Tayvan lideri Tsai Ing-wen'in Orta Amerika ve ABD ziyaretlerinin ardından başlayan Çin'in askeri tatbikatı bugün ikinci gününe girdi. Pekin bugünkü tatbikatta Tayvan'daki kilit hedeflere ve çevre sulara yönelik hassas saldırıların simülasyonunun yapıldığını bildirdi.

Devlet kontrolündeki Çin Merkez Televizyonu (CCTV), tatbikatta Çin donanmasının "taktik manevralarına" da yer verildiğini kaydetti.

Adı açıklanmayan Tayvanlı bir kaynak, Reuters'a dün yaptığı açıklamada tatbikatta uçak gemisi ve denizaltı saldırılarının da canlandırıldığını öne sürdü. 

Tayvan Savunma Bakanlığı, bugün TSİ 07.00 itibarıyla ada çevresinde 58 savaş uçağı ve 9 gemi tespit edildiğini açıkladı. Yetkililer, Tayvan güçlerinin çatışmaları tırmandırmayacağını, anlaşmazlıklara neden olmayacağını ve tatbikata "uygun şekilde" yanıt vereceğini söyledi.

Ne olmuştu?

Çin'le egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın lideri Tsai, Guatemala ve Belize'yi gitmeden önce "transit geçiş" gerekçesiyle ABD'ye gayri resmi ziyarette bulunmuştu. Tayvan lideri 30 Mart'ta düşünce kuruluşu Hudson Enstitüsü'nün toplantısına katılmış, 5 Nisan'da da ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ve partiler arası Kongre heyetiyle görüşmüştü.

Ziyaret sebebiyle ABD'yi protesto eden Pekin, dün "Müşterek Kılıç" adlı askeri tatbikatı başlatmıştı. 

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Doğu Cephesi Komutanlığı tatbikatın, Çin silahlı kuvvetlerinin eş zamanlı olarak adayı çevreleyip her yönden baskı altına alarak deniz, hava ve enformasyon kontrolünü ele geçirmesini amaçladığını" duyurmuştu.

McCarthy'nin selefi Nancy Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'a yaptığı ziyaret de Washington'la Pekin arasında benzer bir krize yol açmıştı. Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde fiili abluka oluşturan askeri tatbikat düzenlemişti.

Çin - Tayvan gerginliği

II. Dünya Savaşı sonrasında Çin'de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti'nin zaferiyle sonuçlanmıştı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan'a sığınmıştı.

Soğuk Savaş nedeniyle Batı'yla ilişkilerini koparan Çin'i 1970'lerin başına kadar Birleşmiş Milletler'de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil ediyordu.

BM'nin 1971'de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşımıştı. Kararın ardından Tayvan, BM'den çıkarılmıştı.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.

Independent Türkçe, Reuters, CNN International, AA

Derleyen: Uğurcan Yıldız