Cezayir Devlet Başkanı Abdulmecid Tebbun’un Tunus’a yapacağı ziyaret için hazırlıklar başladı. Ziyarette, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerde bir ilk olan stratejik işbirliği anlaşması imzalanacak. Bununla birlikte ziyaret sırasında ‘komşu ülkeler’ mekanizması çerçevesinde Libya dosyasıyla ilgili yakında yapılması planlanan bir duyuru ele alınacak.
Tunus Dışişleri Bakanı Osman el-Cerandi, Cumhurbaşkanı Tebbun’un yakında gerçekleşmesi beklenen ziyaretine yönelik hazırlıklar çerçevesinde Cezayir’in Tunus Büyükelçisi Azuz Baalal ile görüştü.
Tunus Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Bakan Cerandi'nin iki ülkenin yönetiminin, karşılıklı yarar sağlayan ekonomik projelerin önünü açacak ikili işbirliği düzeyinde nitelikli bir sıçrama gerçekleştirmeye yönelik çabalarını somutlaştırma çağrısında bulunduğu kaydedildi.
Açıklamaya göre Arap ülkeleri ve Akdeniz bölgelerindeki mevcut gelişmelerin, daha fazla koordinasyon ve istişare gerektirdiğini söyleyen Ceradi, iki ülkenin karşılaştıkları zorlukları aşmak için ortak eylemlerde bulunmalarına ihtiyaç duyulduğu, bu yüzden ikili işbirliğini düzenleyen yasal çerçeveyi geliştirmeyi ve ortak çıkarlara hizmet edecek şekilde zenginleştirmeyi önerdiğini belirtti.
Öte yandan Cezayir’in Tunus Büyükelçisi, iki kardeş ülke arasındaki stratejik ilişkileri överek, Cezayir'in ortak çıkar elde etmek için işbirliği alanlarını çeşitlendirmeyi istediğini vurguladı. Büyükelçi, başta Libya dosyası olmak üzere, bölgesel ve uluslararası ortak ilgi dosyalarında koordinasyon ve istişare düzeyini yükseltmenin önemli olduğuna işaret etti.
Libya dosyasında komşuluk
Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, Libya ile ilgili bir ‘Cezayir-Tunus Girişimi’ başlatma niyetinde olduklarını açıkladıktan sonra bu konuda ne Tunus’tan ne de Cezayir’den herhangi yeni bir haber gelmedi. Ancak Cezayir Dışişleri Bakanlığı'na yakın kaynaklara göre bu konuda Tunus'tan Tebbun’a ilk kez Kuzeybatı Afrika bölgesinde bir ülkeye yapacağı ziyaretine ivme kazandıracak bir ‘duyuru’ için düzenlemelerin yapıldığı bildirildi. Tebbun’un 2019 sonlarında cumhurbaşkanlığına gelmesinden bu yana sadece iki kez yurtdışı ziyareti gerçekleştirdiği biliniyor. Tebbun, bu ziyaretlerin ilkini Suudi Arabistan’a, ikincisini ise Berlin’deki Libya'ya konulu konferansa katılmak üzere gittiği Almanya'ya gerçekleştirdi.
Tunus Dışişleri Bakanı da Libya dosyasına yönelik bir takım hazırlıklar yapıldığını inkâr etmedi. Bakan Cerandi, ‘ayrımcılık veya dışlama olmaksızın, tüm Libyalıların katıldığı siyasi bir çözümün ele alınması gerektiğini’ belirterek, komşu ülkelerin, Libya’da ve tüm bölgede krizi, güvenlik ve istikrarı koruyacak şekilde çözmeyi amaçlayan her siyasi süreçte önemli bir role sahip olduğunu’ vurguladı.
Konuya ilişkin İndependent Arabia’ya değerlendirmelerde bulunan siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler profesörü Elvafi Buşmah, "Libya dosyası barışçıl bir yöne doğru ilerliyor. Birkaç hafta sonra Cenevre'de yeni bir hükümetin kurulması için müzakereler yapılacak. Ancak Libya’da mevcut durumdan farklı bir duruma geçişin detayları, Tunus ve Cezayir'i de ilgilendiriyor. İki ülke ortak bir duyuru ile Libya’ya yönelik uluslararası çabaların sürmesi için baskı yapmak istiyorlar" ifadelerini kullandı.
Prof. Buşmah sözlerine şöyle devam etti:
"Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Libya diyaloguna doğrudan büyük bir ilgi gösterirken, Cezayir, İsviçre’nin Cenevre kentindeki ve Fas'taki Libya konulu müzakerelerde yaşanan gelişmeleri izliyor ve Libya dosyasındaki herhangi bir gelişmeye itiraz ediyor gibi görünmüyor. Ancak bununla birlikte müzakerelerin sonuçlarıyla ilgilenen komşu ülkeleri diğer ülkelerden önce sürece dahil ederek çözüme ulaşılması konusunda ısrar ediyor."
Tunus, Libya dosyası ile ilgili uzmanları bir araya getirecek toplantılara ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Dolayısıyla, Cezayir'in güvenlik nedenleriyle yıllar önce Tunus'a taşıdığı Libya’nın başkenti Trablus’taki büyükelçiliğini yakında yeniden Trablus’a taşıyacağına dair söylentilerin ortasında, Tebbun’un ziyareti sırasında iki komşu ülkenin Libya ile ilgili yapacağı duyuru, ‘Libya'da sivil demokratik bir devletin kurulması ve yeniden yapılanma düşüncesinin başlangıcı’ ile ilgili olabilir.
Stratejik anlaşmalar
Cezayir ve Tunus cumhurbaşkanları, iki komşu ülkenin ‘ideal’ ilişkisinin hiçbir zaman stratejik işbirliği seviyesine ulaşmadığı ve ‘aralarındaki insani bağların güzelliği’ ile yetindiği konusunda hemfikirler. Cezayir, Tunus'un başlıca doğalgaz sağlayıcısıyken Tunus tarım ürünlerinde Cezayir için önemli bir pazar ve başlıca turist kaynağı. Aynı şekilde iki ülke güvenlik ve terörle mücadelede önemli birer ortaklar. Tunus Cumhurbaşkanı geçtiğimiz Şubat ayında Cezayir'e bir ziyaret gerçekleştirirken bu ziyaretin doğrudan iki ülke arasındaki koordinasyona yönelik sonuçları olması dikkat çekiciydi.
Bu bağlamda İndependent Arabia’ya konuşan Nureddin Şerşali, Tebbun ve Said arasında düzenli olarak telefon görüşmeleri gerçekleştirildiğini ve açık telefon politikasıyla sürekli ve karşılıklı olarak istişarelerde bulunduklarını söyledi. İki ülke arasında mevcut düzeydeki ilişkilerin Cezayir’in eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde de var olduğuna dikkati çeken Şerşali, "Ancak Tunus tarafı, Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi’nin, ‘aralarındaki eski kardeşlik ilişkilerine’ dayandırarak Buteflika ile görüşmek için Cezayir'e sık sık yaptığı ziyaretlere karşı temkinliydi. Bu nedenle, Tunus’un eski Cumhurbaşkanı Baci Kaid es-Sibsi de Buteflika ile olan dostluğuna güvendi ve mesele bir tür rekabete dönüştü. Cezayir ve Tunus'un Kuzey Afrika ülkeleri arasında ideal ilişkileri var. Ancak bununla birlikte diplomatik, güvenlik, ekonomik ve stratejik anlaşmalara da ihtiyaçları var. Ayrıca Cezayir, içinde bulunduğu mali zorluklar nedeniyle doğu komşusu üzerindeki baskıları takip ediyor" yorumunda bulundu.
Enerji alanında işbirliği
Cezayir’de yayınlanan bir gazetenin Cezayir ulusal petrol şirketi Sonatrach’ın Tunus’a tedarik edilen doğalgaz miktarını azaltabileceği şeklindeki haberinin ardından Tunus Enerji, Madenler ve Yenilenebilir Enerji Bakanlığı bir açıklama yaparak, son dönemde Cezayir'in Tunus'a doğalgaz tedarik etmeyi durdurabileceği söylentilerini yalanladı. Her iki tarafın da bu söylentileri yalanlamasına rağmen konu, iki ülke arasında enerji alandaki stratejik anlaşmaların gücünü zayıflatmaya başladı.
İki ülke geçtiğimiz yılın yazında enerji fiyatlarında güncellemeye giderek aralarındaki bir anlaşmazlığın üstesinden gelmeyi başardı. İki ülke arasında enerji alanında yapılan ilk anlaşma 1997 yılında imzalanırken son güncelleme ile yüzde 20 artış yapılırken anlaşma süresi 2027’e kadar uzatıldı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independentarabia.com/node/152241
