Putin, takdirle mi teşekkürle mi geçecek?

Prof. Dr. Nadir Devlet Independent Türkçe için yazdı

Görsel: Sergey Elkin / Svoboda

Rusya Federasyonu’nda Anayasa değişikliği için referandum oylaması başladı. 1 Temmuz’da tamamlanacak oylamadan sonra sonuçlar, öyle veya böyle belli olacak. 

Putin’in hakimiyeti başladığında doğan çocuklar şimdi 21 yaşında, yani ondan başka lider tanımıyorlar.

Acaba bir çeşit “Stockholm sendromu” etkisiyle mi oy verecekler?

Forbiden Opinion’a göre, bu bir saray darbesi. Putin’in bu adımı anayasaya aykırı ve dolayısıyla Devlet Başkanlığı kanunsuz.  

Moskova ve diğer büyük şehirlerde katılım düşük olacak diye tahmin edildi. Bu yüzden de Putin yönetimi devlet memurlarına baskı uyguladı.

Open Media’ya göre, yerel yönetimlere bölgelerindeki seçmenlere baskı uygulamaları ve evet oyunun yüzde 65’ler civarında olmasını sağlamaları talep edildi.

Gözlemci Nina Kurtyukova ise, devlet görevlilerine hemen online olarak oylamaya katılmaları talep edildiğini yazıyor.

Katılımı her şekilde sağlamak için hemen her yere seçim sandıkları yerleştirildi.

Araba bagajları, park halindeki otobüsler, ağaç kovukları, parklardaki banklar, futbol sahaları, çadırlar, aklınıza ne gelirse sandıklarla donatıldı.
 

r.jpg
Fotoğraf: Alexel Andronov (TASS)


Sıkça tutuklanan muhalefet lideri Aleksey Navalni'ye göre, referandumun tek amacı Putin'in görev sayacını sıfırlamak ve ona ömür boyu başkanlık hakkı vermek.

Oylama öncesi destekçilerine referandumu boykot etme çağrısı yaptı.

Rossia-1 televizyonunun ayın 25’inde Navalni’yi programına davet etmesi şaşırtıcı bir gelişme olarak yorumlandı. Çünkü bütün medya Putin’in kontrolünde. 

Anayasa referandumu, koronavirüs salgınının ağır etkisinde sürüyor. Rusya vaka sayısında dünyada üçüncü ülke konumunda.

Sağlık yetkilileri bu şartlarda oylama yapılması çok riskli diye yöneticileri uyarmışlardı.

Daha fazla oku

Putin, anayasa değişikliğini gerçekleştirmek için her türlü propaganda yoluna gitti.

1,5 milyar dolara mal olan bir askeri resmigeçit yaptırdı.

Ona göre bunun kabul edilmesi şart, Rusya için olmazsa olmaz bu.

Anayasanın değişen maddelerinde dikkati çekenleri ise şöyle özetleyebiliriz: 


Ulusal üstünlük kanunu

Rusya anayasası uluslararası anlaşmalar ve diğer hukuki fiillerden üstün olacak. Vatandaş haklarını ihlal ettiği için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından milyonlarca avro ödemeye mahkûm edilen Rusya, bu kanun maddesi ile bu “beladan” kurtulacak. 


Heteroseksüel evlilikler

“Evlilik erkek ile kadın arasında gerçekleştirilen bir birlikteliktir” şeklinde, kanundaki yerini alıyor. Böylece Avrupa’da ve ABD olduğu gibi eşcinsel evlilikler, onların evlat edinme hakları engellenmiş oluyor. 


Tanrıya inanç

Yeni anayasada her ne kadar Rusya’nın dünyevi bir devlet olduğu vurgulanıyorsa da Ortodoks kilisesinin ısrarlı talebi ile Rus halkının “Bog” (tanrı) inancı da vurgulanıyor.

Böylece laisizm prensipleri reddedilmiş oluyor. Bunun diğer inançlarda olan topluluklara zararı dokunacağı ise aşikar.


Kremlinin gücü artıyor

Anayasa değişikliği ile başkanlık sistemi bölgesel ve yerel yönetimlere karşı daha güçlü duruma geliyor.

Federal yönetim dilerse, önceleri yerel yönetimler tarafından çözülen herhangi bir meseleye doğudan müdahale edebilecek. 

Bunun dışında Federal yönetim önemli bulduğu takdirde yeni federal bölgeler tesis edebilecek. Böylece bir bölgeyi adı geçen cumhuriyetten ayıracak ve burayı yeni Federal Bölge olarak ilan edecek.

Örneğin 1 milyon nüfuslu başkent Kazan’ı, Tataristan’dan ayırabilecek. 

Putin’e bahşedilen haklar bununla bitmiyor.

Başkan, Anayasa Mahkemesi'nin üyelerini, başbakanı azledebiliyor. Aslında şaşılacak bir durum, bundan önce de kendi Başbakanı olan Dimitri Medvedev’i istifa ettirmişti. 


Bölgelere ayrılma hakkı menediliyor

Bu 2014’te Ukrayna’dan ilhak edilen Kırım’ın geri dönmemesini sağlamak için yapılan bir anayasa maddesi değişikliği oluyor.

Bu önemli maddeye göre, ülkenin bir bölümünün Rusya’dan ayırma teşebbüssü, buna teşvik veya bu bölge Rusya’nın değil diye iddia etmek, yazmak veya söylemek anayasaya aykırı ekstremizim suçu olacak.

Yani Rusya’daki azınlıkların tarihçileri zaten pek yazamıyorlardı, şimdi kendi tarihleri ile ilgili gerçekleri hiçbir şekilde yazamayacaklar demektir. 


Ekonomik reform

Bu madde emeklilerin enflasyon karşında kayıplarını karşılama ve asgari ücret garantisi veriyor.

Anlaşılan bu madde koronavirüs nedeni ile işini kaybedenlerin referandumu desteklemelerini sağlamak için eklenmiş olmalı. 


Kurucu Rus halkı

Ancak azınlıklar için hiç de hoş olmayan maddelerden biri de Rus halkının devleti kuran halk olarak anayasaya eklenmesi oldu.  

Sosyalist rejimi kurmak için birlikte mücadele ettikleri diğer etnik gruplar kurucu olarak kabul edilmiyor.

Böylece Rus dili, devlet dili statüsünü kazanıyor. Ülkedeki diğer resmi diller ikinci plana düşüyor. 


Anayasa değişikliğinin Putin için önemi

Bu anayasanın Putin için önemi 2036 yılına, yani 83 yaşına kadar iktidarda kalmasına imkan sağlamasıdır.

Rusya'nın ünlü blog yazarlarından Yuri Dud, Putin'in 2036 yılına kadar iktidarda kalmasının yolunu açan referandum için "namussuzluk" yorumunu yaptı.

Zaten anayasadaki yeni bir madde Putin’e ömür boyu dokunulmazlık garanti ediyor.

1999 yılında Putin iktidarı alırken halefi Yeltsin’e de bu garantiyi vermişti. Eski Sovyet kökenli liderlerde bu bir gelenek olsa gerek.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Saparmurat Niyazov namı diğer Türkmenbaşı, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rohman hem kendi hem ailesi için dokunulmazlık aldılar.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve eşi de ömür boyu dokunulmazlık alanlar kervanında bulunuyor.

Anlaşılan haklı bir korkuları olsa gerek. 

İşin ilginç tarafı 22 cumhuriyetin parlamentolarında bu anayasa değişikliği epey önceden onayladılar.

Tataristan parlamentosunun 100 üyesinden 99’u “Evet” oyu verirken, tek bir Şair Rkail Zeydullah “Hayır” oyu verdi. 


Seçim adil olacak mı?

Bu konuda bazı şüpheler şimdiden oluştu. Telekanal Dojd (yağmur televizyonu) muhabiri Pavel Lobov, Moskova’da başta 141 numaralı seçim merkezinde oy kullandı, bir saat sonra elektronik oylamada yararlanarak tekrar oy verdi.

Bunları videoya kaydederek, izleyicilerine de gösterdi. 

Bunun üzerine Vasiliy Vaysenberg adlı uzman, Moskova’da elektronik oylama sistemine kayıtlı olan milyonlarca kişinin referandumda en az iki kere oy kullanmasının mümkün olduğunu öne sürdü.

Rusya Merkezi Seçim Komisyonu oylamanın ilk gününde yerinde ve elektronik oylamaya yüzde 9,2’lik bir katılım olduğunu belirtti.

Moskova ve Nijni Novgorod kentlerinde 618 bin 200 kişi online oy vermek üzere baş vurmuşlar. Bunların yüzde 52,8’i oyunu kullanmış. 


Sonuç

Oylama sonucunda Anayasa değişikliği kabul edilirse, gazeteci ve gözlemci Pavel Luzin’in ifadesine göre, en azından 30 ana kanun maddesi değişecek veya revize edilecek.

Bu ise Rusya’nın “pandemiden sonra barbarlaşmasına yol açacak” (region.expert/gothic/).

Bunun yakın bir örneğinin ise Kırım’ın ilhakını anında kabul etmede görmekteyiz.

Bundan önce de Putin, katılımın düşük olması dolayısıyla az bir oyla devlet başkanı seçilmişti.

Muhtemelen bu referandum da böyle, Putin lehine sonuçlanacak.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU