Yeni Suriye ideali: Birlik mi özgürlük mü?

Suriyeliler, ya özgürlük ve yeni Suriye hedefi konusunda yol ayrımdılar: Ya vatanları dışında özgürlüğün kristalleşmesini ya da özgürlüğün ayaklar altına alındığı anavatanı seçmeliler

Fotoğraf: Muhammed Said/AA

Tıpkı Cezayir'in devrim, Filistin'in direniş ve Lübnan'ın özgürlük idealiyle ilişkilendirilmesi gibi, Suriye de tarihsel olarak birlik idealiyle ilişkilendirildi.

Merhum Cezayir Devlet Başkanı Ahmed bin Bella'nın Şam'ı ilk ziyaretinde Suriye'de onu karşılayanların "Birlik, birlik" sloganları atması üzerine "Bu ülke yalnızlık çekiyor" dediği söylenir. 1


Suriye, bugünkü görünümüyle Fransız manda yönetimi tarafından kurulan devletlerin birliğinin bir ürünü.

Geçen yüzyılda birçok milliyetçi entelektüelinin siyasi bilinci birlik etrafında döndü. Bazı eleştirmenleri, bunu, Lübnan, Ürdün ve Filistin'i "iade ederek" Suriye'yi büyütme hayali olarak gördüler.

Irak ile birlik, 50'lili yıllarda Suriye'de yakıcı bir konuydu. Bu on yılın sonunda Suriye, Mısır ile onu bir araya getiren en büyük birleşik devlet içinde adeta kendisini eritti.

Bu birliğin merkeziliği, birlikten korkan komşuları ile dünyanın mevcut ve hakim devlet formatında karar kıldığını düşünen büyük ülkeleri dehşete düşürdü.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Birlik sevdalıları arasında Şam'a "Araplığın atan kalbi" lakabını kazandıran da bu merkeziyetti.

1963'te Suriye'nin başına gelen Baas Partisi yönetimi musibetinin gerekçesi de, 1961'de yaşanan ayrılığa tepki ve birliği geri getirmekti.

Birlik elbette geri getirilmedi, onun yerine elde edilen, ordu ve güvenlik birimleri tarafından yapılan milliyetçi çağrıların genel sonucuydu; bir süre sonra yeni doğan askeri ve güvenlik rejimi, birlikçi babasını yuttu, ideolojilere ve ideologlara ihtiyaç duymadan yoluna devam etti.


Bugün Suriye bu idealden tamamen uzaklaştı. Kirlilik ve yıpranma bu hedefi tamamen kemirdi bitirdi.

"Araplığın atan kalbi" artık Captagon ve bunun gibi şeylerle atıyor!

İstisnai vahşeti ile Esed rejimi, ülkenin kendisini, bölünmüş olduğu birçok nüfuz alanını birleştirecek, kendi içinde ve dünyanın dört bir yanına dağılmış milyonlarca sakinini geri getirecek bir birliğe muhtaç hale getirdi.

Ancak Suriyeliler, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşının yeniden hatırlattığı yeni fikirlerle ilişkilendirilmeye başladılar.

Hatırlatma iki yönlüydü; rejimi ve eski birlik fikrini hatırlayanlar, Rusya ve Ukrayna ilişkisini Suriye ve Lübnan ilişkisine benzettiler.

Halkı ve birlik sonrası dönemi hatırlayanlar ise, Suriyelileri ve Ukraynalıları birleştiren acı, yanmış topraklar, harap şehirler ve kullanılan silahlar karşısında şok oldular.


Yeni Suriye, korkunç bir rejime karşı çıkma cüretini göstermenin bir sonucu olarak ortaya çıkan olağanüstü adaletsizlikle yüzleşmek demekti.

Aynı zamanda bir güvenlik rejimi ve birlik fikri ile geçirilen uzun ve sıkı bir izolasyondan sonra dünyayı ve olanaklarını keşfetmek anlamına geliyordu.

Sert ve yoğun mülteci deneyimi, içinde hapsolunan şişe kırıldıktan sonra havaya maruz kalmanın, deneme yanılmanın acısını, hak ve hukuku bilmekten, toplumsal cinsiyet eşitliği, ifade ve hareket özgürlüklerine kadar Suriyelilerin on yıllardır mahrum bırakıldığı değerler ve ilişkilerle etkileşimlerini doğurdu.

Birçok sığınma ülkesinde yeni Suriye tasavvuru, milliyetçi ve popülist fanatizm karşıtı konumunu kazandı.

Suriyeliler de bu fanatizmin kurbanlarını temsil ettikler ki bu, eski Suriye, birlik Suriyesi'nin başkaları için ima ettiği her şeyin aksiydi.

Suriye aynı zamanda bölgemizin uzun süreli durgunluk havuzuna atılan büyük bir taş haline geldi.

Halkları korkutan zorbaları korkutan bir taş. Bir zamanlar yalnızca kendilerine zorbalık edenlere güvence verirken artık başka bir gelecek ihtimali isteyen komşu halklara güvence veren bir taş. 

Bununla birlikte, yeni Suriye ideali acılarla dolu bir şekilde büyüyor.

Rejimin vahşeti ve yerinden edilmenin zulmüne ek olarak, Suriyeliler arasında yeni Suriye fikri üzerine fikir birliği de zayıf kalıyor.
 


Dünyanın Suriyelilerin trajedisini karşılama biçimine gelince, sempati duyma, soğuk durma ve zayıf destek arasında gidip geldi.

Her halükarda, dünya Halep'e Kiev'in balkonundan baktı. Aynı şekilde, sorunlu çevre, ortaya çıkan Özgür Suriye imajı ile ilişkisinde hala birlik Suriye'sini hatırlıyor.

Örneğin bazı Lübnanlılar halen 'Yeni Suriyeli' imajını eski jandarma imajından ayıramıyorlar. Bu nedenle iki davranıştan birini seçtiklerini görüyoruz; ya korkunç jandarmaya misilleme olarak Suriyeliye karşı acımasız olmak ya da Lübnanlıların hafızasında korkulan bir varlık olan jandarma ile özdeşleştirmek.

Bazı Filistinliler de, Yeni Suriye'yi görmezden gelip, Suriye'yi birlik fikri içinde dondurmayı tercih ederek, uzun yıllar Filistin'in kurtuluşunun özlemini çeken Suriyelilere olan büyük borçlarını ödemekten sıyrıldılar.

Ama vatan ile özgürlüğün sancılarını birleştirmenin imkansızlığı Suriyelilerin acılarının zirvesini oluşturuyor.

Suriyeliler, ya özgürlük ve yeni Suriye hedefi konusunda yol ayrımdılar: Ya vatanları dışında özgürlüğün kristalleşmesini ya da özgürlüğün ayaklar altına alındığı anavatanı seçmeliler.

Bu dönüşüm sürecinin akıbetini tahmin etmek kuşkusuz çok zor olacak. Bir idealin, büyük bir felaketten sonra kendi yurdu dışında kristalleşmesine mutlaka birçok çatışma, kırılma ve trajedi eşlik edecek.

Ancak kesin olan şu ki, değişim sürecinde ilerlemek, radikal ve kendileri de sancılı revizyonların eşlik ettiği, izolasyon döneminde şekillenen tarih anlatısına ve değerlere uzanan paralel bir değişim sürecini de gerektiriyor.

Bu revizyonların başında mutlaka birlik Suriyesi idealiyle hesabı nihai bir şekilde kapatmak gelmeli.

 

 

1. Çeviri: Arapçada "vehda" kelimesi hem birlik hem de yalnızlık anlamına gelir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU