Çin Komünist Partisi (ÇKP) üyesi Uygur bilim insanı Rahile Davut'un kızı Akida Pulat, üç yıldır kendisinden haber alınamayan annesini bulmaya çalışıyor.

Gerek Çin'de gerekse dünyada tanınmış bir isim olan Eski Uygur Kültür ve Medeniyet Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Dr. Rahile Davut, Aralık 2017'de Pekin'e gitmek üzere yola çıktı ancak o zamandan bu yana kendisinden haber alınamadı.

Kızı Pulat, Davut'u 2016'dan bu yana şahsen görmemişti fakat yaptıkları günlük telefon görüşmeleri birbirlerinden haberdar olmalarını sağlıyordu. Annesi aramalarına cevap vermeyi bıraktığında, Pulat'ın babasına ve büyükannesine gönderdiği mesajlar, "Sabırlı ol" tesellileriyle geri çevrilmeye başlamıştı. Pulat, hükümetin hatasını anlayıp annesini serbest bırakacağına inanıyordu ancak beklediği gün hiç gelmedi.

Pulat bu yıl Anneler Günü'nde YouTube'da paylaştığı bir videoda, dışarıda kendisini dinleyen ve annesinin nerede olduğunu bilen birilerine ulaşma umuduyla konuşarak, "Anneler Günü kutlu olsun demek istiyorum ancak o beni duyamıyor. Anne, Anneler Günü'nün kutlu olsun" demişti.

Pulat mesajında, "Aradan 2,5 yıl geçti. Gün geçtikçe kendimi o kadar çok yıkılmış hissediyorum. Açıkça konuşursam diğer aile üyelerini tehlikeye atabileceğimi ya da seni daha kötü bir duruma sokabileceğimi bilsem bile konuşmaktan kendimi alamıyorum. Bunu düşünemiyorum bile çünkü bazen kendimi o kadar yıkılmış hissediyorum ki senin adına konuşmak istedim" ifadelerini kullanmıştı.

Bir başka mesajındaysa, "Anne, durumunu veya sağlığını bilmiyorum. İyi misin? Yüzünü görene kadar, seni evde görene kadar, normal hayatına döndüğünü görene kadar durmayacağım. ‘Annem nerede?' diye sormayı bırakmayacağım" diye konuşmuştu.
 

Geçen zaman içinde sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımlarla annesini bulma arayışını sürdüren Pulat, 22 Kasım'da Twitter'da yazdığı bir iletideyse, "Annem bir bilim insanı, suçlu değil. Azınlık topluluklarının folklorunu ve kültürel geleneklerini inceliyor. Halkının kültürünü ve tarihini tanıttı. Çin hükümeti tarafından dayatılan sıkı sansür altında araştırma yapıyordu" dedi.

Ödülünü kızı teslim aldı

Diğer taraftan akademisyenlerin ifade özgürlüklerini teşvik etmeyi amaçlayan New York merkezli "Scholars at Risk" (Risk Altındaki Akademisyenler) ağı, Davut'u kısa süre önce 2020 "Düşünme Cesareti" ödülüne layık gördü.

Ödülün Davut'a, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde akademik özgürlükleri hedef alan baskılar kapsamında susturulan, tutuklanan ya da ortadan kaybolan 386 bilim insanı ve akademisyen adına verildiği belirtildi.

Annesinden yıllardır haber alamayan Pulat, Davut'un gıyabında verilen ödülü geçen hafta video konferans aracılığıyla düzenlenen bir törenle teslim aldı.
 

Gelişmeyi The Diplomat sitesindeki köşesinde aktaran Ruth Ingram, Uygur akademisyen Davut'la yakınlıkları ve bu ismin yaşadıklarıyla ilgili şunları söyledi:

Davut vatanına, kültürüne ve sevdiği insanlara bağlıydı. Kahve ve çikolata eşliğinde saatlerce oturup, köylülerden topladığı öykülerden ve büyük kalabalık köy pazarlarını ziyaret ederken tanık olduğu ve yakalamaya çalıştığı geleneklerden bahsederdik. 100'ün üzerindeki yaşlılardan duyduğu kayıp şarkıları sevinçle anlatırdı.

Pekin'deki hükümet politikaları ve entrikaların yanı sıra ayrılıkçılık ve bağımsızlık tartışmaları ona soğuk geliyor gibiydi ve gizemli bir şekilde tutuklanana kadar 30 yıl boyunca Komünist Parti'nin sadık bir üyesi olmuştu. Kızının, annesinin ortadan kayboluşu yüzünden hem şaşkınlık hem de hayal kırıklığı yaşamasının nedeni budur.

Independent Türkçe, The Diplomat