Plastik üretimindeki yüzde 1 artışın, plastik kirliliğindeki yüzde 1'lik artışla doğrudan bağlantılı olduğu ortaya kondu.

Uluslararası bir ekibin yürüttüğü yeni çalışma hızlı tüketim ürünlerinin, küresel ölçekteki bu soruna katkısının ev ve perakende ürünlerinden çok daha fazla olduğunu gösteriyor. 

84 ülkeden 5 yıl boyunca toplanan 1 milyon 870 binden fazla plastik çöpün incelendiği çalışmada markalı ürünlerin yol açtığı kirliliğin yarısından fazlasından 56 şirketin sorumlu olduğu bulundu. Bunlar arasında en yüksek kirliliğe yüzde 11'le Coca-Cola yol açarken onu yüzde 5'le PepsiCo, her biri yüzde 3'le Nestlé'yle Danone ve yüzde 2'yle tütün üreticisi Altria/Philip Morris International izledi.

Plastik üretiminin kirliliğe katkısı her ne kadar bilinse de araştırmacılar küresel ölçekte böyle bir ölçümün daha önce yapılmadığını söylüyor. Science Advances adlı hakemli dergide çarşamba günü yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Marcus Eriksen, "Endüstri sorumluluğu bireye yüklemeyi seviyor" diyor.

Ancak şunu belirtmek isteriz ki; markalar kullandıkları ambalaj türlerini kendileri seçiyor ve mallarını teslim ederken bu kullan-at modelini benimsiyor. En büyük çöp yığınına neden olan da bu.

Şirketlerin çevreye verdikleri zararları azaltma çalışmalarının işe yaramadığını söyleyen araştırmacılar bu kuruluşların sorumluluk alması gerektiğinin altını çiziyor. Üretimle kirlilik arasındaki yakın bağlantıyı gördüğünde "kusmak istediğini" söyleyen Win Cowger yöneticiliğini üstlendiği araştırma hakkında şöyle diyor:

Öte yandan bu sonuçlar, hızlı tüketim malları üreten şirketlerin plastik üretimlerini azaltarak daha dayanıklı ve tekrar kullanılabilir ürünlere yönelmesinin çevre üzerinde güçlü bir olumlu etki yaratacağı konusunda bana umut veriyor.

Guardian plastik üretiminin 2000'in başından bu yana iki katına çıktığını bildirirken, bunların sadece yüzde 9'unun geri dönüştürüldüğünü aktarıyor.

Öte yandan Columbia Üniversitesi'nden çevre mühendisi Kartik Chandran yeni çalışmadaki verilere şüpheyle yaklaşıyor. Araştırmada yer almayan Chandran yüzde 1'lik plastik üretiminin yüzde 1 plastik kirliliğine eşit olduğu gözleminin "biraz gerçek dışı" olduğunu ve durumu "basite indirgediğini" öne sürüyor. Bilim insanı bu verilerin Çin, Kore ve Japonya'daki plastik kirliliğini içermediğini ve halihzarda yürütülen geri dönüşümle temizlik girişimlerini hesaba katmadığını söylüyor.

Independent Türkçe, Phys.org, Guardian, Science Advances

Derleyen: Büşra Ağaç