Latin Amerika, Venezuela ve Alex Saab

Hüsamettin Aslan Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: Reuters

Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro'nun özel temsilcisi Alex Saab tutuklandı. Alex Saab'ın tutuklanması neredeyse tüm uluslararası ajanslar tarafından 'son dakika' imzalı olarak abonelere duyuruldu.

Elbette Alex Saab'ın 'kim olduğu' akla ilk gelen soru oldu. Ancak bölgeyi takip eden araştırmacı ve uzmanlar tarafından işadamı/diplomat/avukat gibi birçok kimlikle gayet iyi tanınan biriydi.

Kolombiya'da doğan Lübnan kökenli Alex Saab, Venezuela ve Karayip ada ülkelerin pasaportunu taşıyor.
 

Alex Saab.jpg
Alex Saab Moran / Fotoğraf: Twitter


Saab, İran'dan döndüğü sırada Atlantik Okyanusu'ndaki Cape Verde isimli ada ülkesinde yakıt ikmali yaptığı sırada tutuklandı.

Cape Verde makamları, Alex Saab'ın ABD tarafından Interpol bülteninde arandığı için tutuklanarak ABD'ye teslim edildiği açıkladı.

Alex Saab'ın diplomat kimliği uluslararası hukuk açısından 'dokunulmaz' kıldığı için gözaltı kararı Venezuela makamları ve Saab'ın ailesi tarafından sert bir şekilde eleştirildi.
 

Alex Saab Moran, 17 Ekim 2021'de Reuters'e sunulan bu fotoğrafta görülüyor.jpg
Alex Saab Moran, 17 Ekim 2021'de Reuters'ın servis ettiği bu fotoğrafta görülüyor


Alex Saab'ın adı, daha önce de Panama Papers ve Pandora Papers dokümanlarında Karayipler'deki serveti gündeme gelmişti.

Ancak Saab, bir süredir ABD'nin Venezuela'ya uyguladığı ekonomik ve siyasi ambargoya karşı, İran, Kolombiya, Rusya, Ekvador, Çin… gibi ülkelerle ekonomi temelinde anlaşmalar yapıyordu.

Özellikle Venezuela petrolüne karşı CLAP adı verilen gıda kutularının temin edilmesinde önemli bir aktör olarak Maduro hükümetine yardımcı oluyor, ticaret yapıyordu.
 

CLAP reuters2.jpg
Venezuela hükümetinin temel gıda malzemelerinin dağıtıldığı CLAP (Yerel Tedarik ve Üretim Komiteleri) programının paketleme merkezi  / Fotoğraf: Reuters


CLAP kutularında 2 paket mısır unu, 2 kilo pirinç, bir kilo Çin fasulyesi, 2 kilo makarna ve bazen bir litre yağ, yarım kilo süt ve bir kilo şeker bulunur. İthal edilen ülkeye göre 1-2 paket farklı ürün yer değiştirebilirdi.

Dolayısıyla Alex Saab, Venezuela hükümeti adına ithalat yapıyordu. ABD medyası ve Venezuela makamlarının açıklamaları birbirine zıt olduğu için tarafların argümanlarını 'iddia' olarak değerlendiriyoruz.
 

CLAP reuters1.jpg
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Savunma Bakanı Vladimir Padrino Lopez ile birlikte, CLAP programının paketleme merkezi ziyaretinde / Fotoğraf: Reuters


Ancak kesin olan bir şey var ki Alex Saab Ekim 2018'den bu yana, 2004-2011 yılları arasında Venezuela hükümeti arasında gerçekleşen kara para aklama 'iddiaları' nedeniyle Kolombiya'da soruşturuluyor.

Bu soruşturmalar sırasında Alex Saab'ın, vergi ve muhasebe denetçisi tutuklandı. Saab, Savcılık tarafından 5 iddiayla suçlandı. 

Bunun dışında 2013 yılında Ekvador'da Alvaro Pulido ve Alex Saab'ın 2015 yılında Fondo Global de Construccion de Ecuador şirketlerinde yolsuzluk skandalı nedeniyle tutuklanmasını talep eden bir soruşturma başlatıldı. Ancak dava reddedildi.

Aynı zamanda Saab, hem merhum Başkan Hugo Chavez hem de Nicolas Maduro ile iyi ilişkiler sürdüren devrik Senatör Piedad Cordoba ile iyi bir ilişki kurdu. Böylelikle Venezuela devletiyle de iş yapmaya başladı.

Latin Amerika medyasına göre, Paris ve Madrid'e seyahat etmekten, gayrimenkul ve lüks arabaya kadar pahalı hediyelerle senatör Cordoba ile yakınlaştı.

Alex Saab, BAE'den Meksika'ya, İran'dan Kolombiya'ya kadar birçok ülkeden Venezuela için gıda ürünleri ithal ediyordu.

Örneğin Saab, Hong Kong'da kayıtlı bir şirket olan Grand Group Limited sayesinde 2016 ve 2017 yılları arasında Venezuela'ya yaklaşık 1 milyar dolarlık gıda ve ilaç sattı.

Alex Saab ayrıca, Venezuela'da konut yapım işleri nedeniyle İtalyan ortaklarıyla milyar euroluk ihaleler yüzünden de tartışıldı.

Kolombiya Savcılığı ve Kriminal Soruşturma ve Interpol Müdürlüğü (DIJIN), 2004 ile 2011 yılları arasında 25.000 milyon dolarlık varlıkları aklamakla suçlanan Alex Saab'ın da aralarında bulunduğu 7 kişi hakkında 24 Eylül 2018'de tutuklama emri çıkardı ve ertesi gün bir operasyon gerçekleştirmeyi planladı.

8 Mayıs 2019'da Kolombiya savcılığı Alex Saab'ı kara para aklama, suç işlemek için komplo kurmak, yasadışı zenginleşme, hayali ihracat ve ithalat ve şirketi Shatex ile ilgili olayların ağırlaştırdığı dolandırıcılık suçlarıyla suçladı.

Temmuz 2021'de Birleşik Krallık, Kolombiyalı Alex Saab ve Alvaro Pulido Vargas'a yaptırım uyguladı. Gerekçe olarak bu yabancıların Venezuela hükümetinden gıda, ilaç ithalatı, ev ve diğer yapıların inşası için yasadışı bir şekilde milyon sözleşmeler yaptıkları gösterildi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Saab daha önce 2020 tarihinde de yine bir uluslararası seyahat sırasında gözaltına alınmış, daha sonra serbest bırakılmıştı.

Geçen hafta cumartesi günü ise (16 Ekim'de) Saab'ın Cape Verde'den ABD'ye iadesi gerçekleştirildi.

Nicolas Maduro, bu olayı "Saab'ın kaçırılması" olarak nitelendirdi. 

Venezuela, Saab'ın Cape Verde'de alıkonmasını ve Interpol tarafından keyfi ve yasadışı olarak gözaltına alınmasını kınadı.

Saab'ın CLAP gıda paketleri ticaretini garanti altına almak için adımlar attığını ileri sürdü.
 

ABD geçen temmuz ayında Saab'ı 'kara para aklamakla' suçlamıştı.jpg
ABD geçen temmuz ayında Saab'ı 'kara para aklamakla' suçlamıştı / Fotoğraf: Reuters

 

ABD, uluslararası hukuku ihlal etti

ABD Adalet Bakanlığı'na göre Saab ve ortağı Pulido'nun, 350 milyon dolardan fazla parayı yurt dışındaki hesaplara göndermekle suçlanıyor. 

Bu suçlamanın ise, hem Kolombiya hem de Venezuela vatandaşlığına sahip olan Saab'ın ABD yaptırımlarını atlatarak Venezuela için gıda, yakıt, ilaç ve diğer temel malları güvence altına almak amacıyla çok sayıda anlaşma müzakere etmesi sebebiyle yapıldığı ileri sürülüyor.

Amerikalı savcılar ayrıca, Saab ve ortağı Pulido'nun, yasadışı rüşvet gelirlerini Venezuela banka hesaplarından ABD finans sistemine aklamak için başkalarıyla birlikte komplo kurmakla suçlandıklarını açıkladı.

Savcılar, Saab'ın 350 milyon dolarlık varlıklarına el koymaya çalışıyor ve şimdiden onun ABD'deki banka hesaplarındaki yaklaşık 12 milyon dolarına el koymuş durumdalar. 

Ancak bu durum Saab'a yönelik ABD'nin apaçık siyasi amaçlar doğrultusunda hukuk dışı davranışını önemsizleştirmez.

Üstelik Cape Verde ile ABD arasında herhangi bir iade anlaşması yok ve Alex Saab gözaltına alındığında hakkında uluslararası bir tutuklama kararı da yoktu.
 

Saab ve Pulido, 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya Reuters.jpg
Saab ve Pulido, 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya / Görsel: Reuters


Washington'un taleplerine uysalca boyun eğen Cape Verde hükümeti, ülkenin kendi mahkemelerinin kararlarını geçersiz kıldı.

Temyiz süreci ve hiçbir yasal düzenlemeyi dikkate almadan ve Saab'ın avukatları ile ailesine hiçbir bildirimde bulunmadan ABD'ye ait uçakla Alex Saab'ı Miami'ye gönderdi.  

Venezuela, Saab'ın ülkenin büyükelçisi olduğu ve diplomatik bir pasaportla uçtuğu konusunda ısrar etti, bu da tutuklanması ve iadesini yasadışı ve diplomatik dokunulmazlığı koruyan Viyana Sözleşmesi'nin ağır ihlali haline getirdi. 

Venezuela hükümeti, Saab'ın ABD'ye iadesini "kaçırma" olarak nitelendirdi ve Mexico City'deki muhalefetle diyaloğu askıya aldı.

Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı, Saab'ın diplomatik statüsünün bakanlığa kaydedilmediğini veya kabul edilmediğini iddia etti.

Saab'ın savunma ekibi, "yabancı bir ülkenin başka bir ülkedeki özel elçisi veya büyükelçisinin, ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan herhangi bir kayıt veya kabul almak zorunda olduğu bir süreç olmadığını" iddia etti.

Saab'ın Miami'ye teslim edilmesi, Huawei Technologies yöneticisi Meng Wanzhou'nun İran'a karşı ABD yaptırımlarını ihlal ettiği iddiasıyla Kanada'dan; WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ı Birleşik Krallık'tan ABD'ye iade girişiminin bir parçası olarak karşılaştırılabilir.

Bu bağlamda, ABD'nin, uluslararası hukuku, diplomatik dokunulmazlık ve küresel ticaret norm ve kurallarını hiçe saydığını ifade edebiliriz.
 

İnsanlar, kara para aklama suçlamasıyla Cape Verde'den ABD'ye iade edilen Kolombiyalı işadamı ve Venezuela hükümet temsilcisi Alex Saab'a destek için 17 Ekim 2021'de Venezuela'nın Karakas kentinde toplandı.jpg
İnsanlar, kara para aklama suçlamasıyla Cape Verde'den ABD'ye iade edilen Kolombiyalı işadamı ve Venezuela hükümet temsilcisi Alex Saab'a destek için 17 Ekim 2021'de Venezuela'nın Karakas kentinde toplandı / Fotoğraf: Reuters


Kolombiya ve Meksika'da şüpheli ihracat ve diğer usulsüzlükler nedeniyle hakkında soruşturmalar yürütülen Kolombiyalı işadamı, Nisan 2018'de şirketlerini Ortadoğu'ya taşımaya karar verdi.

Ayrıca Saab Venezuela Merkez Bankası rezervlerinden alınan 7 tondan fazla Venezuela altınının Uganda'ya satışıyla ilişkilendirdi.

Alex Saab'a "kara para aklama", "suç işlemek için komplo kurma", "yasadışı zenginleşme", "hayali ihracat ve ithalat" ve "ağırlaştırılmış dolandırıcılık" gibi bir dizi suçlama yöneltildi.

Bazı Kolombiya ve Venezuela haberlerine göre ise, uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgili 'olası' bağlantılara da işaret ediyor. Ancak bu konuyla ilgili maddi bir kanıt veya delil şu ana kadar sunulmuş değil.

Yine Kolombiya ve Venezuela medyasına göre, Alex Saab'ın Bahreyn, Brezilya, Çin, Ekvator, Hong Kong, Hindistan, Kuzey Kore, Panama, Pakistan, Tayvan, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Türkiye'de şirketler kurduğunu iddia ediyor.

Kolombiya makamları, Venezuela ile yapılan anlaşmalar için alınan paranın ABD, Panama, Hindistan ve İsrail'deki bankalara kadar izlenebildiğini de açıkladı.

Aynı şekilde Kolombiya, Ekvador, Meksika ve Panama gibi ülkelerdeki şirketlerinde para transferleri için bir üs olarak kullandığını da iddia etti.
 

reuters2.jpg
Fotoğraf: Reuters


Sonuç olarak Alex Saab'ın kara para aklama suçundan ABD'ye iade edilmesi onu zor durumda bırakıyor.

Saab, Venezuela'nın mali sırları hakkında önemli bilgilere sahip olabilir, bu durum olası bir ceza indirimi konusunda savcılarla anlaşmasını gündeme taşıyacaktır.

Ancak Maduro hükümeti, Alex Saab'ın herhangi bir bilgi ifşası karşısında zor durumda kalabilir.

Zira Alex Saab, Miami Federal Mahkemesi tarafından 20 yıl boyunca ABD hapishanesine koyulabilecek 8 ayrı kara para aklama suçlamasıyla karşı karşıya.

Bu bağlamda ABD, yasadışı bir para transferinin önüne geçmek istiyorsa insan haklarına aykırı olarak Venezuela'ya yönelik ekonomik ambargoya son vermelidir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU