlarına nokta koyan askeri darbenin 50'inci yılını kutladı. Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, ülkesinin kölelik ve sömürgecilik döneminde işlediği suçların bedelini ödemesi gerektiğini söyledi (Patricia De Melo Moreira/AFP) -
3/30
24 Nisan 2024 - Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Berlin'de düzenlenen askeri karşılama töreninde. Bugün gerçekleştirdikleri görüşmede daha yüksek savunma işbirliğinde fikir birliğine varan iki lider, Avrupa'nın bir araya gelip Ukrayna'yı Rus istilasına karşı sonuna kadar desteklemesi gerektiğini belirtti. Almanya'nın başkentinde düzenlenen karşılama töreninde iki ülkenin ulusal marşları çalarken küçük bir protesto grubundan "Filistin'e Özgürlük" sloganı atıldı. Bu, Sunak'ın Ekim 2022'de başbakanlık koltuğuna oturduğundan beri Almanya'ya yaptığı ilk ziyaret (Liesa Johannssen/Reuters) -
4/30
23 Nisan 2024 - Fransa'nın başkenti Paris'te hayvan hakları organizasyonu PETA'dan aktivistler, Mısır Büyükelçiliği'nin önünde Mısır'ı protesto etti. Gize Piramitleri'ne turist taşımak için hayvanların kullanılmasını durdurma çağrısı yapan eylemciler, "Mısır, develere ve atlara kötü muameleyi durdur", "Gize'de hayvanların çektiği araçları yasakla" ve "Hayvanlar araç değildir" yazılı dövizleri taşıdı (Antonin Utz/AFP) -
5/30
22 Nisan 2024 - Eylemciler, Kolombiya'nın Cali kentinde Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro hükümetini sağlık ve emeklilik reformları nedeniyle prostesto ediyor. Başta başkent Bogota'nın tarihi Bolivar Meydanı olmak üzere birçok kentte sokaklara dökülen ve çoğunluğu sağ görüşlü grupların oluşturduğu kalabalık, Petro'yu "diktatörlük"le suçluyor. Ayrıca muhalifler, bu reformların ülkenin halihazırda zor durumdaki ekonomisine zarar vereceğini öne sürüyor. Devlet Başkanı Gustavo Petro, muhalefetin ülkedeki değişime karşı çıktığını iddia etmişti. Bu, 2022'de iktidara geldiğinden bu yana Gustavo Petro hükümetinin karşı karşıya kaldığı en büyük protesto (Joaquin Sarmiento/AFP) -
6/30
21 Nisan 2024 - Çin Grand Prix'sinde Red Bull'un Hollandalı sürücüsü Max Verstappen yarışırken görevli sarı bayrak sallıyor. Çin'in 2019'dan beri ilk kez ev sahipliği yaptığı grand prix yarışını Verstappen kazandı. Formula 1 Dünya Şampiyonası'nın 5. etabında McLaren'dan Britanyalı Lando Norris ikinci olurken Verstappen'in Meksikalı takım arkadaşı Sergio Perez ise yarışı üçüncü sırada tamamladı. Son üç yıldır dünya şampiyonu olan Hollandalı pilotun bu yılın şampiyonasında halihazırda en yakın rakibi Perez. Şanghay'daki yarışın ardından Verstappen'in 110, Perez'inse 85 puanı var. Sezonun 6. yarışı Miami Grand Prix'si 5 Mayıs'ta düzenlenecek (Pedro Pardo/AFP) -
7/30
20 Nisan 2024 - ABD merkezli uluslararası yardım kuruluşu World Central Kitchen'ın üyesi Damian Sobol'un cenazesi, Polonya'nın Przemyśl kentinde düzenlendi. Sobol, İsrail'in Gazze'de düzenlediği saldırıda öldürülmüştü. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, World Central Kitchen'ın 7 personelinin hayatını kaybettiği İsrail bombardımanını kınamıştı. İsrail'in 7 Ekim'de Gazze'ye başlattığı saldırıda hayatını kaybedenlerin 34 bini geçti ve yaralıların sayısı 77 bine yaklaştı (Sergey Gapon/AFP) -
8/30
19 Nisan 2024 - Eski ABD Başkanı Donald Trump, evlilik dışı ilişkilerle bağlantılı sus payı ödemelerini örtbas ettiği iddiasıyla yargılandığı davada öğle yemeği molasının ardından New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesine giriyor. Eski bir ABD başkanının ilk kez ceza davasında yargılandığı mahkemede 12 jüri 18 Nisan'da yemin etmişti. Öte yandan Trump'ın yargılandığı tarihi "sus payı" davasının görüldüğü mahkeme binasının önünde bir kişi kendini yaktı. Görgü tanıkları, havaya broşürler atan bir erkeğin bir tenekeden kendisini yakıta buladığını ve ateşe verdiğini söyledi (Spencer Platt/AFP) -
9/30
18 Nisan 2024 - Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde sağanak yağışların ardından arabalar sular altında kalmış caddede böyle görüntülendi. Ortadoğu'nun finans merkezi olan kentin devasa otoyolları sel yüzünden tıkandı ve büyük havalimanında kaos yaşandı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1949'dan beri görülen en şiddetli yağışlarda BAE'de bir, Umman'da 20 kişi hayatını kaybetti. Afetin ardından aşırı yağışların bulut tohumlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair tartışma başladı (Giuseppe Cacace/AFP) -
10/30
17 Nisan 2024 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Goma kentinin dış kesimlerindeki Bulengo kamponda savaştan kaçan çocuklar bulaşık yıkıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, silahlı çatışmaların pençesindeki bölgeyi 16-18 Nisan'da ziyaret ediyor. Ruanda ordusunun desteklediği M23 isyancıları 2021'in son aylarından bu yana doğudaki Kuzey Kivu bölgesinin büyük kısımlarını ele geçirdi ve yaklaşık 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı (Alexis Huguet/AFP) -
11/30
16 Nisan 2024 - Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 17. yüzyıldan kalma tarihi borsa binası bu sabah alevlere teslim oldu ve binanın simge kulesi yıkıldı. Başkentteki en eski binalardan olan yapı, nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde alev aldığında yenileme çalışmaları yapılıyordu. Danimarka parlamentosunun yanında yer alan bina, 1620'ler Kral IV. Christian tarafından inşa ettirilmişti (Emil Helms/AFP) -
12/30
15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP) -
13/30
14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP) -
14/30
13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP) -
15/30
12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters) -
16/30
11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS) -
17/30
10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
18/30
9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP) -
19/30
8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP) -
20/30
7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP) -
21/30
6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP) -
22/30
5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters) -
23/30
4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP) -
24/30
3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters) -
25/30
2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters) -
26/30
1 Nisan 2024 - Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı aktivistlerden biri (sağda) Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in maskesiyle banknot taşırken, diğeri Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou'nun maskesiyle Tayvan haritası tutarak Taoyuan Uluslararası Havalimanı önünde protesto gösterisi yapıyor. Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou, iki ülke arasındaki gerilimi düşürmeyi amaçlayan ziyaret için bugün Çin'e gitti. Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Shenzhen şehrine uçmadan önce gazetecilere kısa bir açıklama yapan Ma, "Bu bir barış ve dostluk gezisi" dedi. Ma, şimdiki Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in seçilmesinden kısa bir süre önce, 2015 sonlarında Singapur'da Şi 'yle önemli bir zirve için bir araya gelmişti (Yan Zhao/AFP) -
27/30
31 Mart 2024 - Fransa'nın batısında yer alan Chinon'daki Vienne Nehri'nin taşması nedeniyle bazı alanlar sular altında kaldı. Fransa'nın içbatı kesiminde dünden beri yaşanan şiddetli nehir taşkınlarının ardından Indre-et-Loire ve Vienne'de yüzden fazla kişi evlerinden tahliye edildi ve Haute-Vienne'de bir kanocunun kaybolduğu bildirildi (Pascal Lachenaud/AFP) -
28/30
30 Mart 2024 - New York Polis Teşkilatı'ndan Jonathan Diller'ın cenazesine binlerce kişi katıldı. Pazartesi günü yanlış park eden bir araca müdahale ederken arabanın içinden ateş açılması sonucu karnından vurulan polis memuru, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Diller, son iki yılda New York'ta görev başındayken öldürülen ilk polis memuru oldu. New York Emniyet Müdürü Edward Caban, cenazede Diller'ı dedektifliğe terfi ettirdi ve teşkilatın sonuna kadar ailenin yanınca olacağı sözünü verdi (Jeenah Moon/AP) -
29/30
29 Mart 2024 - Filistinliler Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan Magazi mülteci kampındaki hasar görmüş ve yıkılmış binaların yanından geçiyor. Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucu 71 Filistinlinin öldüğünü ve 112'sinin de yaralandığını açıklarken, UNICEF sözcüsü James Elder, Gazze'de karşılaştığı herkesin "Gıdaya ihtiyacımız var" dediğini belirtti. Öte yandan Reuters'ın aktardığına göre ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgelerde halihazırda kıtlık yaşanıyor olması ihtimalinin epey yüksek olduğunu söyledi (AFP) -
30/30
28 Mart 2024 - Vatikan'ın resmi TV kanalı Vatican Media, Papa Francis'in ayak yıkarken çekilen fotoğrafını paylaştı. Papa, Paskalya kutlamaları sırasında Kutsal Perşembe'de, İtalya'nın başkenti Roma'daki kadın hapishanesi Rebibbia'ya gerçekleştirdiği ziyarette "Ayak Yıkama" ritüelini gerçekleştirip 12 kadının ayağını yıkadı ve öptü. Mahkumlardan bazıları ritüel sırasında gözyaşlarına hakim olamadı (AFP/Vatican Media)
Lübnan ve Hizbullah'ın jokeri
Benim ve Obama yönetimindeki diğer kişilerin 2012-2013 yıllarında Suriye iç savaşının ilk aşamalarında yaptığımız temel hatalardan biri, İran'ın Hizbullah'ın Lübnan'daki varlığı ve güçlü kalacağı yönündeki iddiasını küçümsemekti.
Çünkü bu İran açısından İsrail'in Lübnan sınırına yakın bölgelerden yerinden edilen 80 bin İsraillinin güvenli bir şekilde geri dönmesiyle ilgili başlıca talebiyle çelişebilecek bir kırmızı çizgiydi.
Hizbullah ya da İsrail tarafından gerçekleştirilen büyük çaplı saldırıların, karşı tarafın güçlü bir karşı saldırısını tetikleyerek çatışmaların patlak vermesine yol açması yönünde somut bir risk söz konusu.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 7 Ocak'ta Wall Street Journal (WSJ) gazetesine verdiği röportajda, İsrail'in Gazze'de görülen yıkımı Lübnan'da tekrarlayabileceği uyarısında bulundu.
Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah ve Tahran, Hizbullah'ın karşı karşıya olduğu siyasi ve askeri risklerin farkında. Bu yüzden İsrail'e karşı geniş çaplı füze saldırıları düzenlemekten kaçındıklarını görüyoruz.
Nasrallah, İsrail'in 2 Ocak'ta Beyrut'ta üst düzey bir Hamas yetkilisine suikast düzenlemesine rağmen 5 Ocak'ta yaptığı konuşmada İsrail ile Lübnan arasındaki kara sınırı konusunda nihai müzakerelerin yapılabileceğini ima etti.
Ancak bu tür müzakerelerin yapılabileceği uzak bir ihtimal olarak görülüyor. Bu arada gerilimin tırmanması potansiyeli de hala yüksek. Bu yüzden ABD, İsrail'e itidalli davranması konusunda baskı yapıyor.
Buna karşın İsrail, ABD'lilerin, Fransızların ve diğer arabulucuların Hizbullah üzerindeki güçlerini sınırdan uzaklaştırması için yaptıkları baskıyı artırmaları için saldırılara ve tehditlere başvuracaktır.
Tam ölçekli bir savaşa sürüklenmekle taktiksel olarak geri çekilmek arasında net seçim yapma zorluğuyla karşı karşıya kalan Tahran ve Nasrallah, basit bir stratejik taviz vermeye daha meyilli görünüyorlar.
Zira öncelikli hedefleri, Hizbullah'ın büyük askeri gücünü ve özellikle de Hizbullah Hareketi'nin Rıdvan Gücü'nün sınıra yakın konumları konusunda çıkan bir çatışmada askeri yeteneklerinin çoğunun yok edilmesi riskini almak yerine İsrail'i vurabilecek füze cephaneliğini korumak.
İran konumunu kaybederken Hamas ve Husilere yönelik saldırıları durduramadı.
