Koronavirüs nedeniyle yapılan yardımlar ve sağlanan haklar nelerdir?

İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Kaya, koronavirüs nedeniyle yapılan yardımlar ve sağlanan haklar hakkında merak edilenleri Independent Türkçe için cevapladı

Fotoğraf: AA

Tüm dünyada olduğu gibi, ülke olarak bizde zor günler geçiriyoruz. Devletimiz çalışanları, emeklileri iş insanlarını, küçük esnaf ve yatırımcıları, engelli ve yaşlıları, öğrencileri, öğretmen ve sağlık çalışanlarını düşünerek çok sayıda düzenlemeyi hayata geçirdi, geçirmeye devam ediyor.

Bu yazımızda son yapılan düzenlemeler doğrultusunda, sağlanan hakları ve yararlanma koşullarından bahsedeceğiz.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

1,000 TL yardımdan kimler yararlanır?

Tamamen karşılıksız olan devletin bu yardımlarından faydalanmak için resmî ikametgâhınızın bulunduğu il/ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına bir dilekçe ile TC kimlik numarası içeren bir nüfus cüzdanları ile başvurmanız gerekmektedir.

Başvurunuz üzerine; hane içinde kişi başına düşen geliri 701,32 TL’den (net asgari ücretin üçte birinden) daha düşük geliri olanlara aile yardımları yapılmaktadır.

Hane dikkate alınmak suretiyle kişi başına düşen ortalama aylık geliri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından belirlenmektedir.

Daha önceden Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına hiç başvuru yapmamış ya da hane içinde kişi başına düşen geliri 701,32 TL’den (net asgari ücretin 1/3’ünden) daha yüksek olduğu belirlenmiş olanlar maalesef nakdî yardım ve aile yardımlarından faydalanamamaktadır.

Adres değişikliği olması hâlinde bu durumun da sosyal yardım alınan vakfa bildirmesi gerekmektedir. Bu nedenle de yardım çıkmamış olabilir.

Emekli maaşı taban aylığı

Kanunu veya bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerine göre malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ve aylıklar ile birlikte her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamı dosya bazında, 5454 sayılı Kanunun 1'nci maddesi uyarınca yapılacak ek ödeme dâhil 1,000 (bin) Türk Lirası'ndan az olamayacağı, ölüm sigortasından yapılan ödemeler toplamı ise bu tutarın hak sahiplerinin hisseleri oranı esas alınarak tespit olunacak tutarından az olamaz hükümleri yer almaktadır.

Bu hüküm de Torba Yasa ile değiştirilerek 1,000 TL (Bin Türk Lirası) olan taban (en az) emeklilik aylığı 1,500 TL’ye yükseltilmiştir.

Temel ihtiyaç kredi desteğinden kimler yararlanacak?

Temel İhtiyaç Desteği ile vatandaşlara 10 bin TL'ye kadar kredi alma imkanı geldi.

Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank'ın sunduğu kredi kapsamında 36 ay vade fırsatı bulunuyor.

Başvuruların nasıl yapılacağı ve sonuçların ne zaman açıklanacağı merak konusu.

Temel İhtiyaç desteği başvurusu için ilgili Bankalara elektronik ortamda yapılacak başvurular 6 ay geri ödemesiz olarak kullandırılacak. 

Çalışanlara iş güvencesi

Hükûmet, Kovid-19 salgınının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla sosyal ve ekonomik hayata ilişkin yeni birtakım tedbirler almak için 62 maddeden oluşan “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” adı altında yeni bir Torba Kanun taslağı hazırladı.

Söz konusu yeni Torba Yasa, özellikle çalışanlara geçici istihdam güvencesi sağlaması ile ön plana çıkmaktadır.

Buna göre Torba Yasa'nın yürürlüğe girmesi ile birlikte işverenler koronavirüs ya da başka bir bahane ile keyfî olarak üç ay süreyle işçileri işten çıkaramayacaktır. Bunun bir tek istisnası bulunmaktadır.

O da İş Kanununda belirtilen işçinin “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hâller ve benzerleri” davranışlardır.

İşverenlere getirilen işçi çıkarma yasağı, işçinin ücretsiz izne ayırılmasını engellememektedir.

İşçi çıkarma yasağı Kovid-19 salgını ile mücadele süresince sınırlı olmak üzere 6 aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili bulunmaktadır.

Ücretsiz izinliye destek

15 Mart 2020 tarihinden sonra ücretsiz izne ayrılanlara yukarıda açıkladığımız işten çıkarma yasağı süresince İşsizlik Sigortası Fonundan her gün için 39,24 Türk lirası nakdî ücret desteği verilecektir.

Mevcut taslağa göre belirtilen tarihten önce ücretsiz izne ayrılmış olanlar bu destekten faydalanamayacaktır.

Bu desteğin istismar edilmesi hâlinde işverenlere ağır cezalar uygulanacaktır.

Buna göre ücretsiz izne ayrılarak ücret desteğinden yararlanan işçinin işveren tarafından fiilen çalıştırılmaya devam ettiğinin tespiti hâlinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda belirlenen idari para cezaları 4 katı olarak uygulanacaktır.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilere ücret desteği

Kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak için işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve son 120 gün hizmet akdine tabi olarak çalışması gerekmekte idi.

Hükûmet önceki "Torba Yasa" ile işçiler için aranan şartlardan 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmak yerine 450 güne; son 120 gün hizmet akdine tabi olarak aralıksız çalışmak şartını da 60 güne indirerek daha fazla işçinin kapsama girmesini sağladı.

Ancak bu şartları sağlayamayan çok sayıda işçi belirtilen ödenekten mahrum kaldı. Yeni Torba Yasa ile bu işçilere de her gün için 39,24, aylık 1,177 Türk lirası nakdî ücret desteği verilecektir.

İstirahat parası ödenekleri 

SSK (4/1-a) sigortalılarından 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması ve SGK tarafından yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından koronavirüs sebebiyle istirahat raporu alınmış olması hâlinde bu hastalığın ilk 2 günü hariç olmak üzere raporlu olan diğer tüm günler için SGK istirahat parası ödeyecektir.

Belirtilen hastalık hâlinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği; yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise günlük kazancının üçte ikisi oranında olacaktır.

 

Sorularınız için: [email protected]

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU