Su da petrol gibi "yatırım aracı" oldu: Borsada su kontratları işlem görmeye başladı

Dünyanın en büyük borsa işletmecisi CME grup 7 Aralık'ta Kaliforniya'nın 1.1 milyar dolarlık su varlığına dayalı vadeli kontratları işleme açtı

Özellikle Afrika'da suya erişim konusunda yaşanan sorun kuraklık ve küresel sıınma nedeniyle her geçen yıl artıyor / Fotoğraf: AFP

Küresel ısınma ve kuraklık tehlikesi bugünün gerçekliği haline gelmişken su, altın ve petrol gibi değerli yatırım araçları arasındaki yerini aldı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

ABD’nin sık sık kuraklık ve buna bağlı orman yangınlarıyla gündeme gelen en kalabalık eyaleti Kaliforniya'da yerüstü su kaynakları, artık vadeli işlemlerin konusu.

Dünyanın en büyük borsa işletmecisi CME Group, 7 Aralık’ta eyaletin 1.1 milyar dolarlık su varlığına dayalı vadeli kontratları işleme açtı. Türünün ilk örneği bu uygulama ile teoride, çiftçiler ve elektrik üreticileri gibi büyük su tüketicilerinin kuraklık kaynaklı fiyat değişimleriyle uğrayabilecekleri zarardan korunmaları hedefleniyor. Söz konusu kâğıt şubat vadede son olarak 508 dolardan işlem gördü.

Spekülasyon endişesi var

CME Group Küresel Hisse Senedi Endeksi ve Alternatif Yatırım Ürünleri Başkanı Tim McCourt, vadeli işlemler ile tüketicilerin kuraklık zamanında ihtiyaç duyacakları ekstra suyun fiyatını garanti altına alabileceklerini, böylece riskten korunacaklarını (hedge) söylüyor. Elbette kontratlar yalnızca çiftçilerin değil, finans piyasasının tüm aktörlerinin spekülasyonuna açık.

Konuya şüpheyle yaklaşan bazı uzmanlar ise, suyun insan yaşamı açısından vazgeçilmez önemine dikkat çekiyor. Uzmanlar bu tarz uygulamaların etik açıdan tartışmalı olduğuna vurgu yapıyor. Şu aşamada, su, yalnızca ufak bir bölgede sınırlı şekilde işlem görse de, yaygınlaşması halinde su fiyatlarına ilişkin spekülasyonların dramatik etkileri olabileceği endişesi dile getiriliyor.

Örnek olarak vadeli işlemlerde geçmiş yıllarda kakao ve soya gibi temel maddelerde yaşanan aşırı fiyat hareketleri gösteriliyor.

Bir kontrat 326 bin galon suya karşılık geliyor

Vadeli su kontratları, 2018’de oluşturulan Nasdaq Veles California Su Endeksi temel alınarak üretildi. Petrol ya da başka emtianın aksine, su kontratları ürünün fiziksel olarak takasıyla ilgili değil. Yani gerçekte kimse su teslim almıyor ya da satmıyor. Her bir kontrat yaklaşık 326 bin galon suya karşılık geliyor.

 

Hürriyet

DAHA FAZLA HABER OKU