Fas'ın politikasında bağlayıcılık yok. Ne geçmişten gelen bir sözleşme ne halihazırda ne de gelecek tasavvurunda bir sözleşme var.

Kral 6. Muhammed'in tahta çıkışının 24'üncü yıl dönümünde yaptığı son konuşmadan çıkarılabilecek sonuç basitçe bu.

Kral bu konuşmada, bir gelişim vizyonu oluşturup ülkenin gelecekteki rotasını çizerken Fas diplomasisinin stratejik kabiliyetine dair bir örnek ve krallık sisteminin tarihî mirası ile Fas toplumunun çağdaş gerçekliğini bir araya getiren doğru bir anlayış ortaya koydu.

Fas Kralı basit ve dürüstçe Filistin'in, ülkesinin dış politikasının önemli bir parçasını ve Arap kimliğinin köşe taşını oluşturduğunu ancak aynı zamanda Fas ile dünya arasında, herhangi bir ırk, din, etnik kimlik veya çatışma etkisiyle değil, uluslararası adalet ilkesi ve barış kabullerine bağlı kalarak bağlantı kurma zemininde hareket ettiğini vurguluyor.

Fas'ın stratejik ittifaklarını korumadaki bu özeni ve hassas uluslararası meselelerdeki kararlı duruşu ona, Fas'ın güney bölgeleri üzerindeki hakimiyeti ve Sahra meselesinde başta İsrail'den olmak üzere elde ettiği uluslararası kabul ile iftihar etme imkânı tanıyor.

Bu iki tavır ayrıca kendisinin bu başarıyı ülkesi ve halkı için stratejik ve diplomatik bir zafer olarak sunmasına da izin veriyor.

Hem de Fas'ın ulusal çıkarı ile Filistin davası konusundaki Arap ve uluslararası sorumlulukları arasında zerre kadar çelişki olmadan…  

Fas'ın tutumunun, genelde bölgedeki siyasi eylem mekanizmalarına eşlik eden, Filistin ve diğer meselelerde tehdide, gözdağına, kasılmaya ve açık artırmaya dayanan gürültüden uzak durup, aktif diplomasi benimseyerek stratejik kazanımlar elde etmeyi temel alması da dikkat çekici.

Bu bağlamda konuşmada da dile getirildiği üzere Cezayir ile ilişkilere, her zaman uzatılan ele dair net söylemlerle ve çatışma yerine istikrarı ve yapıcı bölgesel etkileşimi hedefleyen uzlaşmacı mantık yoluyla gösterilen özenli yaklaşım anlaşılabilir.

Temkinli iyimserliğe rağmen konuşma, aralarındaki karmaşık tarihî ve jeopolitik verileri gözetme temelinde bu iki önemli komşu arasında muhtemel bir yakınlık kuruyor ve her birinin ulusal çıkarları ile bölgesel uyumun koşulları arasında bir dengenin kurulmasına kapı açıyor.

Politikada böyle… Peki, neyin daha kapsamlı ve önemli olduğu nasıl belirleniyor?

Kral'ın konuşması, Fas'ın politika üretirken dayandığı temelleri de ortaya koyuyor.

Fas politikası, genellikle güç ve zorbalık mantığının hüküm sürdüğü bir bölgede yumuşak gücün stratejik kullanımına odaklanıyor.

Rabat'ın diplomasisi kültürel etkiye, ekonomik ortaklıklara ve sakin diplomasiye yatırım yapmanın yanı sıra yenilenebilir enerji ve insan hakları meselelerine karşı ilerici bir duruş sergilemeye dayanıyor.

Dikkate değer bir diğer şey de Fas Kralı'nın, 2030 FIFA Dünya Kupası finallerine ev sahipliği yapmak için Fas, İspanya ve Portekiz arasında ortak bir adaylık dosyası sunulmasına, "Fas'ın arzuladığı ve her düzeyde tarihî olması için çabaladığı bir başarı" nitelemesiyle değinmesiydi.

Ona göre bu, "benzeri görülmemiş bir adaylık olarak iki kıta ile medeniyeti, yani Afrika ile Avrupa'yı bir araya getiriyor, Akdeniz'in iki yakasını birleştiriyor, bölge halklarının daha fazla iş birliği, iletişim ve anlayış özlemlerini ve arzularını taşıyor."

Kral'ın, konuşmasında Fas'ın sürdürülebilir kalkınma taahhüdüne ve buna ilişkin yenilikçi uygulamalara odaklanması, bir güzelleme veya bir pazarlama politikası değildi.

Nitekim bir modeli hidrojen enerjisiyle çalışan ilk Fas arabasının üretimine de atıfta bulundu.

Bu, sadece devletin imkânlarını ve bir yatırım yönelimini güçlendiren bir şey olmayıp aynı zamanda devletin, Fas'ın yetenek tabanını çeşitlendirmeye ve yeni nesli Fas'ın yeni ekonomik rollerinin merkezinde olmaya hazırlamaya verdiği önceliği de vurguluyor.
 

Bu bağlamda Tanger Med Limanı'nın, uluslararası kategori düzeyinde nitelikli sıçramasını rekor bir sürede gerçekleştirmesine bakmak yeterli.

Dünya Bankası raporuna göre bu liman 2022 yılında dünya çapında, sıralamaya dahil olan 340'tan fazla konteynır liman arasında altıncı sıradan dördüncü sıraya yükseldi ve böylece verimlilik ve performans endeksi açısından Avrupa limanlarını geride bıraktı.

Tanger Med Limanı, yaklaşık olarak 5 kıtada 77 ülkeyi ve 186 limanı içine alan uluslararası bir bağlantı sağlıyor.

ABD'ye 10 gün ve Çin'e 20 gün uzaklıkta olan liman, Afrika Kıtası'nda da haftalık seferlerle Batı Afrika'da 21 ülkeye ve 35 limana hizmet veriyor.

Fas Kralı'nın konuşmasında; kamu hizmeti alanlarında tarafsızlık, verimlilik ve hizmet önceliğine odaklanmanın yanı sıra ulusal, siyasi ve toplumsal eylemin genel bir ilkesi olarak en çok 'ciddiyet' kelimesi geçti.

Kral'ın 'siyasi, idari ve adli hayatta ciddiyet' için yaptığı çağrı, iktidar koltuklarında oturanlardan bariz birtakım şeyler beklediğine, yani Fas yönetiminden beklenen ile daha az şeffaf ve hesap verebilirliğe daha az tâbi modeller arasında ayrım yapılmasına işaret ediyor.

Buna ek olarak Kral'ın, küresel krizlerin ve kuraklığın Fas toplumu üzerindeki olumsuz etkilerine dair farkındalığı, ekonomik ve çevresel sıkıntıları başarısızlığa bahane olarak kullanmak ya da itirafını geciktirmek yerine, bunlarla doğrudan yüzleşmeye ve bunları çevreleyen zorluklar nedeniyle sorumluluğu üstlenmeye hazır ve bilinçli olduğunu gösterir.

Bu yaklaşım, ulusal büyüme ve istikrar için elverişli bir ortamı teşvik eder ve müreffeh ve eşitlikçi bir Fas'a giden yolları genişletir.  

Kısaca; Fas Kralı'nın konuşması, bugün dünyamızın durumunu özetleyen şu üç zorluğun doğru bir şekilde kavrandığını yansıtıyor: Altyapı geliştirme, yetenekleri büyütme ve önemli bir kalkınma doktrini olarak teknolojik ilerlemeyi benimseme yarışı...

Konuşma ayrıca Kral'ın 'halk ile kral arasındaki birlik' ruhuyla bu zorluklarla doğrudan yüzleşme ve Fas'ı küresel rekabetin bu belirleyici alanlarında ileri taşımak için çalışma taahhüdünü de içeriyor.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Aybüke Gülbeyaz

Şarku'l Avsat