Popüler YouTube video sitesinin arama motoruna "tahrif" kelimesini yazarsanız, karşınıza aşağıdaki gibi üç öneri çıkacaktır: İncil'in tahrif edilmesi, Kuran'ın tahrif edilmesi, son olarak da Tevrat'ın tahrif edilmesi.

Örneğin ilkini seçecek olursanız, farklı adreslere sahip ancak aynı düşünceye hizmet eden, onu açıklayan ve uzun uzadıya doğrulamaya çalışan binlerce bağlantı önünüze çıkar. Aynısı doğal olarak diğer iki öneri için de geçerli.

YouTube'dan çıkıp ünlü arama motoru Google'a gider ve arama kutusuna "nasıl bomba yapabilirim?" sorusunu yazarsanız, bu kez bomba yapımını öğreten ve bunun için gerekli malzemelerin listesini veren onlarca web sitesi önünüze serilir.

Bu siteler arasında örneğin, Arap Yarımadası el Kaidesi'nin yayınladığı süreli yayın dergisinin sitesi ile de karşılaşabilirsiniz.

Bu site aracılığıyla, tam anlamıyla bir terörist ve kışkırtıcı nitelikte olan söz konusu içeriği okuyabilir ve derginin dediği gibi "annenizin mutfağında" nasıl bomba hazırlayacağınızı öğrenebilirsiniz.

Benim açımdan, dünyanın asil hedeflere ulaşmasına yardımcı olan ve yüce hedeflerini gerçekleştirilmesini kolaylaştıran bu ağın, kısmen bir "suç aracı" haline geldiğine olan inancımı pekiştirmek için bu iki açık örnek yeterli.

Eleştirmenler bunun "aceleci bir yargı" veya "abartılmış bir korku" olduğunu söyleyeceklerdir. Ben de onlara basitçe şöyle diyorum; sorun, pozitif içerik seli içinde kaybolabilecek zararlı içeriklerin varlığı değil, internet ağının ve onunla birlikte sosyal medyanın işleyişinin doğası ve kullandığı yöntemdir, yani temelde algoritmaya dayanmasıdır.

Algoritmaya 9'uncu yüzyılda kendisini icat eden bilgin Ebu Cafer Muhammed ibn Musa el-Harizmi'ye izafeten Arapçada "Harizmiyye" adı verilmiştir.

En iyi ve basit tanımıyla algoritma, "İki sayıyı toplamak veya çıkarmak kadar basit veya sıkıştırılmış bir video dosyasını oynatmak kadar karmaşık olabilecek belirli bir görevi gerçekleştirmek için tasarlanmış bir dizi mantıksal matematiksel talimattır".

Gelgelelim arama motorları ve onlarla birlikte sosyal medya adı verilen araçlar, arama indeksinde belirli anahtar kelimelerle en alakalı sonuçları görüntüleyen bir mekanizma sağlayan algoritmaları ana çalışma aracı olarak kullanırlar.

Bunun anlamı; internet ve diğer popüler araçların, öncelikle kullanıcının ne aramak istediğini anlamaya veya tahmin etmeye çalıştıkları, daha sonra da kendisine abartılı sayıda cevaplar sunduklarıdır.

Kullanıcı aynı anda bu kadar aşırı, yoğun ve çeşitli içerik ile karşı karşıya kaldığında, bu bilgi alanı içinde kalır ve anlayışı bu alan ile sınırlanır.

Bu ise bilgisinin, becerilerinin ve tutumlarının şekillendirilmesine katkıda bulunarak, onu belirli bir karar ve davranışı benimsemeye sevk eder.

Daha ciddi olan, Harvard Üniversitesi'nden internet araştırmaları alanında uzman sosyolog Joan Donovan'ın da aralarında olduğu güvenilir bazı araştırmacıların, insanların da elektronik araçların kullandığına benzer algoritmalara sahip olduklarına, onların da kendi içlerinde anahtar fikir ve kelimeleri takip ederek, onlara bağlı ve onları temel alan bilişsel ve duygusal bir model oluşturduklarına inanıyor olmaları.

Bu bizi şu önemli sonuca götürüyor; aşırılığa eğilimli duygusal ve bilişsel durum ile şiddet, ayrımcılık ve nefret olaylarının çeşitli kaynakları vardır ve algoritma da bu temel kaynaklardan birini oluşturmaktadır.

İngiltere merkezli Uluslararası Radikal Hareketleri İnceleme Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre, sosyal medya çok sayıda terör örgütü için önemli bir sempatizan toplama, ilham ve bilgi kaynağı haline geldi. Suriye ve Irak'ta IŞİD'e katılan düzinelerce yabancı savaşçı üzerinde yapılan araştırmalar neticesinde, yüzde 80'inin bu siteler aracılığıyla örgüte katıldıkları ortaya çıktı.

Merkeze bağlı bir grup araştırmacı, bir yıl boyunca IŞİD saflarına katılan yaklaşık 190 yabancı savaşçının sosyal medyadaki faaliyetlerini takip ettiler.

Bu çalışmanın neticesinde, sosyal medya ağlarının, özellikle de Facebook, Twitter ve YouTube'un IŞİD olgusunun güçlenmesinde temel bir rol oynadıkları sonucuna ulaştılar.

"How Spies Think: Ten Lessons in Intelligence" adlı kitabında Sir David Omand, aktivistler, sosyal medya kanallarını "radikal eylemlere kışkırtmak ve düşmanlık duygularını körüklemek" için kullanmamış olsalardı, dünyada son yıllarda yaşanan şiddet olaylarının aynı etki ve büyüklükte olmayacağını söylüyor.

Washington'daki Capitol Binası'na düzenlenen baskına katılanlar, çeşitli faktörlerin etkisiyle bunu yaptılar. Bu faktörlerin en önemlilerinden biri, algoritmaların gücü ve internet ağındaki çalışma şeklinin onlar üzerindeki sonuçları gibi görünüyor.

Onlar artık başkanlık seçimlerinin hileli, korona salgınının Trump'a karşı bir komplo ve onun Tanrı tarafından onlara ve ülkelerine yardım etmek için gönderilmiş olduğuna tamamen ikna olmuş durumdalar.

 Algoritmaların çalışma yöntemini acilen gözden geçirmeliyiz.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat