Irak'ta yolsuzluk karşıtı gösterilere ordunun ölümcül müdahalesi iç karışıklık riski doğuruyor

Eylemcilerden biri askerlere, "Karşınızda değiliz, sizler bizim kardeşimizsiniz" diyor

Çarşamba günü Bağdat'ın Baladiyat semtindeki gösterilere katılan Iraklı bir protestocu zafer işareti yapıyor (AFP)

Bağdat'ın merkezinde Tahrir Meydanı'na giden yolun kenarında, kaldırımın üzerinde bir adam ölü ya da yaralı vaziyette yatıyor.

Askerler ve polisler adama doğru koşarken, Irak askerlerinin bir kısmı ise meydanın diğer tarafında Irak bayrağı sallayarak "Barışçıl" ve "Irak için" sloganı atan yüz kadar göstericiyi köşeye sıkıştırıyor.

Sürekli hareket halinde olan gruplara bölünen göstericiler sayıca ilk başta göründüğünden daha fazla. Sözde tüm atışların havaya yapıldığı otomatik tüfeklerin keskin çatırtıları duyuluyor.

Yolda yanan lastiklerden siyah bir duman yükseliyor, diğer yollarsa üniformalı sıradan askerlerle Terörle Mücadele Servisi'nin siyah zırhlı mensupları eşliğinde yeşil ve sarı polis arabalarıyla kapatılmış.

Gece çökerken durum daha da kötüleşiyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Haber kaynaklarından biri, "Bağdat'ta en az 10 semtte insanlar barikatlar kurup lastik yakarak kendilerini dış dünyaya kapattı" diyor. Yetkililer kontrolü tesis etmekte zorlanırken, gençlerden oluşan gruplar otoyolları kapatmaya çalışıyor.

Eğer Irak hükümeti bu hafta başında, az sayıda katılımın olduğu yolsuzluğa ve işsizliğe karşı düzenlenen gösterileri bir kitle hareketine dönüştürmeyi planlamışsa çok iyi yapıyor.

Salı gecesi hükümet birimlerinin çoğunun bulunduğu Yeşil Bölge'ye doğru yürüyen göstericiler sıcak su jetleri, göz yaşartıcı gaz, plastik ve gerçek mermiyle karşılandı.

 

afp.jpg
Irak güvenlik güçleri, Irak'ın önemli ibadethaneler şehri Necef'teki bir gösteride protestocularla karşı karşıya (AFP)

 

Hükümet sadece iki kişinin hayatını kaybettiğini ve birkaç yüz de yaralının olduğunu iddia ederken, yaralılara müdahalede bulunan hastane doktorları gerçek sayının çok daha yüksek olduğunu söylüyor.

Hukuk eğitimi alan ve son üç aydır -özellikle de 307 bini işsiz olan mezunlar arasında- işsizlik karşıtı gösterilerin organize edilmesine yardımcı olan Haydar, "Güvenlik güçlerinin barışçıl bir gösteriye bu kadar sert bir tepki vermesini beklemiyorduk" diyor.

Her ne pahasına olursa olsun Yeşil Alan'ı koruma emri aldıklarını söyleyen polis ve ordunun salı günü göstericilere karşı şiddet kullanmasına kadar protestolar pek ilgi çekmiyordu.

Haydar, gösterileri tertipleyen komitelerin ve STK'ların 4 Ekim Cuma günü büyük bir gösteri düzenlemek istediğini söylüyor.

Haydar, salı akşamı saat 7'deki gösterileri kontrolden çıkması ve bir Türk restoranının ateşe verilmesi nedeniyle sonlandırmaya çalıştıklarını ekliyor.

 

AFP1.jpg
Bağdat'taki Tayaran Meydanı'nda devletteki yolsuzluğa, başarısız kamu hizmetlerine ve işsizliğe karşı tertiplenen gösterideki öfke (AFP)

 

Hükümetin aşırı tepkisi devam ediyor: Çarşamba günü Tahrir Meydanı yakınlarında dolaşan ağır silahlı ve kar maskeli birlikler, yabancı bir işgal kuvvetini püskürtmek için orada oldukları izlenimi verdi. Nidal Sokağı'ndaki tüm klinikler ve Sadun Sokağı'ndaki tüm havayolu ofisleri kapalı.

Bağdat standartlarına göre trafik çok sınırlı ve ortada çok da yaya görünmüyor. Belediye çalışanlarının gece boyunca sokağı suyla yıkaması ve buldozerlerin molozları kaldırmasıyla Tahrir Meydanı'nı temizlendi. Meydan temizlenirken, bir araç da hem göstericilere ve hem de askerlere su dağıtıyordu.

Askere bir şişe soğuk su uzatan gösterici, "Karşınızda değiliz, sizler bizim kardeşimizsiniz" dedi.

Bağdat'ın güneydoğusundaki Zafaraniye'de, polisin küçük çaplı bir gösteriyi dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması üzerine en az 5 kişi nefes darlığı nedeniyle tedavi altına alındı. Polis Bağdat'ın kuzeyindeki Eş-Şaab'da da göz yaşartıcı gaz kullandı. Güvenlik yetkilileri, Eş-Şaab'da 5, Zafaraniye'deyse üç kişinin tutuklandığını açıkladı.

Gösteriler, Başbakan Adil Abdülmehdi'nin hükümetinin yaklaşık bir yıl önce kurulmasından bu yana karşılaştığı en ciddi meydan okuma. Hükümet, havalandırma sorunları yaratan elektrik kesintilerinin halkta yoğun öfkeye neden olduğu yazın en sıcak aylarını, bir önceki Başbakan'ın düşüşüne neden olan ve Basra'yı felç eden 2018 protestoları ölçeğinde büyük gösteriler olmaksızın atlattı.

 

reuters.jpg

Bağdat'ta yaralı bir gösterici taşınıyor (Reuters)

 

Gösteriler ve yürüyüşler zararsızdı ve bunların öncüleri herhangi bir siyasi partiyle ilişkilendirilmeyi önlemek istiyordu. Popülist milliyetçi din adamı Mukteda Sadr'ın takipçilerinden katılım sağlamamaları istenmişti. Koordinasyon için sosyal medya kullanan insanlar yolsuzluğa ve temel hizmetlerin yetersizliğine karşı yürürken, akademik geçmişlerinin iş bulmalarına yardımcı olmadığından şikayet eden üniversite gençleri de onlara katıldı.

Benzer gösteri ve karşı karşıya gelişler güneydeki Basra ve Nasıriye şehirleri dahil diğer illerde de gerçekleşti. Hastane yetkililerinin verdiği bilgilere göre Nasıriye'de bir gösterici öldürülürken 20'ye yakın kişi de yaralandı.

Burada önemli unsur, Şii çoğunluklu bir nüfusa ve Şii ağırlıklı bir hükümete sahip olan ülkede tüm bu gösterilerin Şii illerinde yaşanması.

Sorun, hükümetin her seviyede yozlaşmış olması, bakanlıklardaki işlerin -ve bunların alt işlerinin- dağıtımının parti ve dini bağlılığa göre belirlenmesi. Saddam Hüseyin'in 2003'te devrilmesinden sonra getirilen yeni hükümet sistemiyle beraber şekillenen bu sistem düzeltilmesi neredeyse imkansız bir hal alıyor.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU