Gökbilimciler kara delik bulmacasını çözebilecek "gizemli bir cisim" tespit etti

Araştırmacılar bu devasa gökcisminin, astrofizikle ilgili bildiklerimize dair kavrayışımızı değiştirmeden açıklanamayacağını ifade etti

Ağustos 2019'da Güneş'ten 23 kat büyük bir kara deliK, Güneş'in 2,6 katı büyüklüğündeki bir nesneyle çarpıştı (AFP)

Bilim insanları uzayda kara deliklerle ilgili bilinmezlerden birini çözebilecek "gizemli bir cisim" buldu.

Yeni nesne, araştırmacıların evren boyunca aradığı, kayıp gibi görünen "kütle aralığına" uyuyor. Araştırmacılar, ömrünü tüketen yıldızların bu gizemli aralıkta bir şey bırakıp bırakmadığını bilme olanağına sahip değil ve bu nedenle aralığa oturan herhangi bir nesne bulmak çok zor.

Northwestern Üniversitesi'nden Vicky Kalogera şunları ifade etti: "Onlarca yıldır bu bilinmezi çözmeyi bekliyorduk. Bu cismin bilinen en ağır nötron yıldızı mı yoksa bilinen en hafif kara delik mi olduğunu bilmiyoruz. Ancak iki türlü de bir rekor kırdı."

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Araştırmacılar, yeni gökcismini Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalga Gözlemevi (LIGO) ve Virgo Gözlemevi'ni kullanırken elde ettikleri "son derece sıradışı" sinyaller sayesinde keşfetti. Bu iki gözlemevi tarihte ilk kez yerçekimsel dalgaları saptamalarıyla da tanınıyor.

Yeni makalenin ortak yazarlarından, LIGO Bilimsel İşbirliği'nin sözcüsü ve Wisconsin-Milwaukee Üniversitesi profesörlerinden Patrick Brady şunları söyledi:

Bu, bilim insanlarının nötron yıldızları ve kara delikler üzerine nasıl konuştuklarını değiştirecek. Bu kütle aralığı belki de gerçekte hiç var olmadı. Gözlemsel kabiliyetlerdeki sınırlamalar nedeniyle olmuş olabilir. Zaman ve daha fazla gözlem bunu gösterecek.

En büyük kütleli yıldızlar ömürlerini tükettiklerinde, kendi yerçekimleriyle içine çöker ve kara deliğe dönüşür. Daha az kütleli olanlarsa süpernovaya dönüşerek patlar ve arkalarında nötron yıldızı denilen parçalar bırakır.

En en büyük kütleye sahip nötron yıldızları, Güneş'in 2,5 katı kütleye sahipken, en küçük kütleye sahip kara delik, Güneş'in 5 katı kütleye sahip. Bu da kütle aralığı problemini ortaya çıkarıyor. Bu tuhaf aralıkta hiçbir şeyin bulunamaması gerçeği, araştırmacıların kafasını karıştırıyordu.

Şimdi bilim insanları bugüne dek bilinen en büyük kütleli nötron yıldızıyla, en küçük kütleli kara delik arasında kalıyor gibi gözüken bir nesne tespit etti. Nesne, Güneş'in 2,6 katı kütleye sahip ve bu da onu aralığın içine yerleştiriyor. Her ne kadar geçen yılın ağustos ayında keşfedilmiş olsa da, 23 Haziran'da yayımlanan yeni bir makaleyle bildirildi.

Yeni nesnenin keşfi, Güneş'in 23 katı kütleye sahip bir kara delikle birleşirken yapıldı. Bu olay, uzay boyunca yayılan yerçekimsel dalgaların yayılmasına neden oluyor ve Dünya'daki gözlemevlerinde saptanabiliyor.

Nesneyi keşfeden astronomlar, keşfin çoktan yıldızların nasıl ömrünü doldurduğu ve nasıl ikili sistemler halinde eşleştikleriyle ilgili kavrayışımızda sorgulamalar başlattığını belirtiyor.

Yerçekimsel Dalga Astronomisi Enstitüsü'nde öğretim görevlisi ve LIGO gözlemevi ekibinin üyesi olan Dr. Patricia Schmidt şunları söyledi:

Bu birleşme olayı, bu zamana kadar yerçekimsel dalgalarda gözlemlenenler arasında en sıradışı olanlardan biri. Bu bizim daha hafif olan eşin doğasıyla ve nasıl bu sınırlarda oluştuğuyla ilgili kavrayışımızı zorluyor. Bu bir süreliğine astrofizikçileri meşgul edecek.

Kütle aralığının ortasına yerleşen yeni gökcismi aynı zamanda başka soruları da gündeme getirdi. Cisimle, cismin birleşmekte olduğu kendisinden 9 kat daha büyük eşi kara deliğin kütleleri arasındaki devasa uçurum, kara deliklerin ve nötron yıldızlarının nasıl oluştuklarıyla ilgili teorileri sınıyor gibi duruyor.

Bilim insanları bunun yerçekimsel dalga olaylarında şimdiye dek gözlemlenmiş en büyük uyumsuzluk olduğunu belirtiyor.

Kalogera şöyle açıklıyor: "Bu, böylesi büyük bir kütle oranına sahip gökcisimleriyle, kütle aralığında bulunan düşük kütleli eşten oluşan yoğun gökcisimlerinin birleşmelerine dair mevcut teorik modellemeleri sınıyor. Bu keşif, bu olayların öngörülenden daha sık gerçekleştiği anlamına geliyor. Keşif bunu gerçekten merak uyandırıcı düşük kütleli bir cisim yapıyor"

Bu gizemli cisim bir kara delikle birleşen bir nötron yıldızı olabilir. Teorik olarak beklenen heyecan verici bir olasılık ancak gözlemsel olarak henüz doğrulanmadı. Bununla birlikte, Güneş'imizin 2,6 katı kütlesinde olması, nötron yıldızlarının azami kütlesiyle ilgili günümüz öngörülerini aşıyor. Belki bunun yerine şimdiye dek saptanan en hafif kara delik de olabilir.

Araştırmacılar bu yerçekimsel dalgaları tespit eder etmez, bu gökcismini ve birleşmeyi görmek için büyük bir çaba sarf etse de optik teleskoplar aracılığıyla vakaya dair herhangi bir kanıta ulaşamadılar.

Astronomlar, aradaki bu kütle farkının, gizemli cismin Dünya'dan takip edilebilir herhangi bir ışık yaymasına izin vermeden büyük kütleli kara delik tarafından yutulmuş olması anlamına gelebileceğini ifade etti.

Olayın çarpıcı ve yıkıcı doğası, aynı zamanda nesne tamamen yok edilmeden önce, araştırmacıların nesneyi daha iyi gözlemlemesi için hiçbir yol bırakmaması anlamına geliyor. Ancak bilim insanları bu kütle aralığında daha fazla nesne bulmak, nasıl oluştuklarına dair daha fazla bilgi sağlamak ve aslında ne olduklarını öğrenmek için gözlemlerinin devamını gerçekleştirmeyi umuyor.

LIGO Bilimsel İşbirliği'nin üyelerinden ve Cardiff Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi Charlie Hoy şunları söyledi:

Bu tamamen yeni sayılabilecek bir yoğun ikili gökcisimleri öbeğine atılan ilk bakış. Gerçekten heyecan verici olan şeyse bunun sadece bir başlangıç olması. Alıcılarımızın sayısı ve hassasiyeti arttıkça, bu sinyallerden çok daha fazlasını gözlemleyeceğiz ve Evren'deki nötron yıldızı ve kara delik öbeklerini kesin olarak belirleme imkanına kavuşacağız.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU