Ruslar geri çekilse de Harkovlular köylerine dönmekten korkuyor

Rus güçlerinin Harkov'dan püskürtülmesine rağmen tecavüz ve ölüm tehlikesi karşısında köylerinden kaçan aileler henüz geri dönmüyor

Harkov'un Vilkhivka Köyü'ndeki yıkılan evinin önünde endişeli bir kadın (Reuters)

Denis Kozmenko, hava saldırıları sırasında bir okula sığınan genç annenin, bir Rus askerince sürüklenerek tecavüz edilmeye götürüldüğünü gördükten sonra yeni kurduğu ailesiyle birlikte evinden kaçmaya karar vermiş.

27 yaşındaki kadının maruz kaldığı korkunç cinsel saldırıdan sonra Kozmenko, Rusya'nın işgali altındaki Mala Rohan Köyü'nden eşlerini ve kızlarını kaçırmaya karar veren çok sayıdaki Ukraynalı erkekten biri haline gelmiş.

Ukraynalı güçlerin geri almasının ardından köye dönen Kozmenko, "O gece yaşananları gördüm. O zavallı kadın, ailesinin, düzinelerce kişinin önünde bu asker tarafından götürüldü. O zaman güvenliğimizin kalmadığını, hem de hiç kalmadığını fark ettim" diyor.

14 yaşında bir kızımız var ve elbette ben de endişelenmiştim. Ertesi gün evimizden ayrıldık ve ailem henüz [geri] dönmedi. Şimdilik onları geri getirmeyeceğim. Envai çeşit nedenle burada işler hâlâ güvenli değil.

Mart sonunda, Rusya'nın istilasını takiben geniş çaplı biçimde cinsel şiddet hadiselerinin başladığı dönemde The Independent, Ukrayna'nın kuzey doğusundaki Harkov'un yakınlarında yer alan Mala Rohan'daki tecavüzü bildirmişti. Çatışmalar sırasındaki tecavüzlerle ilgili ilk duruşma önümüzdeki günlerde Kiev'de başlayacak. Mihail Romanov adlı Rus asker, eşini öldürdükten sonra bir kadına istismarda bulunmaktan gıyabında yargılanacak.

Sarhoş bir Rus askerinin, Harkovluların şiddetli çatışma esnasında sığındığı köy okuluna zorla girmesiyle başlayan Mala Rohan'daki istismarın kurbanı ve 5 yaşındaki bir kız çocuğunun annesi saldırı sırasında bıçak yaraları almış.

Vladimir adında, 19 yaşında bir asker olan tecavüzcü ise yerel halkın tespit etmesi sonrası Rus kuvvetlerce gözaltına alınıp götürülmüş. Rus yetkililer daha sonra da saldırganın hiç gecikmeden infaz edildiğini iddia etmiş.
 

senguptaharkov1.jpg
Harkov'da bir Rus helikopterinin kalıntıları (The Independent / Ivan Kharyniak)


Saldırının ardından köyü terk eden kurbanın ailesi geri dönmeyi düşünmüyor. Yan komşuları Inna Schneider şöyle diyor:

Onları hiç suçlamıyoruz. Neden böyle şeylerin yaşandığı bir yere geri dönmek isteyesin ki? Olaydan sonra genç kadınları buradan götürme kararı doğruydu, hemen şu yolu kullanarak 10 [aile] köyden ayrıldı. Başka yerlerde de kadınların başına gelenlere dair hikayeler duyduk.

Schneider sözlerini şöyle sürdürüyor:

Şu an çoğu aile geri gelmiyor. Birçok şey için endişeleniyorlar. Ruslar gitmiş olsa da kimse yanlış seçimi yapıp pişman olmak istemiyor.

Rusya sınırından sadece 40 kilometre içeride olan Harkov'u ele geçirmedeki başarısızlık, Vladimir Putin'in Ukrayna'yı parçalama çabasına büyük darbe vurmuştu.

Nüfusunun yüzde 74'ü Rusça konuşan ve Ukrayna'nın en büyük ikinci kenti olan Harkov, Rus güçlerinin tekrar tekrar şiddetli bir şekilde şehri fethetme uğraşına karşı koymuş, bunun ardından da uzun süren kuşatma ve amansız füze ve topçu saldırılarına direnmişti.

Şu anda yaşananlar, savaşın seyrinde önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Ukrayna güçleri Rusları püskürterek Mala Rohan'ı ve bitişiğindeki bölgeleri geri aldı.

Fakat savaş sırasında buradaki topluluklardan kaçanlar geri dönmekte tereddüt ediyor. Rusların kasabalarını ve köylerini tekrar ele geçirmeye çalışmasından korkuyorlar ve ayrıca da patlamamış ağır silahlardan ve mayınlardan, elektrikle suyun kesik olmasından ve hastalık karşısında kaygılanıyorlar.
 

senguptaharkov2.jpg
Çatışmada imha edilen bir otomobil enkazı (The Independent / Ivan Kharyniak)


Hâlâ tarlalarda ve terkedilmiş evlerde Rus cesetleri bulunuyor. Yetkililerin oradan uzağa götürmeyi başaramamasıyla yerel halkın sığ mezarlara gömdüğü bazı cesetleri köpek sürüleri kazıp çıkarıyor. Ilık bahar havasında sıcaklıklar 20 derece civarında seyrediyorken, gömülmemiş cesetlerden kalanların halk sağlığı üzerindeki etkileri endişe yaratıyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Rus işgali ve Ukrayna'nın karşı saldırıları köye ölümcül bir darbe indirmiş. Çatışmalar nedeniyle mezarlığa ulaşmaya çalışmanın çok tehlikeli olması sonucu hayatını kaybeden birçok Harkovlu evlerinin bahçelerine gömülmüş.

Son ziyaretimizde Rus askerlerinin cesetleri köyün ara sokaklarına ve ilerideki tarlalara saçılmış olarak görülüyordu, ki bunlar hâlâ da oradalar. Savaş ceketindeki sembollere bakılırsa bir subay, elinde Grach marka bir tabanca ve başındaki yarayla bir evin bodrumunda yatıyor.

Ukraynalı bir asker, "Etrafı sarılmıştı, kendi canına kıymış olabilir, bu mümkün" diyor. Cesedin üstünü aramak istemiyor çünkü ölen adamın yoldaşlarının bubi tuzağı kurmuş olabileceğinden korkuyor.

87 yaşındaki Vasili Gregoroviç'in evinin önünde günlerdir bir Rus cesedi duruyor. Gregoroviç, "İlk canlı Rus'u pencereden dışarı bakarken görmüştüm. Beni vurmaya çalıştı, neyse ki ıskaladı" diye hatırlıyor.

Sonunda buradan çekilirken üç tanesi daha gelip evimde saklandı. Dışarı çıkıp [Ukraynalı] askerlere söyledim ve tutuklandılar. Çatışmaya girmediler, götürüldüler. O genç kadının başına gelenler gibi herhangi bir suçtan sorumlu olup olmadıklarını bilmiyorum.
 

senguptaharkov3.jpg
Vilkhivka'da hasar gören bir okulun spor salonunda bekleyen Ukraynalı polis (AFP)


Biraz ötede Yuri Sorokotigyan ise mutfağının bahçesine sarımsak, soğan ve patates ekiyor. Bahçenin bir yerindeki tümsek 4 metal çubukla işaretlenmiş. Sorokotigyan, "Ölen Ruslar, belki yarım düzinesi kadar, hepsi orada" diye açıklıyor.

Fena şekilde yanmış eller ve yüzler gördüm. Tarlanın orasında burasında yatıyorlardı... köpekler onları yemeye başlamıştı. Hâlâ gelip etrafı kokluyorlar, bakın! Yetkililer bu cesetlerin mezardan çıkarılacağını söylese de zaman vermiyor.

Rusların maddi kayıplarına dair de çok sayıda işaret var. 500 metre yarıçapındaki alanda ikiye ayrılmış bir BTR-80 zırhlı personel taşıyıcı, doğrudan bir İHA tarafından vurulmuşa benzeyen T-72 tankı ve Harkovlulara göre Rusların "dost ateşiyle" düşürülmüş bir Mi-17 helikopteri var.

Bir zamanların helikopterinin kokpitinde KIND (İngilizce kibar, nazik anlamlarına da geliyor -ed.n.) marka fındıklı ve deniz tuzlu çikolatalarının "12'li Fırsat Paketi" duruyor, paketin üzerinde de Amerikalı üreticilerinin mesajı var:

Amacımız KIND'ı sadece marka değil, aynı zamanda bir düşünce ve toplumsal yaşama biçimi haline de getirerek dünyayı biraz daha nazikleştirmek.

Sorokotigyan, "Bu çikolata muhtemelen Ukrayna'daki bir evden çalınmıştı" diyor.

Bu savaşta pek bir nezaket yok. Çok fazla kişi öldü, çok fazla ev yerle bir oldu, ne için? Rusya'da dostlarımız, ailelerimiz var. Eskiden halklar birbirleriyle buluşmak için sürekli sınırı geçerdi, şimdiyse birbirlerini öldürüyorlar.

Sorokotigyan, Afganistan ve Almanya'da Sovyet ordusunun askeri olarak görev yapmış. Eski asker, "Ukraynalılar, Ruslar, Özbekler, Gürcüler vardı ve hepsi aynı ordunun parçasıydı. Kimin hangi tarafta olduğunu biliyorduk. Şimdi istila ediliyoruz ve tüm bu ülkelerden gelip Ukrayna'da savaşanlar var. Bu savaş bittiğinde bile çok fazla öfke olacak" diye tahminde bulunuyor.

Öfkenin tamamı Ruslara yönelmiyor. Füze saldırısında paramparça olmuş evinin önünde duran 46 yaşındaki Pavlo Çiuko şikayet ediyor:

Ailemi geri getirmeyeceğim. Temizlenmemiş mayınlar ve bombalar var. Ayrıca hastalıkların çocuklarımızı etkileyeceğinden de endişeleniyoruz... Etrafta cesetler bırakılınca salgın hastalıklar baş göstermez olur mu hiç?

Evimi tek başıma yeniden inşa etmek zorunda kalacağım. Yetkililer hiç yardım etmiyor. Bunun için yerel yönetimi suçluyoruz, Ruslar gelince hepsi ortadan kayboldu. Kendi başımızın çaresine bakmamız için terk edildik.

Ne var ki bütün yetkililer terk etmiş değil. Bir yargıç olan Valeri, ailesini Ukrayna'nın dışına, Almanya'ya göndermiş ama kendisi Vilkhivka Köyü'nde kalmış.
 

İlk başta ne bekleyeceğimizi bilmiyorduk. Tanklar öndeki yola ulaştı ve bazı askerler bizimle konuşmaya geldi. En başta gayet medeni görünüyorlardı. Çoğu DHC'dendi [ayrılıkçı Donetsk Halk Cumhuriyeti] ve çok genç görünüyorlardı.

Yargıç, "Sonra yol boyunca çok fazla çatışma yaşandı ve Ruslar ağır kayıplar verdi. Geri çekilirken diğer yüzlerini gösterdiler, bu evlerin önünden geçerken öylesine ateş açtılar. Bu sadece intikam içindi" diyor ve evinin deliklerle kaplı duvarlarını işaret ediyor.

Kaçmaya çalışan aileye ait otomobilin saldırıya uğramasıyla üç kadın ve iki çocuk hayatını kaybetmiş. Cesetler çıkarılmadan önce günlerce orada kalmış ve acil servis çalışanlarının aileden kalanlara yaklaşmasına izin vermeyen evcil köpeğin vurulması gerekmiş.

Vilkhivka'daki ana okul savaşla kömürleşen bir kabuğa dönmüş. Olena Mikholayva'nın yolun karşısındaki evi ise yıkılmış; o da şimdi yakınlardaki terk edilmiş bir evde kalıyor.

Mikholayva, "Şanslıyım, ev vurulduğunda sığınaktaydım" diyor.

Günün sonunda nerede kalacağımı bilmiyorum. Yardım getiren kişilerden yiyecek temin ediyoruz, yani aç kalmıyorum.

Mikholayva'nın iki çocuğu köyden uzakta yaşıyor, kızıysa yurtdışında. Kimsenin yurduyla olan bağlantısını kaybetmemesi gerektiğine vurgu yaparken, "Umarım bir gün buraya geri gelirler" diyor.

Ailemiz 300 yılı aşkın süredir bu bölgede yaşıyor. İnsanların zor zamanlarda bile köklerini muhafaza etmesi önemli.

 

https://www.independent.co.uk/news/world

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU