Uber darboğazda: Sürücüleri başkaldırıyor ve halka arzdan heyecanlanan yatırımcılar bile kaygılı

Uber sırtından para kazandığı kişilerin çabalarını uygun bir biçimde ödüllendirmeyi garanti etmeli. Bunu reddetmesi, problemlerin biriktirilmesi anlamına gelir

Uber'in hisselerini halka arzı dikkatleri, sürücülerle yapılan yeni anlaşmaya çevirdi / Fotoğraf: The Independent 

Wall Street’in en gösterişli arabasının lastiği patlamış görünüyor.

Uber, hisselerini New York Menkul Kıymetler Borsası üzerinden satışa sunma planlarını açıkladığında, 100 milyar dolarlık bir değerden heyecanla söz eden uzmanları vardı.

Sonrasında değerler 90 milyar dolara düştü. Hisseler nihayet fiyatlandırıldığındaysa değer, 80 milyar doların biraz üstündeydi.

20 milyar dolar uçup gitti. Tabii ki gerçek bir paradan bahsetmiyoruz. Ve Uber hisse senedi prospektüsünde açık seçik yazdığı hedeflerinin hiçbirini gerçekleştiremeyebilir.

Bu gelişmeyi okuyanlar ve hisse senetlerinin büyük değer kaybetmesiyle sonuçlanan 1990’ların sonundaki dot-com balonunun nefesini ensesinde hissedenler yalnız değil.

Kriz patlamadan önce, finans uzmanı Warren Buffett teknoloji hisselerine el atmayacağını çünkü bunlara nasıl değer biçileceğini anlamadığını söylemişti. Çok şaşırtıcı değil, zira bunların çoğu ünlü hikayedeki kral gibi aslında olmayan 'görünmez elbiseler' giyiyordu. Ancak tarihin gösterdiği gibi, bazıları da sahiciydi.

Uber’i atmosferin dışına çıkacak kadar uçuran, pek çok yatırımcının teknolojik peri masallarına hoyratça para yatırmasını sağlayan şeydi: Kumar... Ya da belki Uber’in de 1 trilyon dolarlık değer yakalayan Amazon, Google ve Facebook örneklerini izleyeceğini uman bir temenni...

Uber bunu yaparsa, 80 milyar dolarla mı yoksa 100 milyar dolarla mı başladığı, önemsizleşir. Kimse de fazla takmaz. Elbette, eğer bu gerçekleşirse, bu çok büyük bir hadise olur. Kimse bunu kaçırmak istemez. Hiçbir fon yöneticisi, bu partiye neden katılmadığını açıklamak zorunda kalmak istemez.

En büyük rakiplerinin başına gelenler düşünüldüğünde, Uber ve danışmanları, risk almak konusunda iştahın azaldığı bir dönemde, yatırımcılara yutmaları için kemik atmak gerektiğine karar verdi.

Lyft halka açılırken hedefleri çok daha mütevazıydı. Piyasalara arz edilen ilk ulaşım şebekesi olarak kendisine biçilen değer de aynı şekilde mütevazıydı; 22,4 milyar dolardı (yaklaşık 133 milyar TL).

Bu hafta, Lyft'in hasılatının bir yıl önceki seviyeyi ikiye katladığını gösteren son çeyrek rakamları açıklandı. Ancak şirket, son çeyrekte 1,1 milyar doların (6,5 milyar TL) üzerinde değer kaybetti ki bu geçen yılın toplam değer kaybının üzerinde. Hisseler büyük zarar etti. Nasdaq’a girdiklerinden beri, tüylerinin yüzde 30’unu döken köpeklere döndüler. Lyft’in değeri şu an yaklaşık 15 milyar dolar (89 milyar TL).

Yatırımcılar, hisselerin satışa sunulduktan sonra bu kadar hızlı değer kaybettiği şirketlere olumsuz yaklaşıyor. Bu da şirketin para akışına ihtiyaç duyduğunda, kaynağa dönmesini zorlaştırabilir. Lyft, muhtemelen bunu bir yerde yapmak zorunda kalacak. Aynı şekilde Uber de... Lyft’in hedefinden daha büyük bir değerin peşinde olduğu için Uber buna çok daha yakın. Uber yemek teslimatı ve lojistiğe el attı. Nakliyenin Amazon’u olmak istiyor. Fakat batma riski de Lyft’in karşılaşacağından çok çok büyük.

 

 

Yatırımcıları hoş tutmayı deneme kararının akıllıca olduğunu farz edelim.

Uber, bu konuda endişelenmek için yeterli gerekçeye sahip.

Hisse senetlerinin arzı ve bununla birlikte şirket patronlarına verilen fantastik hisse senedi opsiyonları, dikkatleri bu hafta başı Atlantik'in iki yakasında da grevlere yol açan, sürücülere önerilen zayıf mukavelelere çevirdi.

Sürücüler, Uber’in müşteriye sunduğu fiyatları artırırken sürücülerden daha az komisyon almasını istiyor. İngiltere’deki sürücüler asgari bir ücret belirlenmesi için mücadele edebilir ve konuyu mahkemeye taşıyarak şirketi daha fazla zarara uğratabilir. Uber için Yüksek Mahkeme'nin huzuruna çıkma ihtimali başgösteriyor.   

Uber'in hisse senetlerinin arkasında bu insanların emeği yatıyor ve Uber, sırtından kazandığı kişilerin çabalarını hakkaniyetli biçimde ödüllendirmeyi garanti etmeli. Bunu reddetmesi, problemlerin halının altına süpürlmesinden başka bir manaya gelmez.

Ancak istikamet değiştirmeye kalkmak da mali sıkıntısını büyütecektir.

Amazon’un da gelişiminin benzer bir aşamasında, kar edip etmeyeceğine dair büyük bir şüphecilikle karşılaştığını söyleyenler var. Amazon’un kurucusu ve CEO’su Jeff Bezos şu an dünyanın en zengin adamı ve zamanında şirketten hisse senedi alanlar erken emekliliklerini karşılayacak parasal güce sahip.

Fakat Amazon’un başarısı ender görülen türden ve CEO’ların sihirli dokunuşa sahip olduğu şirket sayısı da çok değil. Uber'in kanıtlaması gereken çok şey var ve 80 milyar dolara düştüğünde bile, yatırımcıları ona bunun için fırsat tanıyacaktır. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Esra Güngör

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU