Eski Demokratik Toplum Kongresi Eş Başkanı (DTK) Leyla Güven, Afrin'e yönelik operasyonu eleştirdiği için tutuklanmıştı.

Güven tutukluyken aday gösterildi ve Hakkari'den milletvekili seçildi. Hakkındaki hüküm Yargıtay'da onaylanmamıştı.

Tutukluyken milletvekili seçilmesiyle hakkında verilen tahliye kararına, yapılan itirazla yeniden tutuklanandı Güven.

Güven'in avukatlarının yaptıkları başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi ihlal kararı vermişti.

Anayasa Mahkemesi: Seçilme hakları ihlal edildi

Bunun üzerine Güven, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) girebilmişti.

Leyla Güven örneği tek değil. Ergenekon'dan tutuklanan ve hüküm giyen gazeteci-yazar Mustafa Balbay da benzer bir durum yaşadı.

Cezaevindeyken İzmir Milletvekili seçilen Balbay, Ergenekon davasından 34 yıl 8 ay hapse mahkum edilmişti.

Yaklaşık 5 yıl tutuklu kalan Balbay, Anayasa Mahkemesi'nin "seçilme haklarının ihlal edildiğine" ve "tutukluluğunun makul süreyi aştığına" yönelik hakkında oy birliğiyle alınan karar üzerine özgürlüğüne kavuşmuştu.

CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu ise biraz farklı bir  sorun yaşadı. MİT TIR'ları olayından 25 yıl hapis cezasına çarptırılan Berberoğlu'nun, milletvekilliği 4 Haziran 2020 tarihinde düşürüldü. Cezaevine konulan Berberoğlu uzun süre serbest bırakılmak istenmedi. Ancak yürütülen hukuki mücadele sonucunda 11 Şubat 2021'de milletvekilliğini geri kazandı.

Vekilliği düşürüldü, cezaevine konuldu 4 ay sonra TBMM'ye geri döndü

Durumu biraz farklılık gösterse de Halkların Demokratik Partisi Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu da vekilken hukuki sorunlarla karşılaşan bir diğer isim olmuştu.

Hakkında kesinleşen yargı kararı gerekçe gösterilerek milletvekilliği düşürülen ve cezaevine konulan Gergerlioğlu 4 ay sonra tıpkı Enis Berberoğlu gibi milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geri dönmüştü.

Liste daha da uzatılabilir. Zira bu tür konular Türkiye'de dönem dönem yaşanıyor.

Şimdi benzer bir durumun ortaya çıkma olasılığı var.

Gezi Parkı eylemleri nedeniyle 18 yıl hüküm giyen ve tutuklu bulunan avukat Can Atalay milletvekili seçildi.

Avukat Can Atalay / Fotoğraf: Evrensel gazetesi 

Atalay olayında neler yaşanır?

Türkiye İşçi Partisi (TİP) tarafından aday gösterilen Atalay, Hatay milletvekili olarak TBMM'ye girmeye hak kazandı.

Şu anda cezaevinde bulunuyor. Bundan sonra ne olacağını kestirmek güç.

Zira geçmişte yaşanan örnekleri verenler, Atalay'ın da benzer durumlarla karşılaşabileceği ihtimalini göz ardı etmiyor.

Aslında Atalay'ın cezası henüz kesinleşmiş değil. 18 yıl ceza veren yerel mahkemenin kararı istinaftan onandı. Fakat bunun bir de Yargıtay boyutu var.

Avukatı Akçay Taşçı, müvekkili Can Atalay'ın durumunu Independent Türkçe'ye değerlendirdi.

Atalay'ın hukuki anlamda Balbay, Güven ve Ahmet Şık olayıyla benzer durumda olduğunu belirten Taşçı, "Onlar için verilen kararların bir kısmı olumlu, bir kısmı olumsuzdu" dedi.

"Yargılamanın derhal durdurulması gerekiyor"

Daha önce benzer sorunlar yaşayan milletvekilleri hakkında Anayasa Mahkemesi'nin verdiği kararlara atıf yapan Taşçı'ya göre anayasanın 83. maddesi açık. Onun için yargılamanın derhal durdurularak Atalay'ın tahliye edilmesi gerekiyor.

Avukat Taşçı, "ama" diyerek "Türkiye'de çoğunlukla bu tür durumlarda hukuk dışı şeyler tartışmak zorunda kaldığımız için böyle bir garanti de veremiyoruz" cümlesini kurmadan edemedi.

Taşçı'ya göre "istenilmeyen" bir durum yaşanabilir. Atalay'ın dosyasının Yargıtay'a olduğu bilgisini veren Taşçı, "Şu anda Yargıtay aşamasında dosyanın incelenmesine de karar verilmesini bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

Avukat Akçay Taşçı, Can Atalay'ın tahliye sürecinin mazbata alındıktan hemen sonra başlayacağını söyledi / Fotograf: BirGün

"Yargıtay'ın onama kararı da bu aşamada bağlayıcı olmaz"

"Peki Yargıtay'dan onama kararı verilirse o zaman hüküm kesinleştiği için cezaevinde çıkmaz mı" sorumuza Taşçı, şu cevabı verdi:

Bu da bağlayıcı değil. Şu anda Yargıtay'ın onama kararı vermesi hukuken mümkün değil. Çünkü Can Atalay, artık milletvekili. Dolayısıyla 'milletvekili, yasama dokunulmazlığı' gereğince hakkında bir yargılamanın devam etmesi hukuki olarak mümkün değil. Onama kararı da bu hükmü ortadan kaldırmıyor. Dolayısıyla 'onama kararı verildiğinde çıkamaz' diye bir durum oluşmaz."

"Böyle olursa ve tahliye edilmeme durumu ortaya çıkarsa ne yapılacak" sorusuna Taşçı, "O zaman Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılacak. Eğer oradan da bir sonuç alamazsak tabii ki bir sonraki aşamamız Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) olacak. Öngörüm ve umudum hukuka aykırı herhangi bir işlem yapılmayacağı yönünde. Milletvekili dokunulmazlığı çok katidir. Türkiye'de seçilmiş olması doğrudan hakkındaki hükmün kurulmasını zorunlu kılıyor" şeklinde konuşarak cevap verdi.

"Türkiye'de yaşıyoruz…"

Hukuki uygunluğa çok fazla bir direnç gösterileceğini zannetmediğini belirten Taşçı, bu konuda da "ama" diyerek "Türkiye'de yaşıyoruz. Daha önceki örnekleri de biliyoruz. Şu anda halihazırda tutuklu olmasının hukuk garabetlerinden. Dolayısıyla boş bir dosyadan 8 yıl hüküm almış biri hakkında başka bir yerde çok da hukuka aykırı davranmayacaklarının dair bir garantisi yok" ifadelerini kullandı.

 "Mazbatayı alır almaz hemen başvurumuzu yapıp tahliye kararını bekleyeceğiz" diyen Taşçı, sürecin nasıl işleyeceğini anlattı:

Adaylığı konusunda YSK'nın herhangi bir sakınca görmesi mümkün değildi. Hakkında kesinleşmiş bir hüküm yok. Dolayısıyla kesinleşmiş hükmü olmayan herkes gibi Can Atalay'ın da aday olmaya hakkı vardı. Aday oldu. Oy oranları itibariyle milletvekili seçildiği kesinleşti. Milletvekili mazbatası konusunda herhangi bir problemimiz yok. Anayasanın 83. maddesi milletvekili seçilen kişinin soruşturma ve kovuşturma dokunulmazlığını kesin olarak hükme bağlıyor. Cezaevinden çıkıp Tayyip Erdoğan rejiminin gönderilmesi mecburiyetinin de farkında. Dolayısıyla böyle bir mücadeleye devam edecek."

"(Tahliye edilmeme durumu) Bunun olmayacağını söylemek bir safdillik olur"

"Erdoğan ikinci turda kazanırsa, tahliye edilmeme durumunun ortaya çıkma endişesi var mı" sorumuza avukat Akçay Taşçı, "İlk başta verdiğim cevapla bağlantılı olarak söyleyebilirim: Elbette ki var. Çünkü Erdoğan bir karar veriyor ve onu yargı makamlarına dayatıyor. Bunun olmayacağını söylemek biraz safdillik olur açıkçası" cevabı vererek sözlerini tamamladı.