Avustralyalı düşünce kuruluşu: Uygurlar, Apple, Nike gibi şirketlerin Çin'deki fabrikalarında zorla çalıştırılıyor

Çin’de Müslüman Uygurların dünyanın büyük markalarının fabrikalarında zorla çalıştırıldığını öne süren yeni bir rapor yayımlandı

Çin'in Uygurlara yönelik insan hakları ihlallerinde bulunduğu dair raporlar 2018'de gündeme gelmişti (AFP)

Avustralyalı düşünce kuruluşu Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü’nün yayımladığı yeni rapora göre Çin’deki kamplarda tutulan on binlerce Müslüman Uygur’un dünyanın önde gelen şirketlerinden bazılarının fabrikalarına gönderiliyor. 

AFP’nin haberinde yer alan bilgilere göre Apple, BMW, Sony, Nike, Huawei, Samsung, Volkswagen gibi küresel şirketlerin bu fabrikaların tedarik zincirinde yer alıyor. 

Raporda 80 bin veya daha fazla Müslüman Uygur’un Sincan bölgesindeki kamplardan ülke genelindeki fabrikalara gönderildiği bildirildi. 

Düşünce kuruluşunun raporunda, “Uygurlar, teknoloji, giyim ve otomotiv sektörlerinde iyi bilinen en az 83 tanınmış şirketin tedarik zincirinde bulunan fabrikalarda çalışıyor” ifadeleri yer aldı. 

Bahsi geçen raporda buna ek olarak, “Çin’deki bazı fabrikalar, küresel tedarik zincirini kirleten devlet destekli emek transfer programında zorla çalıştırılan Uygurların emeğini kullanıyor… Zorla çalıştırılan Uygurların tedarik zincirinde yer alan şirketler zorla çalıştırılarak üretilen malların ithalatının önüne geçen yasaların ihlaliyle karşı karşıya kalabilir… Raporda ismi geçen şirketler, Çin’deki fabrika emeğine dair sağlam ve bağımsız sosyal denetim ve teftişlerle birlikte derhal ve kapsamlı bir insan hakları incelemesi yapmalı” diye belirtildi. 

BBC’nin haberinde, kuruluşun bu gelişmenin Çin’deki Uygurların “yeniden eğitimine” dair yeni bir sürece işaret ettiğini söylediği aktarıldı. 

Raporda ayrıca yerel yönetimlerin ve özel komisyoncuların görevleri düzenlemek için Sincan hükümeti tarafından “kişi başına ücret ödendiğine” dair kanıtların bulunduğu ifade edildi. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

BBC’ye konuşan raporun yazarlarından Nathan Ruser, “Raporumuz Uygurların ve Sincan’daki diğer etnik azınlıkların mülksüzleştirilmesinin gerçekten güçlü bir ekonomik sömürü karakterine sahip olduğunu açıkça ortaya koyuyor” diye belirtti. 

Sincan bölgesindeki toplama kamplarındaki yaygın alıkoymalara dair raporlar ilk kez 2018’de ortaya çıkmıştı. Çinli yetkililer “mesleki eğitim merkezlerinin” dinci aşırıcılıkla mücadele etmek amacıyla kullanıldığını öne sürmüştü. 

Raporda, Çin’de 2017’den bu yana Sincan’dan gönderilen Müslüman Uygurların çalıştığı 9 bölgede 27 fabrika tespit edildiği ifade edildi. Fabrikalarda çalıştırılan Uygurların ayrıca ayrı yurtlarda yaşamaya zorlandığı, çalışma saatleri dışında resmi dil dersleri verildiği ve “ideolojik eğitimden” geçirildiği ifade edildi. Fabrikalarda çalıştırılanlar ayrıca sürekli gözetim altında tutuluyor ve dini faaliyetlerde bulunmaları yasak. 

Öte yandan yabancı ve Çinli şirketlerin “muhtemelen bilmeden” insan hakları ihlallerine dahil olduğu ifade edildi.  

Raporda belirtilen fabrikalardan birini ziyaret eden The Washington Post, burada Nike gibi büyük spor firmaları için spor ayakkabıları üretildiğini aktarmıştı. Haberde fabrikanın hapishaneye benzediği, dikenli tellerle çevrili olduğu, izleme kulelerinin bulunduğu, kamera ve polis istasyonlarının yer aldığı belirtilmişti. 

 

Independent Türkçe, AFP, BBC, The Washington Post

DAHA FAZLA HABER OKU