Adam kaçırmadan hapis yatıyordu, üç ay sonra Kırgızistan Cumhurbaşkanı oldu: Bir Sadır Caparov portresi

Devlet başkanlarının ayaklanmalarla devrildiği ülkede Caparov, daha da fazla yetkiyle ülkenin başına geçti

Hayatının üç buçuk yılını hapiste geçiren Caparov, bu zaman zarfında annesini, babasını ve oğlunu kaybetti (Reuters)

Orta Asya ülkesi Kırgızistan'da oyların yüzde 80'ine yakınını toplayan Sadır Caparov, ülkenin altıncı cumhurbaşkanı oldu. Seçmenlerin yüzde 80'inden fazlası, Meclis'in gücünün zayıflatılarak bu yetkilerin devlet başkanına verilmesini de kabul etti. 

Yalnız 97 gün önce bir "adam kaçırma" olayının faili olarak hapiste olan 52 yaşındaki isim, şimdiyse ülkeyi 6 yıl, hem de selefinden daha güçlü bir şekilde yönetme hakkını elde etti. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda en çok oyu alarak seçilen ilk kişi olarak ülke tarihine de geçti.

Hapisten çıktığı gün başbakanlık koltuğuna oturtuldu

Orta Asya'daki tek demokrasi olarak kabul edilen dağlık ülkede seçim kararı, elim ayında önceki hükümete karşı protestoların yükselmesinin ardından alınmıştı. 

Eylemler başladığında hapiste olan Caparov, 4 Ekim 2020'de yapılan parlamento seçim sonuçlarının iptalini talep etmek için meydanlara inen muhalifler tarafından 5 Ekim'de cezaevinden çıkarıldı. Ala-Too Meydanı'nda "Cumhurbaşkanımız" sloganlarıyla karşılanan Caparov, aynı gün başbakanlık koltuğuna oturtuldu. 

Başbakanlık binasını 5 gün boyunca ablukada tutan Caparov destekçilerinin talebi üzerine Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, 15 Ekim 2020'de görevinden istifa etme kararı aldığını açıkladı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

"Yoz bir milliyetçi" mi, "siyasi mahkum" mu?

Eski Milliyetçi Ata Yurt Partisi Milletvekili Sadır Caparov, dördüncü Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev'in iktidarı döneminde "valiyi rehin almak ve gösteriler düzenlemek" suçundan 11 yıl 6 ay hapse mahkum edilmişti. 

Caparov'a göre, bu karar siyasi. Muhalifleriyse onu organize suça bulaşmış, yoz bir milliyetçi olarak görüyor. 

Seçimde hile yapıldığını savunanlar da var. 10 Ocak'ta düzenlenen ve Caparov'un yüzde 79,18 oy aldığı seçimde katılım oranı yüzde 39'da kaldı. 

"Azınlık çoğunluğa uymalı"

Toplumu arkasına almaya çalışan yeni cumhurbaşkanı, pazar akşamı düzenlediği basın toplantısında ülkenin her şeyden önce siyasi istikarara ihtiyaç duyduğunu öne sürdü ve şu ifadeleri kullandı:

Bütün muhaliflere birleşme çağrısı yapıyorum, azınlık çoğunluğa uymalı. Zor zamanlarda göreve geldim, her yerde kriz var.

"O bir popülist"

Asya uzmanı Arkadi Dubnov, ülkesi Rusya'daki Ekho Moskvy radyosuna yaptığı açıklamada, Caparov'un Robin Hood'a benzemeye çalışan bir popülist olduğunu ifade etti. Devlet kurumlarının istikrarlı bir görüntü çizmediğini belirterek daha fazla karışıklığın kaçınılmaz olduğunu söyledi. 

6 milyon 300 bin kişinin yaşadığı eski Sovyetler Birliği ülkesinin bundan önceki 5 devlet başkanından üçü ayaklanmalarla gitti. 

New York Times'ın analizine göre, 1991'de bağımsızlığını kazanan Kırgızistan'da yoksulluk, aşiretçilik ve bölgecilik gibi sorunlar ön plana çıkıyor. Özellikle kuzey-güney ayrımı, hükümetlerin ülkenin tamamını kontrol etmesine engel oluyor. Ülkenin doğu komşusu Çin üzerinden yapılan kaçakçılık, pek çok hükümetin de doğrudan yolsuzluğa batmasına yol açtı. 

Putin'e göre Kırgızistan'ın bir numaralı sorunu

Ekim'deki protestoların ardından konu hakkında konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, şu ifadeleri kullanmıştı:

Kırgızistan'ın asıl sorunu, iç politikaları bazı Batı ülkelerinin kalıbına uydurmaya çalışması. Her zaman trenin önünde koşmaya çalışıyorlar. Diğer yandan, örneğin Fransa'da görülen siyasi bilinç ve kurumsal olgunluk seviyesinden de uzaklar.

Caparov, Putin gibi popülist liderlerin yolunu izleyerek daha güçlü bir cumhurbaşkanı oldu. Ancak bu yöntem devrilme riskini de taşıyor. 2005-2010 arasında ülkenin ikinci devlet başkanı olan ve Caparov'un başdanışmanlığını yaptığı Kurmanbek Bakiyev, kanlı protestolar yüzünden ülkeden kaçmak zorunda kalmıştı. Ülkenin yeni devlet başkanı gücünü perçinlerken göstericileri kışkırtmamanın yolunu bulabilecek mi, bunu zaman gösterecek.


Independent Türkçe, New York Times, AA

DAHA FAZLA HABER OKU