Gladyatör oyunları yalnızca halkın katılıp eğlendiği gösterilerden ibaret değildi.
Roma'nın zayıf dönemlerinde "tiyatro devleti" olarak tanımlayabileceğimiz süreçte gladyatör dövüşleri "gücün metafiziğini" temsil etmekteydi.
Bu gösteriler üzerinden halka, zengin sınıfına ve din adamlarına önemli mesajlar verilir ve toplulukların algıları konsolide edilirdi.
Bugün baktığımızda delice görünen bu uygulamalar, imparator başta olmak üzere önemli kişilerin politik konumlarını tahkim etmek ve muarızlarına mesaj vermek için bu oyunlardan mütemadiyen yararlandıklarını görüyoruz.
Gladyatörler rastgele sahneye çıkıp birbirleri ile dövüşmezlerdi. Öncesinde güçlü bir senaryo hazırlanır ve sahne buna göre arena dekore edilirdi.
Bu yüzden gladyatör oyunlarına geleneksel bir ritüel, ideolojik bir aygıt ve nihayetinde tiyatro denilebilirdi; ama sahnede öngörülemeyen neticelerin olabilmesi bu oyuna halk tarafından ciddi anlamlar yüklenebilmesini sağlardı.
Bu oyunlara en büyük ilgiyi gösterenlerden birisi Commudus Antoninus'tu.
Çoğumuz onu Gladyatör filminde Joaquin Phoenix'in oynadığı Roma İmparatoru olarak tanıyoruz.
Commudus, arenada kendisini Herkül olarak halka sundu.
Herkül, evrenin düzenini korkunç devlere karşı koruyan bir halk kahramanıydı.
Oysa Commudus, halkın sevgisini elde etmeye çalışırken arenaya çıktığında her seyirciye potansiyel bir suikastçı muamelesi yapması tiksintiye neden olmaktaydı.
Zaten Commudus'un sahne için tercih ettiği kıyafet de sembolik Herkül elbiselerinden oluşuyordu.
Halkın birer dev olarak gördüğü gladyatörler karşısında her seferinde hayatta kalarak çıkmayı başarması Commudus'un kendisini ilahi bir varlık olarak kabul ettirme çabalarını destekler nitelikteydi.
Bu delilik vehmi yalnızca Commudus'a müstakil değildi, daha önce Hadrianus ve Lucius Verus gibi imparatorlar da gladyatörlere karşı savaşmışlardı.
Bu son derece tehlikeli bir karardı; çünkü sahnedeki yüzbinlerin desteğini almak için atılan bu adım bir anda tersine de dönebilirdi.
Commudus'un sahneye çıkması biraz da zorunluluktu; çünkü bir general değildi ve muharebe meydanında hiç savaş kazanmamıştı.
Arenada elde ettiği başarılar; ona, kendisine muhalif senatörleri ortadan kaldırmak için büyük bir avantaj sağlıyordu.
Nitekim öncelikle işe dövüşleri aptalca bulduğunu söyleyen senatörleri ortadan kaldırarak başladı.
Commudus'un ölümü ise son derece trajiktir. İlk karısını zina ile suçlayarak sürgüne gönderen imparator, yeni evlilikler yaptı ve bu saray içerisinde komploların artmasına neden oldu.
Özellikle metresi Marcia, zamanla devlet içerisinde önemli bir güç elde etmeye başlayacaktı.
Etrafında olup bitenleri doğru okuyamayan Commudus, tüm dikkatini arenaya vererek gerçeklerden tamamen uzaklaşmaya başlayacaktı.
Marcia, sonunda korkunç planını devreye soktu ve Commudus'u tahttan indirmenin zamanının geldiğine karar verdi.
Üstelik yalnızca imparator devirmeyecekti, yeni imparatoru da Roma'da bir metres tarafından tayin edecek kadar güç devşirmeyi başarmıştı.
Commudus, metresi Marcia'ya senatoya gladyatör kıyafetleri içerisinde gideceğini ve bu şekilde devlet yönetimine önemli bir mesaj vermeyi planladığını söylediğinde ipler kopacaktı.
Böylesi bir soytarılığın Commudus için bile fazla olduğunu düşünen Marcia, İmparatoru bunu yapmaması için uyardı.
Commudus ise buna sinirlenerek Marcia'nın idam edilmesini istedi. Bu karar henüz tatbik edilmeden Metres Marcia'nın eline geçti.
Zaten Commudus'u ortadan kaldırmaya karar veren Marcia, vakit kaybetmeden harekete geçti ve İmparatoru hareminde zevk ü sefa eylerken zehirletti; fakat zehir Commudus'u öldürmedi.
İmparatorun yeniden ayaklanmasından korkan Marcia, bu kez bir gladyatör ve Commudus'un arena antrenörü olan Narcissus'a imparatoru boğması için yüklü miktarda bir rüşvet teklif etti.
Narcissus, bu teklifi kabul etti ve zaten zehirden dolayı ayakta durmakta zorlanan Commudus'a güreş yapmayı teklif etti.
Kendisini Herkül olarak gören Commudus'un böylesi bir meydan okumayı reddetmesi mümkün değildi.
İkili güreşe tutuştuklarında Narcissus, Commudus'a acımadı ve imparatoru öldürecek hamleler yaptı.
Commudus nihayetinde bir gladyatör gibi ölmüştü.
Roma siyasetinde nefret edilen bir adam olsa da Germenler ve bugünkü İngiltere adasına barış getiren imparatordu.
Kendisinden önceki imparatorlardan farklı olarak halkın teveccühünü savaş meydanlarında kazanmak yerine bunu arenalarda elde etmeye çalışmıştı.
Aslında kısmen de başarılı olmuştu; ama dar bir danışman çevresinin kontrolü altında olan iparator Roma'da cereyan eden hadiseleri okuyamadı ve metresi tarafından katledildi.
Öldükten hemen sonra Roma senatosu onu hain ilan ederek cesedine hiçbir iltifatta bulunmadı.
Onun ölümü ile beraber arkasında varis olmaması nedeniyle sivil bir iç savaş başladı ve hanedanlık Roma'da el değiştirdi.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
