Fas-Cezayir anlaşmazlığı BRICS'e katılım dosyasına uzanıyor

Rakipleri desteklerken Rabat bloğa katılmayı reddediyor... Her ülke meseleye nasıl bakıyor?

Fas ile Cezayir arasındaki gergin ilişkiler, iki ülkeyi Mağrip entegrasyonundan uzak ekonomik bloklara katılmayı tartışmaya sevk ediyor / Fotoğraf: AFP

Güney Afrika'nın, Fas ve Cezayir de dahil olmak üzere birçok ülkenin BRICS topluluğuna katılma arzusu olduğunu duyurmasının ardından, Fas Dışişleri Bakanlığı haberi yalanladı.

Fas Dışişleri Bakanlığı, 22-24 Ağustos tarihleri arasında Johannesburg'un ev sahipliği yaptığı BRICS'ın 15. oturumuna Rabat'ın katılmayacağını açıkladı.

Cezayir ise, bu ekonomik gruba katılmayı ciddi anlamda arzuluyor ve üyeliğinin kabulünü kolaylaştırmak için ekonomik alanında düzenlemeler yapmaya çalışıyor.

Fas-Güney Afrika ilişkileri, Johannesburg'un geçen yüzyılın yetmişli yıllarından bu yana Sahra bölgesinde Rabat ile egemenlik mücadelesi veren Polisario Cephesi'ne verdiği destek nedeniyle rekabete sahne oluyor.

Ayrıca Fas ile Cezayir arasında gergin olan ilişkiler, iki ülkeyi Mağrip entegrasyonundan uzak ekonomik bloklara katılmaya itiyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Siyasi çatışma

Fas, BRICS grubuna katılma niyetinde olmadığını ve öne sürülenlerin yalnızca, Rabat'ın toprak bütünlüğüne düşman bir ülke olarak gördüğü Güney Afrika'nın arkasında durduğu iddialar olduğunu doğruladı.

Uluslararası ilişkiler araştırmacısı Muhammed Atıf, Fas'ın Güney Afrika'dan BRICS toplantısına katılmak için resmi bir davet almadığını, ancak Güney Afrika'nın Fas'ın bu toplantıya katılmak istediğini öne süren tüm iddialarının temelsiz olduğunu söyledi.

Araştırmacı Atıf, Fas Dışişleri Bakanlığı'nın bu açıklamayı yapmasının nedeninin, Güney Afrika hükümetinin tek taraflı bir girişimde bulunması ve Fas'ın bu girişimi, Fas'ın toprak bütünlüğüne karşı düşmanca bir politika yürüten Güney Afrika ile gergin olan ikili ilişkilerinde değerlendirmesi olduğunu açıkladı.

Faslı araştırmacı, Fas'ın bu ekonomik toplulukla olan ilişkisinin, Fas'ın dış politikasının genel çerçevesi ve stratejik yönelimleri içinde olduğunu ve dünyanın ekonomik düzeyde yaşadığı dönüşümlerle uyumlu olduğunu belirtti.

Araştırmacı, Fas'ın, Çin, Rusya, Brezilya ve Hindistan gibi ekonomik olarak güçlü ülkeleri içeren büyük gruplarla güçlü ve derin ilişkiler kurmaya çalıştığına dikkat çekti.

Atıf, "Aslında Fas, bu ülkelerle stratejik ortaklıklar kuruyor. Bu ortaklıklar, büyük güçlerle stratejik ekonomik dengelerin korunması şartıyla Fas'ın ortak çıkarlar temelinde ekonomik ortaklarını çeşitlendirme politikasını doğruluyor" dedi.


Ayrıcalık kazanma fırsatı

Birçok ülke, BRICS grubuna katılmak için çabalıyor çünkü bu bloğun, dünyanın dörtte birini oluşturan ekonomik gücü göz önüne alındığında önemli kazançlar sunuyor.

Analistlere göre, Fas'ın bu bloğa üyeliği ekonomik ve ticari kazançlar sağlayacak.

Uluslararası ilişkiler Araştırmacısı Hişam Mutadid, Fas'ın bu ekonomik gruba katılması halinde, özellikle bloğun ekonomik ve ticari ayrıcalıklarından, finansal teşviklerden ve grubun alanı içindeki yatırım sermayesi akışkanlığından yararlanacağını ifade etti.

Nitekim bazı uluslararası raporlar, BRICS'in küresel büyümesinin önümüzdeki birkaç yıl içinde yüzde 40'ın üzerine çıkacağını, küresel ekonomik bloğun ağırlığının ise önümüzdeki üç yıl içinde yüzde 20'yi aşacağını doğruladı.

Mutadid, Fas'ın dış politikasının genel çerçevesi ve stratejik yönelimleri açısından BRICS'e katılmaya engel bir durum olmadığını, ancak kurumsal yönelimin, bu bloğun genişlemesini düzenleyen bir çerçeve veya belirli prosedürlerin varlığını gerektirdiğini ve Fas'ın bu yönelimi benimsemek için sorumlu bir şekilde dahil olması gerektiğini belirtti.

Araştırmacı, "Şu ana kadar BRICS uluslararası grubunun, bu girişimlere izin verecek sistematik ve net yaklaşıma sahip mekanizmaları ve yol haritası yok. Meselenin tehlikesi, yöneticiyle ilişkilendirilen bu siyasi ve hukuki boşluğun, bu meclisi genişletme vizyonunun, bazı üyeler tarafından bölünmeyi teşvik etmek veya egemen devletlerin iç işlerine müdahale etmek için çok taraflı platformu kullanmak amacıyla istismar edilebilmesidir" dedi.
 


Cezayir'in çabası

2022 yılında, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, ülkesinin BRICS grubuna 2023 sonuna kadar katılacağını taahhüt etmişti.

Bunu, yatırım alanını, ihracat sektörünü geliştirmenin ve gayri safi yurtiçi hasılanın 200 milyar doların üzerine çıkarılmasının gerekliliği ile ilişkilendirmişti.

O sırada, grubun en küçük ekonomisi olan Güney Afrika'nın gayri safi yurtiçi hasılası 2021'de 163 milyar dolardı.

Ekonomist Ahmed el-Haydusi, Cezayir'in, son zamanlarda dengesizlikler yaşayan ekonomik sektörünü, ülkede yatırımı teşvik eden bir yasa çıkararak ve yabancı yatırımları çekmeyi teşvik eden hükümet önlemleri alarak, yasal zemini hazırlama sürecinde olduğunu açıkladı.

Haydusi, ayrıca, önemli miktarda dövize sahip olan rezerv fonu ve bu üye ülkelerde altyapı projelerini finanse eden Yeni Kalkınma Bankası ile temsil edilen grubun ekonomik gücüne dikkat çekti.

Ayrıca Ekonomi Uzmanı Ömer Harun, dünyanın, tek kutupluluğun ortadan kalktığı ve uluslararası para birimlerinin çeşitliliğinin yaşandığı, dolayısıyla doların tek başına sahnede kalmayacağı büyük değişikliklere doğru gittiğine işaret etti.

Harun, göstergelerin, BRICS'i yakın gelecekte en önemli küresel ekonomik ittifaklardan biri haline getirdiğini açıkladı.

Cezayirli uzman, ülkesinin, küresel üretimin yüzde 22'sini içeren, dünyanın yüzde 25'inden fazlasını kaplayan ve nüfusu yaklaşık üç milyara yakın olan iki ülkeyi içeren bir gruba potansiyel üye olmasını, Cezayir'in ham ve işlenmiş ürünlerini pazarlamak için iyi bir fırsat olarak görüyor.

Harun, ayrıca, BRICS'in kurucu ülkelerinin, BRICS+ olarak bilinen çerçevede, birçok gelişmekte olan ülkeyi dahil etme arzusunda olduğunu ifade ediyor.

BRICS'in, dolar hegemonyasından uzak, yeni bir finansal sistem oluşturmayı hedeflediğini ve bunun Cezayir'in lehine çalıştığını belirtiyor.

Bu, Cezayir'in, petrol dışı ürünlerini ulusal para birimi ile ihraç etmesine yardımcı olarak, o para biriminin toparlanmasına katkıda bulunuyor.

Batı'dan herhangi bir itirazın olmaması Cezayir'in BRICS'e katılmasını daha olası kılan unsurlardan biri.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Karine Jean-Pierre, ABD yönetiminin ortaklarından ABD ile diğer ülkeler arasında seçim yapmalarını istemediğini belirterek, "ABD'nin diğer ülkelerle olan ortaklıklarını kısıtlamak istemediğini defalarca vurguladık. Ülkelerin vatandaşlarına sonuçlar elde etmek için nasıl bir yol izlemek istediklerine dair bir seçeneği olmasını istiyoruz" dedi.

Ayrıca, bazı ülkeler Cezayir'in talebini destekliyor. Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, "Çin ve Rusya, Güney Afrika ve Brezilya gibi diğer BRICS aktörleri Cezayir'in bu yeni kutba katılımını destekliyor" dedi.

Tebbun, Cezayir'in bloğa katılımının şu anda Güney Afrika'da düzenlenen zirvede gerçekleşmeyeceğini ve katılımın ilk adımlarının gözlemci üye olarak kabul edilmesiyle olabileceğini açıkladı.

 

 

Independent Arabia

DAHA FAZLA HABER OKU