En nihayetinde herkes kaybetti
Bölge ülkeleri, aralarında büyük çaplı bir savaşın patlak vermesinden kaçınsalar bile süreç Gazze savaşından daha da zayıf çıkmalarıyla sonuçlanacak.
Başlıca tüm aktörler kaybedecek. Gazze'deki Filistinliler korkunç ve dehşet verici kayıplar verdiler.
İsrail, her ne kadar Hamas'ın askeri gücünü ve dışarıdan yardım alma kabiliyeti de dahil olmak üzere Gazze'yi yönetme gücünü azaltmada büyük ölçüde başarılı olsa da bundan kendisi de zararlı çıktı.
Çok sayıda can kaybına neden olan savaşın İsrail'de yaklaşan seçimlerin sonuçlarını potansiyel olarak etkileyebilecek siyasi yansımaları olabilir.
Suriye savaşında Beşşar Esed rejimi gibi İsrail'in önemini anlayamadığı bazı hususlardan biri olarak İsrail, Gazze'den vahşet görüntülerini dünyanın dört bir yanındaki evlerin oturma odalarına cep telefonları aracılığıyla aktaran videoların küresel etkisinden dolayı, dünya kamuoyu önündeki imajı hiçbir zaman tam olarak iyileşemeyecek gibi görünüyor.
Bu dönüşüm, Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail hakkında açtığı soykırım davasından Sınır Tanımayan Doktorlar'ın (MSF) ve Birleşmiş Milletler'in (BM) üst düzey yetkililerine kadar insani yardım kuruluşlarının sert eleştirileri gibi çeşitli çevrelerden gelen güçlü tepkilerde ve eleştirilerde açıkça görülüyor.
Papa'dan ve İsrail operasyonlarına karşı sokaklarda gösteri yapan milyonlardan bahsetmiyorum bile. Tüm bu çevreler, 1967, 1973 ve 2006 savaşlarına tamamen farklı tepkiler göstermişlerdi.
İran konumunu kaybederken, Hamas ve Husilere yönelik saldırıları durduramadı.
Suriye ve Irak'taki İran yanlısı silahlı gruplar, ABD güçlerinin ülkede kullandıkları üsleri vurabilirler ama onları yakın zamanda sınır dışı edemezler.
Hizbullah'ın Lübnan'daki ihtiyatı, artık sadece onun zayıflığının bir göstergesi.
Tüm bu sınırlı tepkiler kısmen Tahran'ın riskten kaçınmasından kaynaklanıyor.
İran'ın şu an İsrail'i caydırma yeteneğinin 6 Ekim 2023 tarihi öncesinden daha büyük olduğunu söylemesi zor. Artık İsrail'i İran değil, ABD baskılıyor.
Buna karşın ABD, İsrail'i dizginleyebilecek tek güç olarak görüldüğünden nüfuz kazanmış gibi görünüyor.
Ancak bu nüfuz artışı, ABD'nin çıkarlarının Ortadoğu'dan Çin'e ve daha az ölçüde de Rusya'ya doğru kaydığı bir dönemde ortaya çıktı.
Gazze savaşı, özellikle ABD'li yetkililerin Ortadoğu'daki çatışmaların önemini küçümsedikleri eski açıklamalarının gölgesinde Amerikan bilgeliği imajını güçlendirmeye yetmedi.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, 29 Eylül'de Ortadoğu'nun nispeten sakin olduğu ve İsrail'le normalleşmeye ve ticarete odaklandığına dair açıklamasının kimsenin hafızasından silinmeyeceğine eminim.
Filistinlileri görmezden gelmenin ve normalleşmeyi sağlamanın bedeli artık daha yüksek. Filistin sorununu ötekileştirmenin ve İsrail ile normalleşme arayışının maliyeti de arttı.
Belki de en önemli ve uzun vadeli yansıması, Biden'ın 2022 yılında yayınladığı Ulusal Güvenlik Stratejisi'nin kapsayıcı hedefi olan, özellikle uluslararası standartların güçlendirilmesi konusunda ABD'nin küresel liderliği üzerinde olacak.
Lahey'deki soykırım davası ve küresel liderlikteki değişim, ABD'nin nüfuzunda potansiyel bir düşüşün işareti olurken, bu durum uzun vadede ABD'nin çıkarlarıyla daha az tutarlı.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Al Majalla
