Hayvanların yasal hakları var, yapay zekanın neden olmasın? Bu kulağa geldiği kadar çılgın değil

Yasadaki boşluklar, yapay zekanın zarar vermesi durumunda sorumluluk sorunları, değerli bir şey yaratması durumundaysa mülkiyet sorunları olabileceği anlamına geliyor

"Yapay zeka benzersizdir çünkü tarihte kendi başına karar verebilen ilk teknolojidir" (AFP

Robotlara haklar vermekten bahsetmek kulağa tuhaf geliyor. Fakat bu fikir bu hafta (16 Aralık) Birleşik Krallık parlamentosunda tartışıldı.

Elbette parlamento haklar söz konusu olduğunda her zaman yenilikçidir. 200 yıl önce bir milletvekili hayvanları korumak için bir yasa önerdi. İlk başta Westminster'da dalga konusu oldu. Muhaliflerinden biri, insanların "ıstakoz haşlamak veya canlı istiridye yemek” nedeniyle cezalandırılabileceğinden endişe ediyordu.

O zamanlar birçok kişi tarafından tuhaf bir fikir olarak görülmesine rağmen, Sığırlara Kötü Muamele Yasası 1822'de kabul edildi. Bu, dünyanın herhangi bir yerindeki ilk hayvan hakları kanunlarından biriydi. Şimdi hükümet daha da ileri giderek Hayvan Duyarlılığı’nı tanıyacak yeni bir yasa planlıyor. Lordlar Kamarası üyeleri, yasanın restoranların ıstakoz pişirmesini engelleyebileceğinden endişe duyuyordu; belli ki bu hem o zaman hem de şimdi bazı politikacılar için büyük bir kaygı kaynağı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Peki yapay zeka için neden şimdi yeni haklar yaratmak isteyelim ki?

Yapay zeka benzersizdir çünkü tarihte kendi başına karar verebilen ilk teknolojidir. Bu bir sorun yaratıyor çünkü mevcut tüm hukuk sistemleri insan karar verme sürecini yönetiyor. Yasalarımız genellikle insan-dışı biri gerçek dünyada sonuçlara yol açan bir karar verirse ne olması gerektiğini söylemiyor.

Yasadaki boşluklar, yapay zekanın zarar vermesi durumunda sorumluluk sorularının olabileceği ve yapay zekanın yeni bir tablo ya da hatta yeni bir aşı gibi değerli bir şey yaratması durumunda mülkiyet soruları doğabileceği anlamına geliyor.

Cevaplardan biri, yapay zekanın yalnızca bir insana tavsiyelerde bulunabilmesi ve daha sonra insanın ne yapacağına karar vermesini gerektiriyor. Ne var ki yapay zeka bazı şeylerde zaten insanlardan çok daha iyi; bu nedenle bir insan karar vericiyi dayatmak yalnızca hatalara neden olur ve hızı ortadan kaldırır.

İnsanlara yapay zeka kararlarında her zaman son sözü vermek, 19. yüzyılda birinin her arabanın önünden kırmızı bayrak sallayarak geçmesini gerektiren yasalara dönebilir ki bu da İngiltere'deki trafiğin yalnızca yürüme hızında hareket edebileceği anlamına geliyordu.

Başka bir çözüm, yapay zekaya bir tür tüzel kişilik kazandırmak olacaktır.

Günlük hayatımızda halihazırda birçok yapay tüzel kişiyle etkileşim halindeyiz. Şirketler, hayır kurumları, hatta ulus devletler ancak biz onların var olduğuna inandığımızda var olur.

Kişiler genellikle şirketleri kapitalizmin araçları olarak düşünür. Aslında, kanunla oluşturulan ilk şirketler, hastane ve üniversite inşası gibi kamu işlevlerine hizmet etmeyi amaçlıyordu. Ancak daha sonra özel şirketlerin kurulmasına izin verildi.

Yenilikten ziyade, yapay zeka tüzel kişiliğini ortak yarara ilişkin eski fikirleri yeniden keşfetmek olarak düşünmek daha iyi olabilir.

İnsan programcılar yanlış yapma sorumluluğundan kaçınmak için onu alaycı bir şekilde kullanabileceğinden bazıları bu kavramı eleştiriyor. Ancak tamamen aynı eleştiriler şirketler için  de yapılabilir ve hiç kimse şirketleri ortadan kaldırmamızı önermiyor. Bunun yerine yasa, istisnai durumlarda insanların sorumlu tutulmasına izin veren ilkeler geliştirdi.

Potansiyel yeni tüzel kişilerden bahsederken iki şeyi hatırlamak önemli. Birincisi, aralarından seçim yapabileceğiniz uzun bir haklar listesi var ve bazı hakların verilmesi, hepsinin verilmesi anlamına gelmiyor.

Hayvanların zulmedilmeme hakları vardır fakat mülk sahibi olma hakları yoktur. Şirketlerin mülk sahibi olma hakları vardır ancak oy kullanma veya evlenme hakları yoktur.

Yapay zekaya bazı yasal haklar vermek, onlara insanlar ve hatta hayvanlar gibi davranmamız gerektiği anlamına gelmez. Bunun yerine, yasal haklara sahip yapay zeka daha çok bir şirket gibi olabilir. Bir yapay zeka tüzel kişisinin, tıpkı şirketlerin yaptığı gibi, nihai insan sahiplerine ve yöneticilerine sahip olması gerekir.

İkinci nokta, bir tüzel kişilikle hakların sorumluluklarla birlikte geldiğidir. Şirketler oluşturmak, bu şirket zarar verirse dava açacak bir kuruluş bulmayı kolaylaştırır. Şirketler kolektif eylemlere ve kolektif sorumluluğa izin verir.

Yüzlerce yıl önce insan amaçlarına hizmet etmek, girişimciler tarafından yenilikçiliği ve risk almayı teşvik etmek ve yasal talepler için bir hedef sağlayarak kamu üyelerini korumak için yapay tüzel kişiler yarattık.

Belki de robot haklarını korumak için ne yapabiliriz diye sormamalıyız. Robot haklarını korumanın bizim için neler yapabileceğini sormalıyız.

Jacob Turner, bir avukat ve Robot Rules: Regulating Artificial Intelligence (Robot Kuralları: Yapay Zekanın Düzenlenmesi) kitabının yazarıdır



https://www.independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: Sevgi Aydoğan

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU