İranlı büyükelçiden uyarı: Avrupa harekete geçmediği sürece nükleer anlaşmaya "her iki ayda bir" meydan okuyacağız

Gelecek yıl gözden geçirilmesi beklenen Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT) için bu süre yaklaşırken, Tahran'ın NPT'ye taahhüdü de "tümden tehlike" altında bulunuyor

İranlı büyükelçi, ülkesinde Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'ndan çekilmenin tartışıldığını söyledi (CNN)

Tahran'ın üst düzey diplomatlarından biri, Avrupa devletleri İran'ın uluslararası güçlerle imzaladığı nükleer anlaşmayı kurtarmak için daha fazla çaba göstermemesi halinde ülkesinin uranyum zenginleştirmeye yeniden başlama kararını iki ayda bir benzer adımların izleyeceğini duyurdu.

İran'ın Birleşik Krallık (BK) Büyükelçisi Hamid Baidinejad ayrıca, İran'daki etkili isimlerin, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'nda (NPT) imzası bulunan Avrupalı devletlerin anlaşma şartlarını yerine getirme konusunda algılanan başarısızlığına ve Trump yönetiminin uyguladığı felç edici yaptırımlara cevaben NPT'den ayrılmayı önerdiği uyarısında bulundu.

Büyükelçi, Tahran'la yaşanan gerginliğin yükseldiği bir dönemde konuştu; İran, Natanz'daki tesise girişine izin verilmeyen Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) müfettişinde "patlayıcı nitratlara dair uygulanan testlerde pozitif sonuç çıktığını" öne sürerken, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise İran'ı "hızlı bir nükleer çatışmaya" hazırlanmakla suçlamıştı.

Tahran, ABD'nin çekilmesinin ardından Rusya ve Çin'le birlikte anlaşmada kalmayı seçen Britanya, Fransa ve Almanya'yı, şirketlerin Amerikan yaptırımlarına rağmen İran'la ticaret yapabilmesini sağlayabilecek yeterlilikte bir finansal yapı yaratamamakla itham ediyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Baidinejad, Washington'ın sözünü tutmayarak Kapsamlı Ortak Eylem Planı'ndan (KOEP) çekilip cezalandırıcı yaptırımlar koymasından bu yana İran'ın anlaşma çerçevesindeki sorumluluklarını yerine getirmeye devam ettiğini ve artık diğer imzacılara karşı "uyarı işareti" niteliği taşıyan kararlı adımlar atmakta olduğunu söyledi.

Yeraltında bulunan Fordo tesisinde santifüjlere uranyum gazı enjekte etmeye başlama kararı, İran'ın bu politikasının parçası olarak attığı dördüncü adım oldu.

Baidinejad, "Anlaşmaya tek taraflı uymaya devam edemezdik, bu yüzden bu kararları aldık. Eğer diğer taraf bu uyarıları ciddiye almayacaksa, belki de INSTEX mekanizmasının kullanılması üzerinden, hepimiz çok çetrefilli bir duruma düşeceğiz. Ama bu adımlarla nükleer anlaşmanın yürürlüğe konması adına güçlü, gerçek ve ciddi bir mesaj verdiğimizi umuyoruz" diye konuştu.

INSTEX, KOEP'ye taraf ülkelerden BK, Almanya ve Fransa'nın kurduğu ve ABD yaptırımlarından kurtulup İran'la ticaretin devam etmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir ödeme kanalı. 

Baidinejad açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:

Bu politikayı ortaklarımıza bol bol zaman tanıdıktan sonra benimsedik. Durumu analiz ettikten sonra iki ay içinde beşinci adımımızı mutlaka atacağız. Diğer adımlar gibi bu da fazlasıyla hesaplanmış ve ölçülmüş olacak. Top şimdi onların sahasında, durumu çözeceklerini umuyoruz (...) Bu adımlar her iki ayda bir gelecek. Buna en üst düzey seviyede karar verildi. Bunun gibi birkaç adımdan sonra başka bir teşebbüsümüzün kalmayacağı ve geri alınması zor adımlar atmak zorunda kalıp KOEP'in uygulanmasını etkileyeceğimiz konusundaki endişeleri anlıyorum. Tam da bu yüzden ortaklarımızı sorumluluklarını yerine getirmeye ve bu mevzuyu çözüp KOEP'i korumaya davet ediyoruz.

Tahran'ın NPT'den çekilmesi yönündeki iç baskılardan da bahseden büyükelçi, gelecek yıl gözden geçirilecek anlaşmanın "tümden tehlike" altında olduğunu kaydetti.

 

 

İsrail, Hindistan ve Pakistan'ın NPT'yi imzalamadığına ve Kuzey Kore'nin bir nükleer güç olma yolunda ilerlemeye devam ettiğine dikkat çekmek isteyen Baidineijad, "Kimi çevreler, İran'daki bazı isimler, bugün NPT üyeliğinden faydalanmadığımızı düşünüyor (...) Bu, hükümetin izlediği siyaset değil. Cumhurbaşkanı (Hasan) Ruhani ve İran hükümeti, tüm halkı ve önemli isimleri NPT'den çekilmemizin İran'ın lehine olmayacağı konusunda ikna etmek için elinden gelenin en iyisini yapıyor" diye konuştu.

Baidinejad, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in ülkenin nükleer silah sahibi olmasına karşı bir fetva verdiğini de kabul etti:

Ama malesef KOEP'teki problemlerin ardından gitgide daha fazla kişi NPT'den ayrılma yönündeki argümanları dinliyor. Nükleer silahları reddettik ama ABD bizi baskılamaya ve barışçıl nükleer teknoloji elde etmeyi amaçlayan yolumuza taş koşmaya devam ediyor.  Yani herhangi bir olumlu taraf görmüyorlar.

Trump yönetimi mevcut politikalarını sürdürdüğü müddetçe İran'ın ABD'yle kurulacak diyalogdan hiçbir şey elde edilebileceğini düşündüğünü aktaran büyükelçi, şöyle konuştu:

ABD'yle konuşmanın hiçbir yararı yok. İran'a karşı düşmanca bir politikaları var, söyledikleri şeylerde samimi değiller, İran ekonomisinin, İran toplumunun çöktüğünü görmek istiyorlar (...) Bir noktada bize karşı Kuzey Kore'ye karşı yürüttükleri politikanın aynısını uygulamak istediklerini söylemişlerdi. Bundan da herhangi bir sonuç çıkmadı. ABD politikası tutarsızlığa dayanıyor.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU