Fransız sömürgeciliği sona ererken geriye CFA frangı kaldı... Peki hikayesi nedir?

Fransa, 14 Afrika ülkesine, o sırada Paris'in kullandığı Fransız frangına benzer bir ortak para birimi olan frank kullanımını dayattı

CFA frangı, dünyadaki en eski ve en zayıf para birimlerinden biri / Fotoğraf: AFP

CFA frangının hikayesi, 1940'lar ve 1950'lerde Fransız sömürgeciliğinden kurtuluş dönemine kadar uzanıyor.

Fransa, 14 Afrika ülkesine, o sırada Paris'in kullandığı Fransız frangına benzer bir ortak para birimi olan frank kullanımını dayatmıştı. 

Bu ülkeler, Fransa, İspanya ve Portekiz'den resmi olarak bağımsız olmalarına rağmen, kendilerine dayatılan mali ve ekonomik bağımlılıktan kurtulamadı.

Fransa, ekonomik ve mali alanlar dahil olmak üzere birçok alanda imzaladığı anlaşmalarla bölgedeki etkisini sürdürdü. 


En eski ve en zayıf para birimi 

Peki, Batı ve Orta Afrika ülkeleri bu para birimini mi yoksa başka para birimlerini mi kullanacak? 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

CFA frangı, CFA frangı bölgesine üye 14 Afrika ülkesinin ortak para biriminin adı.

Bu bölge, Portekiz kolonisi olan Gine-Bissau ve İspanyol kolonisi olan Ekvator Ginesi'ne ek olarak Fransız kolonisi olan 12 ülkeyi içerir.

Orta Afrika CFA frangı Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Ekvator Ginesi'nde kullanılırken Batı Afrika CFA frangı ise Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine-Bissau, Mali, Nijer, Senegal ve Togo'da kullanılır. 

CFA frangı yaklaşık yetmiş yıllık tarihiyle dünyanın en eski para birimlerinden biri.

Ancak bölgedeki siyasi istikrarsızlık, silahlı çatışmalar, tekfirci ve bölücü grupların artması, kalkınma, ekonomik ve toplumsal göstergelerdeki zayıflık, binlerce sakinin Avrupa'ya göç eğilimi gibi sıkıntılar dolayısıyla oldukça zayıf bir para birimidir. 


Tunus dinarı

1960'lı yıllarda Afrika ülkelerini de kapsayan bağımsızlık dalgasının ardından Tunus gibi birçok ülke, Fransa'ya finansal bağımlılıktan kurtulmak için ulusal para politikaları oluşturmaya başladı.

Tunus, ulusal para birimini geliştiren ilk Afrika ülkelerinden biri sayılıyor. Ardından ise Cezayir ve Fas geliyor. Tunus Üniversitesi'nde ekonomi tarihi profesörü Muhammed el-Ezher el-Garbi, The Independent Arabia'ya verdiği demeçte, diğer Afrika ülkelerinin Fransız frangına bağlı kaldığına değindi.

Aynı zamanda Garbi, "Paradoks şu ki, para birimini değiştiren Fransa, frang yerine euroyu benimsedi. Ancak CFA frangı bu ülkelerde dolaşımda kaldı. Bu, sömürgeciliğin, finansal ve ekonomik bağımlılığın doruk noktasıdır. Bugün olup bitenler, Batı ile Orta Afrika'daki parasal devrimin yanı sıra elektronik para birimlerinin parasal devrimidir. Acil uluslararası değişiklikler nedeniyle küresel para sistemi yeniden yapılandırılmak üzere. Rusya-Ukrayna savaşı, Rus ve Çin para birimlerine benzer birçok para birimini ön plana çıkardı. Yeni bir dünya para birimine yönelim mevcut" açıklamalarında bulundu. 


Para savaşı

Batı ve Orta Afrika ülkelerinin para birimlerini değiştirip bölgenin yeni egemen ülke Rusya'ya dönebileceğine inanan Garbi, bugün yeni bir küresel finansal sistem yani küreselleşme sonrası sistem kurmak için bir para savaşının kaydedildiğini söyledi.

Bir sömürgeciden diğerine geçmenin Afrika ülkelerinin kaderi olduğuna değinen Garbi, bu ülkeleri ulusal devletin temellerini atmak için servetini kontrol etmeye, ulusal bir para birimi oluşturmaya ve egemenliğini tamamlamaya çağırdı. 

Finans uzmanları, Afrika ülkeleri yararına dış ticaret borsalarına olumlu yansıyacak maksimum esnekliğe ulaşmak için CFA frangı ile dolar ve Japon yeni gibi bir para birimi arasında bağlantı kurulmasını, döviz değerinin belirlenmesinde piyasa mekanizmasının izlenmesini tavsiye etti.
 

 
Gücü Fransa'dan

Fransa, son yıllarda kaydedilen darbeler ve güvenlik olaylarının da gösterdiği üzere Batı ve Orta Afrika'da büyük bir hoşnutsuzluk dalgasıyla karşı karşıya.

En son Nijer'de bir darbe kaydedilmiş, Fransa'ya uranyum ihracatı durdurulmuştu. Eski sömürgeci Fransa'dan ayrılma yönündeki talepler, zengin kahverengi kıtada Fransa'nın yeni rakipleri olan Rusya, Çin ve Hindistan ile yeni ekonomik ilişkilerin ve ortaklıkların önünü açıyor.

Ekonomi alanındaki akademisyen ve araştırmacı Aram Bilhac, "CFA frangı ülkelerinin bu hususta Fransa'ya olan bağımlılıklarından kurtulmaları zor. Zirâ bu para birimleri, eurodan yardım alan, güçlerini kaybedebilecek kırılgan para birimleridir. Bu para aynı zamanda gücünü Batı kampının gücünden alıyor. CFA frangı, onu Fransa'ya bağlayan tarihsel nedenlerle Avrupa'da kabul görmüştür" açıklamalarında bulundu. 

Bu ülkelerin CFA frangından vazgeçemeyeceğini öngören Bilhac, "Diğer Rus veya Çin para birimleri tahvile uygun değil. Batı ve Orta Afrika ülkeleri, çevrilmesi kolay ve yakın piyasalarda işlem gören bir para biriminden vazgeçip, çevrilmesi ve benimsenmesi zor para birimlerine yönelemezler. Bu Afrika ülkelerini, bu işlemin etkinliğini sağlamak için koşulların ve bileşenlerin mevcut olması şartıyla Rusya veya Çin gibi yeni ekonomik ve mali gruplarla anlaşmaya açma olasılığı var" ifadelerini kullandı.  

 

 

Independent Arabia

DAHA FAZLA HABER OKU